Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, từ tháng 11 đến tháng 4 hằng năm luôn là thời kỳ Hà Nội chịu áp lực ô nhiễm lớn nhất. Năm nay, dù mùa ô nhiễm đến muộn do ảnh hưởng mưa bão, nhưng từ giữa tháng 11, các trạm quan trắc đã ghi nhận nồng độ bụi mịn PM2.5 tăng cao vào sáng sớm. Cục trưởng Cục Môi trường Hoàng Văn Thức cho biết tình trạng ô nhiễm trong thời gian tới sẽ phức tạp do lưu lượng phương tiện lớn, nhiều công trình xây dựng hoạt động liên tục và điều kiện khí tượng bất lợi.
Thực tế, PM2.5 vẫn là tác nhân đáng lo ngại nhất vì khả năng thâm nhập sâu vào phổi và gây hại lâu dài cho sức khỏe. Dù 6 tháng đầu năm 2025 ghi nhận mức PM2.5 trung bình giảm 9% so với năm trước, chuyên gia cảnh báo xu hướng này có thể đảo chiều trong mùa hanh khô. Ô nhiễm tại thủ đô có nguồn gốc đa dạng: giao thông chiếm tỷ trọng lớn, tiếp đó là hoạt động xây dựng, vận chuyển vật liệu, đốt rơm rạ và việc sử dụng bếp than tổ ong còn tồn dư ở các địa phương.
GS.TS Hoàng Xuân Cơ nhận định Hà Nội cần tiếp cận theo hệ thống – một cách tiếp cận liên ngành, gắn kết môi trường với kinh tế – xã hội để giải quyết tận gốc vấn đề. Theo ông, nếu chỉ xử lý từng phần sẽ khó tạo ra chuyển biến bền vững.
Hướng tới mục tiêu dài hạn, Hà Nội đang đẩy mạnh loạt giải pháp quản trị hiện đại. Thành phố dự kiến áp dụng “vùng phát thải thấp” từ ngày 1/7/2026 nhằm hạn chế xe cũ, kiểm soát khí thải và thúc đẩy phương tiện xanh. Đồng thời, các bộ ngành đang nâng cấp mạng lưới quan trắc, ứng dụng cảm biến để cảnh báo sớm khi có nguy cơ ô nhiễm, giúp người dân chủ động phòng tránh.
Bên cạnh đó, Hà Nội tăng tốc ứng dụng công nghệ số như Big Data, IoT, AI để truy vết nguồn thải và lập bản đồ ô nhiễm theo thời gian thực. Sự tham gia của cộng đồng và doanh nghiệp được xem là yếu tố quyết định: doanh nghiệp cần quản lý môi trường theo tiêu chuẩn cao hơn, trong khi người dân cần hạn chế đốt ngoài trời và chuyển sang phương tiện thân thiện môi trường.
Dù còn nhiều thách thức như hạ tầng cho phương tiện xanh chưa đồng bộ, thói quen phát thải còn tồn tại và áp lực đô thị hóa gia tăng, Hà Nội đặt quyết tâm đạt mục tiêu đến năm 2030 trở thành đô thị xanh, hiện đại. Trong mùa ô nhiễm này, sự đồng lòng của toàn xã hội sẽ là chìa khóa để giữ gìn “bầu trời xanh” cho Thủ đô.
Nam Sơn (t/h)
