OCOP là chương trình kích cầu phát triển sản xuất, khơi dậy tiềm năng thế mạnh của từng vùng quê, hỗ trợ để các sản phẩm được sản xuất bảo đảm đúng quy trình, tiêu chuẩn, giúp quảng bá, phát triển thị trường cho sản phẩm.
Từ tháng 5/2018 khi được Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 490/QĐ-TTg triển khai chương trình trên cả nước, Thanh Hóa đã nhanh chóng có các văn bản quy định, hướng dẫn thực hiện trên phạm vi toàn tỉnh. Đây được coi là chương trình thành phần của Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới, bổ trợ trực tiếp cho thực hiện tiêu chí sản xuất cũng như nâng cao thu nhập cho người dân ở các địa phương. Tỉnh đã ban hành 4 nghị quyết vào các năm 2021, 2023, 2024 và 2025 với kỳ vọng những nghị quyết này sẽ thực sự trở thành “đòn bẩy” thực hiện chương trình.
Thanh Hóa hỗ trợ cụ thể 1 lần với mức 75 triệu đồng để hỗ trợ quảng bá, tuyên truyền, thiết kế mẫu mã, mua bao bì, nhãn mác hàng hóa, xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu cho mỗi sản phẩm OCOP. Đồng thời, khen thưởng sản phẩm đạt chuẩn OCOP với mức 20 triệu đồng/sản phẩm OCOP 3 sao, 40 triệu đồng/sản phẩm OCOP 4 sao, 80 triệu đồng/sản phẩm OCOP 5 sao quốc gia.
Tính từ năm 2021 đến nay, UBND tỉnh đã hỗ trợ 529 sản phẩm OCOP, với kinh phí hơn 43,27 tỷ đồng. Trong đó, các năm 2021 và 2022 hỗ trợ 223 sản phẩm với kinh phí 19,725 tỷ đồng; các năm 2023 và 2024 hỗ trợ và khen thưởng 219 sản phẩm với tổng kinh phí 10,875 tỷ đồng. Năm 2025, tỉnh đã hỗ trợ 169 sản phẩm với kinh phí 12,675 tỷ đồng.
Cùng với đó, tỉnh và các đơn vị liên quan đã tăng cường công tác đào tạo, tập huấn cho cán bộ phụ trách OCOP các cấp, tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân và các chủ thể sản xuất về chương trình. Trên cơ sở khung đào tạo Chương trình OCOP do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) ban hành, Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng Nông thôn mới tỉnh Thanh Hóa đã phối hợp với các sở, ngành liên quan biên soạn bộ tài liệu tập huấn, bồi dưỡng cho cán bộ quản lý các cấp.
Nhiều kiến thức như quy trình đánh giá, phân hạng, quản lý sản phẩm và chất lượng sản phẩm; xúc tiến thương mại và quảng bá sản phẩm; xây dựng và phát triển thương hiệu sản phẩm OCOP; hướng dẫn hoàn thiện hồ sơ tiêu chí về môi trường đối với khâu sản xuất sản phẩm; xây dựng và phát triển ý tưởng, đánh giá tính khả thi sản phẩm tham gia... đã được hàng nghìn lượt cán bộ, các chủ thể tiếp nhận để triển khai. Tham gia chương trình, nhiều sản phẩm đã được hỗ trợ đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ và một số quy định về nhãn hàng hóa; hướng dẫn về tiêu chuẩn chất lượng và công bố chất lượng sản phẩm.
Sau khi các sản phẩm OCOP được đánh giá, phân hạng, các ngành, địa phương đã quan tâm đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong truyền thông sản phẩm OCOP, truy xuất nguồn gốc theo chuỗi giá trị. Các chủ thể OCOP ngày càng hoàn thiện nâng cao chất lượng sản phẩm, được người tiêu dùng tin dùng; đáp ứng được tiêu chí của các siêu thị, nhà phân phối để mở rộng thị trường tiêu thụ trong và ngoài tỉnh.
Thông tin từ Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng Nông thôn mới tỉnh, tính đến cuối tháng 10/2025, Thanh Hóa đã có 661 sản phẩm OCOP được công nhận, trong đó có 59 sản phẩm hạng 4 sao, 2 sản phẩm 5 sao. Hiện đã có 492 chủ thể sản xuất có sản phẩm OCOP, trong đó có 82 doanh nghiệp, 132 Hợp tác xã, 11 tổ hợp tác, 267 hộ sản xuất, kinh doanh trên địa bàn 166 phường, xã.
Khi sáp nhập hành chính và vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, chương trình có phần bị chững lại, công tác phối hợp, hướng dẫn, hỗ trợ các chủ thể để duy trì, phát triển sản phẩm OCOP bị hạn chế, nhiều cán bộ mới được giao chưa tiếp cận kịp thời, phần lớn lại là kiêm nhiệm. Do đó, Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng Nông thôn mới đã tham mưu cho UBND tỉnh, đôn đốc các xã tiếp tục triển khai hàng loạt giải pháp để vực dậy chương trình.
Hoài Thu
