Bảo đảm an toàn thực phẩm: Thực hiện nghiêm luật!

THCL Tại phiên họp toàn thể của đoàn giám sát tối cao của Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về ATTP (giai đoạn 2011 – 2016) diễn ra mới đây, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, bảo đảm ATTP không chỉ liên quan đến sức khỏe của người dân, mà còn liên quan đến phát triển kinh tế, XK nông sản, du lịch...

Cơ quan chức năng kiểm tra hàng hóa

Hiệu quả chưa cao

Báo cáo của Chính phủ và ý kiến của các thành viên đoàn giám sát nêu rõ: Giai đoạn 2011 - 2016 đã hình thành được hệ thống pháp luật đồng bộ để phục vụ cho công tác quản lý VSATTP. Đặc biệt, lần đầu tiên lĩnh vực ATTP có Nghị định xử phạt vi phạm hành chính riêng, thay vì phải áp dụng Nghị định xử phạt vi phạm hành chính chung trong lĩnh vực y tế. Hệ thống tổ chức quản lý ATTP bước đầu đã được hình thành từ Trung ương đến địa phương. Hệ thống kiểm nghiệm bước đầu đã đáp ứng được hoạt động kiểm nghiệm phục vụ công tác quản lý.

Công tác thanh, kiểm tra tiếp tục được đẩy mạnh, triển khai đồng bộ từ Trung ương đến địa phương với chế tài xử phạt mạnh góp phần làm cho thị trường thực phẩm an toàn hơn. Đặc biệt, trong năm 2015 - 2016, số cơ sở bị xử lý tăng từ 17,6% (2015) lên 23,4% (2016), tỷ lệ cơ sở bị phạt tiền tăng từ 50,5% (2015) lên 67% (2016); số tiền phạt trung bình một cơ sở tăng từ 3,59 triệu đồng (2015) lên 3,73 triệu đồng (2016), cao hơn nhiều so với các năm trước. Kết quả giám sát liên tục từ năm 2011 đến tháng 10/2016 cũng cho thấy, ngộ độc thực phẩm vẫn đang là thách thức lớn.

Tuy nhiên, báo cáo cũng chỉ ra những tồn tại, yếu kém trong công tác chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện. Ở nhiều địa phương, mặc dù tổ chức kiểm tra nhiều nhưng xử lý đạt thấp, kỷ luật không nghiêm, còn đùn đẩy trách nhiệm giữa các bộ, ngành.  Công tác điều tra, xử lý hình sự về ATTP hiệu quả chưa cao. Theo thống kê, 5 năm qua, cơ quan điều tra các cấp chỉ khởi tố hình sự được 1 vụ, 3 bị can về tội vi phạm các quy định VSATTP.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển, Trưởng đoàn giám sát đánh giá, việc quản lý ATTP đang ở mức trung bình, thậm chí ở một vài nơi là thấp. Vi phạm ATTP khá phổ biển, xảy ra nhiều vụ việc nghiêm trọng. Việc thực hiện pháp luật về ATTP ở nhiều địa phương còn hình thức, dẫn đến hiện tượng “nhờn luật” hay biểu hiện nể nang, né tránh thậm chí tiếp tay cho những vi phạm.

Làm tốt, làm nghiêm

Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến, những tồn tại, yếu kém trong công tác bảo đảm ATTP do nhiều nguyên nhân, mà điển hình là việc DN, người SXKD cố tình làm sai, bất chấp tất cả vì lợi nhuận, xử lý chưa nghiêm. Hệ thống giám sát có tiến bộ, nhưng hiệu quả cảnh báo nguy cơ còn thấp, nguồn lực con người và kinh phí đều yếu.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, nguyên nhân dẫn tới những bức xúc về ATTP chính là sự yếu kém trong quản lý SXKD, phân phối, chế biến, tiêu dùng thực phẩm quy mô nhỏ lẻ. Vì vậy vấn đề lớn nhất là làm sao tạo được môi trường, hành lang pháp lý để cá nhân, tổ chức SXKD chế biến nhỏ lẻ tuân thủ đầy đủ, nghiêm chỉnh.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cho biết, một số tổ chức quốc tế khi đánh giá về công tác quản lý ATTP ở Việt Nam đã đưa ra nhận xét: Môi trường, khuôn khổ pháp lý về VSATTP của Việt Nam rất tiến bộ nhưng năng lực tổ chức thực hiện chưa tốt. 

“Ngay với quy định pháp luật hiện tại nếu chúng ta làm tốt thì tình hình ATTP chắc chắn sẽ tốt hơn nhiều. Bằng chứng vừa qua, khi thành phố nào, tỉnh nào, quận nào, phường nào vào cuộc mạnh mẽ, làm tốt thì tình hình biến chuyển tích cực.

Với hệ thống luật pháp, mục đích khác nhau, các nước có những mô hình khác nhau trong tổ chức bộ máy quản lý ATTP nhằm bảo hộ thị trường trong nước hay đẩy mạnh XK sản phẩm nông nghiệp. Còn ở Việt Nam, công tác ATTP không chỉ thúc đẩy XK mà quan trọng hơn là phải bảo đảm sức khỏe của người dân”, Phó Thủ tướng nêu rõ.

Liên quan tới vấn đề kinh phí, nhân lực dành cho công tác ATTP hiện nay, Phó Thủ tướng cho rằng cần phải lồng ghép với các chương trình khác liên quan đến sản xuất, chế biến, phân phối thực phẩm an toàn, tăng cường xử phạt đối với vi phạm VSATTP. Bên cạnh đó là phát huy mạnh mẽ hơn nữa trách nhiệm của chính quyền và cả đoàn thể các cấp trong giám sát ATTP...

T. Bình