Lực lượng chức năng kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động TMĐT (Ảnh: QLTT Nghệ An)
Nghệ An là một trong những tỉnh có tốc độ phát triển Thương mại điện tử (TMĐT) tương đối nhanh, sôi động, có sự định hướng, quản lý Nhà nước chặt chẽ của các lực lượng chức năng.
Theo số liệu thống kê tại cổng thông tin quản lý hoạt động thương mại điện tử (TMĐT) - Bộ Công thương chỉ số phát triển TMĐT Nghệ An năm 2019 đạt 42,4 điểm, xếp thứ 15 trong cả nước. Hiện trên địa bàn tỉnh có gần 500 website TMĐT bán hàng, sàn giao dịch thương mại điện tử, ứng dụng di động của các tổ chức, cá nhân hoạt động hợp pháp đã thực hiện nghĩa vụ thông báo, đăng ký với Bộ Công thương theo quy định.
Với những lợi ích mà hoạt động TMĐT mang lại cho cả người mua và người bán; số lượng các tổ chức, cá nhân thiết lập website TMĐT bán hàng và tham gia các hoạt động kinh doanh hàng hóa trên các sàn giao dịch TMĐT, mạng xã hội tăng nhanh theo thời gian, nhiều tổ chức, cá nhân trên địa bàn tỉnh đã coi TMĐT là kênh giao dịch, phân phối hàng hóa quan trọng.
Để chấn chỉnh hoạt động TMĐT, mang lại tính cạnh tranh lành mạnh trên thị trường, ngày 1/10/2019, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã ra quyết định số 2981/QĐ-BCT về việc tăng cường thanh tra, kiểm tra, kiểm soát, đấu tranh phòng, chống buôn lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong TMĐT tại các địa bàn, lĩnh vực trọng điểm đến hết năm 2020.
Nghệ An là 1 trong 8 tỉnh trọng điểm nằm trong kế hoạch trên nhằm để nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước, giữ ổn định thị trường TMĐT, Cục Quản lý thị trường Nghệ An đã xây dựng kế hoạch giao cho Đội Quản lý thị trường số 11 chủ trì, cùng phối hợp với Phòng An ninh kinh tế - Công an tỉnh để triển khai thực hiện.
Quá trình thực hiện, lực lượng chức năng gặp khá nhiều khó khăn dovướng mắc như hệ thống văn bản, chính sách pháp luật liên quan đến hoạt động TMĐT còn chưa theo kịp tình hình phát triển của thị trường. Bên cạnh đó, việc xác định chính xác địa chỉ của các đối tượng vi phạm là hết sức khó khăn do mô hình kinh doanh TMĐT nói chung đặc biệt là thông qua các mạng xã hội nói riêng hình thành những chủ thể kinh doanh không cần mặt bằng, địa điểm kinh doanh, các đối tượng này sử dụng không gian mạng làm “môi trường kinh doanh” và chỉ cần một khu vực chứa trữ hàng hóa như nhà riêng, thuê các khu chung cư, nhà trọ...
Để thực hiện toàn bộ các hoạt động chào bán, nhận, chốt, gửi đơn hàng và thanh toán qua ví điện tử hoặc hình thức COD. Việc đăng ký thông tin, mở tài khoản người bán trên các mạng xã hội chủ thể quản lý ở nước ngoài như Facebook, Twiter, Instagram,Tiktok… là khá dễ theo hướng “mở”. Do đó, các đối tượng cố tình vi phạm thường lợi dụng để mở nhiều tài khoản, đăng ký các thông tin địa chỉ “ảo” các bài đăng thường không ghi địa chỉ cụ thể, chỉ có số điện thoại giao dịch.
Vì vậy, việc xác định, truy xuất thông tin, dữ liệu người bán của lực lượng chức năng gặp rất nhiều khó khăn. Các website TMĐT bán hàng vi phạm đặc biệt là các website sử dụng tên miền quốc tế như .com,.net, .org … còn mập mờ về thông tin chủ sở hữu, được tạo ra và đóng lại trong thời gian ngắn khiến lực lượng chức năng khó kiểm soát, cũng như khó xác định chứng cứ để đấu tranh, xử lý.
Một số hình ảnh về tang vật vi phạm bán trên môi trường TMĐT (Ảnh: QLTT Nghệ An)
Từ 1/1/2020 đến nay, lực lượng QLTT Nghệ An đã xử lý được 63 vụ vi phạm trong TMĐT với tổng giá trị thu phạt đạt 1 tỷ 216 triệu đồng. Các hành vi vi phạm chủ yếu là thiết lập website TMĐT bán hàng mà không thực hiện nghĩa vụ thông báo với Bộ Công Thương theo quy định; kinh doanh các loại hàng nhập lậu, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ qua mạng xã hội Facebook, Zalo, Instagram, Tiktok…
Thời gian tới, đặc biệt là vào những thời điểm trước, trong và sau Tết nguyên đán 2021, ngày hội mua sắm trực tuyến Black Friday, Sale 12/12, 1/1, 2/2... Cục QLTT Nghệ An sẽ đẩy mạnh việc kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động thương mại điện tử nhằm thực hiện thắng lợi Quyết định số 2981/QĐ-BCT.
Bên cạnh việc kiểm tra, Cục QLTT Nghệ An cũng kết hợp với các biện pháp tuyên truyền, phổ biến pháp luật nhằm tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức của các cấp, các ngành và người tiêu dùng về tác hại của việc buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại, việc lợi dụng TMĐT để thực hiện các hành vi vi phạm đối với phát triển kinh tế, xã hội. Qua đó, tạo niềm tin cho người tiêu dùng trong hoạt động giao dịch, mua bán trực tuyến, bảo vệ quyền lợi và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp, người tiêu dùng; thúc đẩy thương mại điện tử phát triển theo chiều hướng tích cực.
Bình An – Lê Quyết
