Cụ thể, tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được hiểu là tiền lương tháng, bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác. Mức lương theo công việc hoặc chức danh được tính theo thời gian, thông thường là theo tháng, và được xây dựng trên cơ sở thang bảng lương do người sử dụng lao động quy định theo Điều 93 của Bộ luật Lao động, đồng thời được thỏa thuận rõ ràng trong hợp đồng lao động.

Các khoản phụ cấp lương được xác định nhằm bù đắp những yếu tố như điều kiện lao động khắc nghiệt, tính chất phức tạp của công việc, điều kiện sinh hoạt khó khăn hoặc để thu hút lao động. Những khoản phụ cấp này không được tính dựa trên năng suất, quá trình làm việc hay chất lượng công việc của người lao động. Chúng phải được thỏa thuận cụ thể trong hợp đồng và mang tính ổn định.

Tương tự, các khoản bổ sung khác chỉ được tính vào tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội nếu xác định được mức tiền cụ thể, được trả thường xuyên và ổn định trong mỗi kỳ trả lương. Các khoản bổ sung biến động theo hiệu suất công việc hoặc thời gian làm việc thực tế sẽ không được đưa vào căn cứ tính đóng bảo hiểm xã hội.

Đối với các trường hợp thỏa thuận lương không theo tháng mà theo giờ, ngày hoặc tuần, tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội sẽ được quy đổi tương ứng trên cơ sở số giờ, ngày hoặc tuần làm việc theo hợp đồng lao động.

Với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, thôn, tổ dân phố (quy định tại điểm k khoản 1 Điều 2 của Luật Bảo hiểm xã hội), căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc sẽ là mức phụ cấp hàng tháng. Nếu mức phụ cấp này thấp hơn mức tiền lương tối thiểu làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thì sẽ được tính bằng mức tối thiểu quy định tại điểm đ khoản 1 Điều 31 của Luật Bảo hiểm xã hội.

Ngoài ra, đối với các đối tượng quy định tại điểm i khoản 1 Điều 2 của Luật Bảo hiểm xã hội, tiền lương đóng bảo hiểm sẽ được xác định theo quy định pháp luật hiện hành.

Đáng chú ý, trong trường hợp người lao động được trả lương bằng ngoại tệ, tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội sẽ được quy đổi sang đồng Việt Nam. Mức quy đổi dựa trên tỷ giá bình quân mua vào của bốn ngân hàng thương mại nhà nước công bố tại thời điểm ngày 2/1 cho 6 tháng đầu năm và ngày 1/7 cho 6 tháng cuối năm. Nếu những ngày này rơi vào ngày nghỉ hoặc lễ, sẽ lấy tỷ giá của ngày làm việc kế tiếp.

Quy định mới tại Nghị định 158/2025/NĐ-CP nhằm đảm bảo rõ ràng, minh bạch trong việc xác định nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội, đồng thời góp phần bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người lao động và tạo sự công bằng trong quan hệ lao động.

Phương Thảo (t/h)