Bài toán hồ điều hòa
Vũng Tàu có đặc thù, sở hữu chuỗi hồ liền mạch từ công viên hồ Ao Cá - hồ Á Châu – hồ Bàu Sen – hồ Bàu Trũng – hồ Rạch Bà – hồ Cửa Lấp, chạy dọc từ phường 2 đến phường 12, song song với bờ biển.
Theo thông tin từ Phòng Quản lý Đô thị Vũng Tàu: Khu vực Nam Vũng Tàu gồm hệ thống các hồ: Công viên Ao cá (phường 2), Á Châu, Bàu Sen, Bàu Trũng, với tổng diện tích mặt nước hơn 53ha; Khu vực Bắc Vũng Tàu – Chí Linh Cửa Lấp gồm các hồ điều hòa: Vườn Xuân, hồ Rạch Bà; hồ Chí Linh Cửa Lấp, tổng diện tích gần 63ha.
Đây có thể nói là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá mà thiên nhiên ban tặng cho thành phố biển Vũng Tàu.
Tuy nhiên, trước quá trình đô thị hóa, hệ thống hồ điều hòa của Vũng Tàu vì lý do chủ quan và khách quan, thời gian qua chưa được đầu tư kịp thời dẫn đến bị lấn chiếm, ô nhiễm môi trường, tác dụng ngược khi gây ngập úng vào mùa mưa. Bài học ngập lụt nghiêm trọng năm 2020, đối với thành phố có 3 bề là biển là khó chấp nhận, thôi thúc hành động, giải pháp nhanh chóng của chính quyền địa phương.
Trước thực trạng đó, thành phố Vũng Tàu có chủ trương, giải pháp quản lý, khai thác, phát huy hiệu quả hệ thống hồ điều hòa, hướng đến mục tiêu kép trở thành những công viên hồ, với không gian sống xanh, sạch, đẹp, nâng cao chất lượng sống cho người dân, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Đến nay, tất cả hệ thống hồ trên địa bàn thành phố đều đã được quy hoạch từ phân khu đến chi tiết.
Cụ thể, thành phố đã hoàn thành lập quy hoạch chi tiết 1/500 công viên Bàu Sen; quy hoạch 1/2000 khu vực hồ Bàu Trũng và quy hoạch chi tiết 1/500 khu tái cư Bàu Trũng, làm cơ sở đề xuất triển khai chủ trương đầu tư, thực hiện giải tỏa toàn bộ các hộ dân. Thành phố cũng đã lên kế hoạch thực hiện cải tạo hồ Rạch Bà (phường 11) thành công viên hồ Rạch Bà, đây là một trong những hồ quan trọng tại phường 11 để đảm bảo việc thoát nước ra biển không còn bị ô nhiễm.
Công viên hồ đầu tiên
Trên cơ sở quy hoạch, đầu năm 2021, UBND thành phố Vũng Tàu ban hành quyết định phê duyệt Dự án đầu tư xây dựng công viên Ao Cá, phường 2, với mục đích bảo vệ hồ, chống lấn chiếm, phát huy chức năng hồ điều hòa; tạo cảnh quan, môi trường.
Dự án có tổng diện tích hơn 44.000 m2, bao gồm các hạng mục nạo vét lòng hồ, kè bê tông, lan can quanh hồ , trồng cây xanh, thảm cỏ; lắp đặt tượng điêu khắc, ghế đá; thiết bị thể dục thể thao; lắp đặt hệ thống điện chiếu sáng... Đồng thời, đầu tư hoàn thiện đoạn đường còn lại đường Võ Thị Sáu; cải tạo, nâng cấp các hẻm 129 Phan Chu Trinh, 79 Võ Thị Sáu, kết nối đồng bộ với công viên. Tổng mức đầu tư dự án là hơn 220 tỷ đồng (bao gồm cả chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng). Công trình mới hoàn thành đưa vào sử dụng từ đầu năm 2025, trở thành điểm sinh hoạt công cộng, vui chơi, tập luyện lý tưởng của người dân, tạo hình ảnh đẹp đối với du khách.
Anh Nguyễn Khánh, ở 226 Phan Chu Trinh, phường 2, có hơn 40 năm sinh sống ở đây, bày tỏ niềm phấn khởi khi chứng kiến sự “lột xác” của cảnh quan hồ Ao Cá. “Trước đây, rác, muỗi nhiều lắm. Từ ngày công viên Ao Cá mở ra, quang cảnh nơi đây sạch, đẹp, yên bình, đặc biệt giảm hẳn muỗi. Bây giờ, ngày nào, tôi cũng ra đây tập thể dục mỗi buổi sáng, chiều”.
