Nghị định mới mở cửa thị trường vàng, kỳ vọng kéo giá về sát thế giới
Mới đây, Chính phủ ban hành Nghị định số 232/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng. Điểm nhấn lớn nhất là xóa bỏ cơ chế Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng, cho phép nhiều doanh nghiệp và ngân hàng thương mại tham gia nhập khẩu vàng nguyên liệu và sản xuất vàng miếng.
Theo các chuyên gia, động thái này mang lại nhiều kỳ vọng. TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế, nhận định chủ trương mới là bước mở quan trọng, sẽ giúp các giao dịch vàng trở nên thực chất hơn, hạn chế tình trạng thao túng giá. Bên cạnh đó, quy định minh bạch về giao dịch và thông tin người mua vàng sẽ góp phần ngăn chặn các hoạt động rửa tiền, giảm đầu cơ, đưa thị trường vàng trở lại đúng bản chất của một kênh đầu tư và tích trữ.
Tuy nhiên, đến nay Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vẫn chưa ban hành thông tư hướng dẫn triển khai. Chưa có doanh nghiệp nào được cấp phép nhập khẩu vàng nguyên liệu hay sản xuất vàng miếng. Điều này khiến kỳ vọng từ nghị định mới chưa thể hiện rõ trong thực tế.
Trên thị trường, giá vàng miếng SJC vẫn duy trì ở mức kỷ lục. Sáng 28/8, giá vàng bán ra vượt 128 triệu đồng/lượng, trong khi giá thế giới quy đổi thấp hơn tới gần 20 triệu đồng/lượng. Các chuyên gia cho rằng, nếu NHNN khẩn trương cho phép doanh nghiệp, ngân hàng nhập khẩu vàng nguyên liệu và sản xuất vàng, chỉ trong vòng 30 ngày, giá vàng trong nước có thể tiệm cận với giá thế giới.
Lê Xuân Nghĩa cũng đồng quan điểm, nhấn mạnh nếu mở nhập khẩu vàng ngay, chênh lệch giá trong nước và thế giới có thể thu hẹp trong vòng một tuần. Theo ông, việc nhập vàng từ Singapore, Hong Kong, Thái Lan về Việt Nam là rất nhanh, quan trọng là cơ chế cấp phép phải thông thoáng.
Tuy vậy, bài toán nhập khẩu vàng cũng đặt ra thách thức đối với quản lý vĩ mô. TS. Nguyễn Trí Hiếu lưu ý NHNN phải cân nhắc nhiều yếu tố như dự trữ ngoại hối, biến động tỷ giá. Việc tăng cung vàng chắc chắn ảnh hưởng đến tỷ giá và nguồn ngoại hối, nhưng không thể vì lo ngại này mà cấm nhập khẩu. Vai trò của NHNN là tìm điểm cân bằng để vừa bổ sung nguồn cung vàng, vừa giữ ổn định thị trường ngoại hối.
Giá vàng trong nước neo cao, thị trường chờ thêm giải pháp tổng thể
Mặc dù nghị định đã chính thức có hiệu lực, nhưng thực tế cho thấy giá vàng trong nước vẫn chưa hạ nhiệt. Sau khi thông tin về việc bỏ độc quyền sản xuất vàng miếng được công bố, giá vàng SJC chỉ giảm nhẹ 200.000–400.000 đồng/lượng, nhưng ngay sau đó bật tăng trở lại, lập đỉnh mới 128 triệu đồng/lượng. Chênh lệch mua – bán duy trì ở mức 2 triệu đồng/lượng, tạo rủi ro lớn cho người mua.
Trên thị trường, nhiều người dân vẫn xếp hàng dài chờ mua vàng tại các cửa hàng của SJC. Bảo vệ phải phát số thứ tự để kiểm soát lượng khách, dù nguồn cung vàng bán ra rất hạn chế. Nhiều người mua cho biết, giá vàng liên tục tăng trong thời gian ngắn từ 120 lên 128 triệu đồng/lượng, cộng thêm tâm lý khan hiếm, khiến họ “mua cho chắc” thay vì chờ giá hạ.
Theo chuyên gia Trần Duy Phương, đây là tâm lý dễ hiểu khi thị trường chưa thực sự có thêm nguồn cung. Ông cho rằng, phải mất ít nhất một tháng để chính sách mới đi vào thực tế thì giá vàng mới có thể giảm. Tín hiệu tích cực lúc này là nhiều người mua đã bắt đầu chùn tay, không mua bằng mọi giá, giúp thị trường bớt nóng.
Một số doanh nghiệp kinh doanh vàng cho rằng, xóa độc quyền sản xuất vàng miếng chỉ là bước khởi đầu. Điều quan trọng tiếp theo là tăng nguồn cung, đặc biệt là vàng miếng SJC, vốn được thị trường ưa chuộng nhất. Trước năm 2012, từng có nhiều thương hiệu vàng miếng như PNJ, SBJ, ACB, AAA… nhưng sau một thời gian, phần lớn đều phải gia công tại SJC để đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng.
Chủ một tiệm vàng tại TP.HCM kiến nghị ngoài việc cấp phép cho doanh nghiệp lớn, cần cho phép các tiệm vàng tham gia mua – bán vàng miếng SJC để mở rộng mạng lưới phân phối, tránh cảnh xếp hàng rồng rắn. Theo quy định mới, giao dịch vàng từ 20 triệu đồng trở lên phải thanh toán qua tài khoản ngân hàng, vì vậy vẫn đảm bảo được sự kiểm soát.
Ở góc nhìn dài hạn, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng cần thành lập sàn giao dịch vàng để thị trường hoạt động minh bạch và bền vững. Sàn giao dịch sẽ giúp thông tin về giá, khối lượng, số lượng giao dịch được công khai, đồng thời hỗ trợ NHNN thuận lợi hơn trong quản lý. Ông đề xuất Việt Nam chỉ nên xây dựng sàn giao dịch vàng hàng hóa, tương tự sàn COMEX, tránh sàn vàng tài khoản vì tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Sau 13 năm áp dụng cơ chế độc quyền, Nghị định 232 đã chính thức mở cánh cửa mới cho thị trường vàng Việt Nam. Kỳ vọng là minh bạch hơn, cạnh tranh hơn, giá vàng trong nước tiệm cận thế giới. Tuy nhiên, từ nghị định đến thực tiễn vẫn còn khoảng cách. Điều thị trường chờ đợi nhất lúc này là những bước triển khai cụ thể từ Ngân hàng Nhà nước: cấp phép nhập khẩu, cho sản xuất vàng miếng và tăng nguồn cung. Chỉ khi đó, “cơn sốt” vàng trong nước mới hạ nhiệt và thị trường mới thực sự đi vào quỹ đạo ổn định, bền vững.
Thiên Trường
