Nỗi lo ô nhiễm môi trường sông Hậu - Bài 1: Vai trò của sông Hậu

Vị trí địa lý và vai trò của sông Hậu

Sông Hậu, chiều dài khoảng 200 km - là một trong 2 phân lưu của sông Mê Kông. Mê Kông tách sông Tiền (phân lưu còn lại) và sông Hậu tại lãnh thổ Campuchia. Vì thế, phỏng theo tiếng Campuchia, sông Hậu còn có một tên gọi nữa là sông Ba Thắc (Bassac).

Sông Hậu vào Việt Nam từ xã An Khánh, huyện An Phú (An Giang) và chảy gần như song song với sông Tiền qua các tỉnh An Giang, Cần Thơ, Hậu Giang, Vĩnh Long, Trà Vinh, Sóc Trăng, hình thành nên ranh giới tự nhiên giữa các tỉnh. Sông đổ ra biển qua 3 cửa, gồm  Định An, Trần Đề (2 cửa này nằm ở 2 đầu của huyện Cù Lao Dung, tỉnh Sóc Trăng) và Ba Sắc. Riêng cửa Ba Sắc, đã bị bồi lấp vào những năm 1970.

Sông Hậu là nguồn sinh sống của rất nhiều hộ dân nơi nó chảy qua

Với những đặc điểm về vị trí địa lý, có thể nói, sông Hậu có vai trò rất quan trọng đối với khu vực ĐBSCL. Sông Hậu mang các nguồn lợi về nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản, giao thông, đặc biệt là nông nghiệp. ĐBSCL được biết đến là vùng cung cấp lương thực, thực phẩm quan trọng trong cả nước.

Bên cạnh những giá trị kinh tế mang lại, với tập tính chung là sử dụng nước sông phục vụ sinh hoạt thường ngày, sông Hậu còn là nguồn cung cấp nước cho hàng triệu người dân sinh sống ven sông. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, vấn đề an ninh nguồn nước của sông Hậu đang bị đe dọa nghiêm trọng, đặc biệt là vấn đề ô nhiễm nguồn nước.

Sông Hậu có đang bị đầu độc?

Những năm gần đây, hiện tượng ô nhiễm môi trường nước đang gia tăng một cách đáng báo động.

Theo một số công trình nghiên cứu về tình trạng ô nhiễm nước tại khu vực ĐBSCL vào năm 2013, đã thống kê tổng số chất thải rắn hằng năm của khu vực khoảng hơn 3 triệu tấn, trong đó có đến 90% chưa được sử lý mà trực tiếp hoặc gián tiếp đổ xuống sông rạch, trong đó rác thải sinh hoạt chiếm khoảng 2,3 triệu tấn, rác công nghiệp khoảng 1,4 triệu tấn... Điều đáng chú ý, rác thải của bệnh viện chiếm khoảng 40.000 triệu tấn. Chưa kể đến chất thải lỏng.

Cho đến nay, khi nền kinh tế phát triển, xã hội đang trên đà đi lên thì những con số này chỉ có thể tăng lên, chứ không giảm.

Sông Hậu có một vị trí đặc biệt  quan trọng trong sự phát triển kinh tế vùng ĐBSCL

Trong năm qua, sự cảnh báo Nhà máy giấy Lee & Man có nguy cơ bức tử sông Hậu với hàng chục ngàn tấn xút mỗi năm, khi công ty này vận hành - như lo ngại của VASEP là vấn đề nóng bỏng bên dòng sông Hậu. Đồng thời, đã phát hiện và xử phạt một số công ty xả thải trực tiếp ra sông Hậu ở Cần Thơ, đã gióng lên hồi chuông báo động.

Giới chuyên gia đã cảnh báo rằng, với tình trạng xả thải vô tội vạ như hiện nay, sông Hậu đang phải "oằng mình" gánh chịu thêm nhiều chất độc hại, do những công trình đã và đang chuẩn bị mọc lên ven bờ sông...

Lê An