Thời gian qua, Bảo tàng Bắc Ninh số 1 và số 2 tích cực sưu tầm, tập hợp nhiều tư liệu quý liên quan. Trong đó có các tư liệu, hiện vật về phương tiện, vũ khí như: Xe đạp của gia đình ông Nguyễn Tự Minh (phường Tam Sơn) sử dụng để đi rải truyền đơn, dán áp phích và khẩu hiệu trong những năm 1944-1945; bộ đồ cắt tóc được đồng chí Hoàng Quốc Việt và đồng chí Lê Hoàng sử dụng để cải trang hoạt động cách mạng khi ở Hiệp Hòa; một số giáo, mác, gươm của du kích xã Hoàng Vân sử dụng thời kỳ 1940 -1945...
Cùng với đó là những tư liệu tuyên truyền, giác ngộ cách mạng như truyền đơn kêu gọi phá kho thóc Nhật; truyền đơn của Đảng Cộng sản Đông Dương; các loại sách, báo, tờ tin... Đặc biệt là những đồ dùng thau, chậu, miếng sắt của Nhà in Trần Phú phục vụ cho việc ấn loát tài liệu, báo chí của Đảng giai đoạn 1942-1944 tại Liễu Khê (phường Song Liễu)... Cùng đó là những kỷ vật gắn liền với quá trình hoạt động cách mạng của các đồng chí cán bộ tiền bối như: Đèn dầu, áo, hòm đựng tài liệu của đồng chí Ngô Gia Tự; hộp tài liệu được đồng chí Trường Chinh, Hoàng Quốc Việt dùng để đựng tài liệu quan trọng của Đảng thời kỳ tiền khởi nghĩa; Bằng “Có công với nước”, Huy hiệu kháng chiến... cùng nhiều hình ảnh về các di tích lịch sử - văn hóa.
Chị Phan Thị An Ngọc, cán bộ thuyết minh Bảo tàng Bắc Ninh số 2 chia sẻ: “Hiện vật của giai đoạn này chủ yếu là đồ dùng sinh hoạt của các bậc tiền bối cách mạng, cùng một số vũ khí thô sơ của lực lượng tự vệ, du kích ở các địa phương sử dụng tham gia giành chính quyền... Tuy vậy, giá trị của hiện vật chính là hơi thở lịch sử, phản ánh ý chí kiên cường, tinh thần đoàn kết của cán bộ và Nhân dân ta”.
Mỗi kỷ vật được lưu giữ là một mảnh ghép quý giá, chứa đựng một câu chuyện, lát cắt của lịch sử, dù chỉ là những vật dụng sinh hoạt đơn sơ nhưng thấm đẫm niềm tin, lòng quyết tâm, sự mưu trí, sáng tạo của cán bộ và Nhân dân Bắc Ninh đã góp phần đưa cách mạng tiến lên, giành hết thắng lợi này đến thắng lợi khác... Đó cũng là những bằng chứng sống động giúp thế hệ trẻ hiểu hơn về quá khứ, khơi dậy tình yêu quê hương, đất nước.
Theo kế hoạch, khoảng gần 500 tư liệu, hình ảnh, hiện vật thời kỳ Cách mạng Tháng Tám sẽ được giới thiệu với công chúng qua trưng bày chuyên đề “Bắc Ninh trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945” dự kiến khai mạc ngày 15/8/2025 tại Bảo tàng Bắc Ninh số 2, đường Lý Thái Tổ, phường Kinh Bắc.
Ông Nguyễn Hữu Mạo, Giám đốc Bảo tàng Bắc Ninh số 2 khẳng định: Trưng bày giúp thế hệ hôm nay hiểu và trân trọng hơn những bài học lịch sử cách mạng. Những tư liệu, hiện vật trưng bày không chỉ là mảnh ghép của lịch sử địa phương mà còn phản ánh vai trò của Bắc Ninh trong tiến trình cách mạng cả nước, từ giai đoạn xây dựng tổ chức Đảng, bảo vệ an toàn khu, in ấn tài liệu, truyền đơn, đến thời kỳ vùng lên khởi nghĩa giành chính quyền...
Bá Đoàn
