Theo Chi cục Chất lượng và Phát triển nông thôn tỉnh Lào Cai, hoạt động đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP vẫn được triển khai liên tục sau sáp nhập. Riêng năm 2025, tỉnh có 62 sản phẩm mới được công nhận OCOP, vượt 14,8% so với kế hoạch. Bên cạnh đó, 10 sản phẩm hết thời hạn 36 tháng đã tham gia đánh giá lại, tuy nhiên có sản phẩm không đạt yêu cầu do không duy trì được tiêu chuẩn vùng nguyên liệu.
Tính đến giữa tháng 12/2025, cơ cấu sản phẩm OCOP của tỉnh cho thấy lĩnh vực thực phẩm tiếp tục chiếm ưu thế với 480 sản phẩm, tiếp đến là thủ công mỹ nghệ, đồ uống, dược liệu, du lịch và sinh vật cảnh. Sau sáp nhập đơn vị hành chính, 82/99 xã, phường đã có sản phẩm OCOP, trong đó Sa Pa và Bắc Hà là những địa phương dẫn đầu về số lượng. Tuy nhiên, vẫn còn 17 xã, phường chưa có sản phẩm OCOP, phản ánh sự chênh lệch nhất định trong phát triển giữa các địa bàn.
Một trong những khó khăn lớn hiện nay là nguồn nhân lực thực hiện chương trình OCOP. Chương trình liên quan đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực và chịu sự điều chỉnh của nhiều quy định pháp lý, trong khi đội ngũ cán bộ cấp huyện, cấp xã còn thiếu và chủ yếu kiêm nhiệm. Năng lực chuyên môn, đặc biệt trong các lĩnh vực an toàn thực phẩm, tiêu chuẩn chất lượng, ghi nhãn hàng hóa và bảo vệ môi trường, chưa đồng đều. Việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp sau sáp nhập cũng khiến một bộ phận cán bộ mới chưa nắm vững chương trình, dẫn đến lúng túng trong hướng dẫn và triển khai tại cơ sở.
Bên cạnh đó, sự khác biệt về chính sách hỗ trợ OCOP trước sáp nhập cũng đặt ra yêu cầu phải sớm thống nhất cơ chế. Trước đây, tỉnh Lào Cai có chính sách hỗ trợ theo mức sao, trong khi Yên Bái triển khai hỗ trợ theo đề án riêng. Tổng kinh phí hỗ trợ trực tiếp cho OCOP của hai tỉnh trong nhiệm kỳ vừa qua khoảng 15 tỷ đồng, cùng nhiều hoạt động xúc tiến thương mại trong và ngoài nước. Thực tế cho thấy, một số sản phẩm OCOP đã tiếp cận được thị trường quốc tế như EU, Trung Quốc, song số lượng còn hạn chế, chủ yếu tiêu thụ trong nước.
Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, nhất là khi nhiều tỉnh Tây Bắc có sản phẩm OCOP tương đồng, yêu cầu đặt ra là tập trung phát triển sản phẩm đặc hữu, đẩy mạnh chế biến sâu, chuẩn hóa quy trình và truy xuất nguồn gốc. Với lợi thế độ che phủ rừng khoảng 60%, Lào Cai xác định các sản phẩm lâm nghiệp và sản phẩm từ rừng là nhóm có tiềm năng dài hạn, cần được tổ chức sản xuất theo vùng hàng hóa tập trung, gắn với doanh nghiệp liên kết tiêu thụ.
Thời gian tới, tỉnh Lào Cai sẽ tiếp tục hoàn thiện chính sách, đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý và giám sát chương trình OCOP, qua đó nâng cao chất lượng, giá trị và uy tín của 605 sản phẩm OCOP, hướng tới phát triển kinh tế nông thôn bền vững và mở rộng thị trường trong nước, quốc tế.
Nam Sơn (t/h)