Dự án công viên Ao Cá tại phường 2 được xem như “phát súng” đầu tiên, mở đường cho tương lai của hệ thống hồ điều hòa hoàn chỉnh tại Vũng Tàu. Đây là bước đi chiến lược nhằm hiện thực hóa quy hoạch chi tiết đã được phê duyệt. Công trình không chỉ cải tạo lòng hồ mà còn giải quyết được “nút thắt cổ chai” đường Võ Thị Sáu, tồn tại hàng chục năm, gây cản trở giao thông và thoát nước nghiêm trọng.
Việc hoàn thiện công viên này sẽ không chỉ giải quyết vấn đề thoát nước, giảm ngập úng mà còn tạo cảnh quan môi trường. Với hệ thống cây xanh, bãi giữ xe hiện đại và sự kết nối thuận lợi với khu vực Bãi Sau, dự án sẽ mang lại giá trị lớn cho cả cư dân và du khách.
Nền tảng cho đô thị xanh
Cùng với việc đầu tư xây dựng công viên hồ Ao Cá, tháng 7/2024, UBND thành phố Vũng Tàu đã ban hành quyết định phê duyệt đồ án điều chỉnh quy hoạch chi tiết 1/500 công viên Bàu Sen. Trên cơ sở đó, thành phố Vũng Tàu lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án công viên Bàu Sen và đang trình UBND tỉnh thẩm định, phê duyệt.
Đây được xem là dự án quan trọng nhằm phát huy tối đa lợi thế của khu vực hồ Bàu Sen giúp kết nối các khu vực lân cận như khu vực Bãi Trước với khu vực Bãi Sau. Từ đó, thúc đẩy sự phát triển của cả 2 khu vực này, đặc biệt tăng giá trị sử dụng tiện ích mà công viên Bàu Sen mang lại cho toàn thành phố Vũng Tàu. Theo quy hoạch, công viên hồ Bàu Sen có tính chất là khu công viên vui chơi giải trí, không gian xanh, hồ cảnh quan, hồ điều hòa, khu thương mại dịch vụ và khu nhà ở, quy mô dân số hơn 5.000 người.
Trong phạm vi diện tích quy hoạch hơn 50ha, hồ điều hòa chiếm gần 18ha, công viên cây xanh hơn 13 ha. Việc tổ chức không gian, kiến trúc sẽ khai thác tối đa cảnh quan mặt nước, quy hoạch các công viên cây xanh – thể dục thể thao phục vụ nhu cầu vui chơi, giải trí và sinh hoạt cộng đồng cho người dân. Điểm nhấn kiến trúc công viên Bàu Sen là cầu cảnh quan đi bộ qua hồ. Công viên cũng sẽ “gánh vác” vai trò bãi giữ xe của một đô thị du lịch với các bãi giữ xe nổi và ngầm bố trí hợp lý trong khu vực.
Một hộ dân sinh sống cạnh hồ Bàu Sen chia sẻ: “Năm 2024, thành phố đã thực hiện ngầm hóa con mương thoát nước từ hồ Á Châu sang hồ Bàu Sen, giải quyết điểm đen về ô nhiễm môi trường, người dân rất mừng. Chúng tôi sẵn sàng hợp tác với chính quyền, chấp hành quy định về bồi thường giải phóng mặt bằng. Chỉ mong sao dự án này sớm được triển khai".
Ông Hoàng Vũ Thảnh, Giám đốc Sở Tài chính, nguyên Chủ tịch UBND thành phố Vũng Tàu, khẳng định: Các hồ điều hòa khi được triển khai, không chỉ giải quyết các vấn đề tồn đọng lâu năm mà còn tạo nên diện mạo mới cho thành phố biển xinh đẹp. Những dự án này không chỉ mang ý nghĩa về hạ tầng mà còn là nền tảng để xây dựng một đô thị xanh – nơi con người và thiên nhiên cùng tồn tại và phát triển bền vững. Vũng Tàu không chỉ là nơi đáng đến mà sẽ trở thành nơi đáng sống, với những công trình bền vững kết nối cộng đồng và bảo vệ môi trường.
Thanh Huyền
