Hiện cả nước có khoảng 517 nghìn ha trồng sắn, sản lượng hơn 10 triệu tấn/năm và hơn 140 nhà máy chế biến với công suất 13,4 triệu tấn củ tươi. Tuy nhiên, sản xuất vẫn còn phân tán, thiếu liên kết vùng nguyên liệu và ứng dụng cơ giới hóa còn hạn chế.
Tại Thanh Hóa, cây sắn đang đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu cây trồng, nhất là vùng trung du, miền núi. Mỗi năm địa phương duy trì 13–15 nghìn ha, sản lượng hơn 250 nghìn tấn. Với năng suất từ 17 tấn/ha, người dân thu lãi khoảng 10 triệu đồng/ha, cao hơn nhiều cây trồng cạn khác. Nhiều hộ dân đã chuyển đổi từ mía sang sắn do phù hợp đất dốc và chi phí đầu tư thấp.
Nhằm nâng cao hiệu quả canh tác, Trung tâm Khuyến nông quốc gia đã triển khai 6 dự án sản xuất sắn bền vững với tổng diện tích 1.130 ha. Các mô hình tại miền núi phía Bắc cho thấy năng suất tăng hơn 10%, giảm xói mòn và cung cấp thêm 50–60 tấn cỏ/ha/năm cho chăn nuôi. Mô hình sắn sạch bệnh ở Tây Ninh đạt năng suất 35,5 tấn/ha, hiệu quả cao hơn gần 17% so với sản xuất đại trà. Một số mô hình theo chuỗi giá trị đạt năng suất 38 tấn/ha, hiệu quả tăng hơn 30%.
10 tháng năm 2025, xuất khẩu sắn và các sản phẩm đạt 3,4 triệu tấn, giá trị 1,04 tỷ USD, trong đó thị trường Trung Quốc chiếm 93%. Các FTA như EVFTA, CPTPP hay RCEP mở ra cơ hội lớn nhưng cũng đòi hỏi sản phẩm phải đạt chuẩn an toàn, truy xuất nguồn gốc và yêu cầu môi trường ngày càng cao.
Doanh nghiệp chế biến được xem là mắt xích quyết định. Nhiều đơn vị đã đầu tư chuỗi sản xuất tuần hoàn, tận dụng bã sắn làm thức ăn gia súc, bùn và vỏ làm phân hữu cơ, đồng thời mở rộng sản phẩm sau tinh bột để gia tăng giá trị.
Theo Đề án phát triển ngành hàng sắn đến năm 2030, diện tích trồng sắn sẽ duy trì 480–510 nghìn ha, sản lượng đạt 11,5–12,5 triệu tấn; 85% sản lượng phục vụ chế biến sâu; xuất khẩu đạt 1,8–2 tỷ USD. Để đạt mục tiêu, các địa phương cần phát triển vùng nguyên liệu tập trung, nhân rộng giống mới, thúc đẩy liên kết doanh nghiệp – hợp tác xã và xây dựng thương hiệu sản phẩm sắn gắn với yêu cầu thị trường xuất khẩu.
Nam Sơn (t/h)
