Cụ thể, kể từ ngày 1/5, dừng cơ chế điều hành xuất khẩu gạo và cho phép hoạt động xuất khẩu gạo được trở lại bình thường, thực hiện theo quy định tại nghị định 107 của Chính phủ về kinh doanh xuất khẩu gạo.
Tuy nhiên, Bộ Công thương cho rằng cần có một số biện pháp hỗ trợ như chỉ xuất khẩu gạo qua cửa khẩu quốc tế. Tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ để phòng ngừa xử lý hành vi buôn lậu gạo qua biên giới.
Bộ Công Thương kiến nghị cho phép xuất khẩu gạo bình thường trở lại từ 1/5
Các thương nhân phải nghiêm túc tuân thủ quy định về việc thường xuyên dự trữ lưu thông tối thiểu tương đương 5% số lượng gạo mà thương nhân đã xuất khẩu trong 6 tháng trước đó.
Theo Bộ Công thương, đề xuất bỏ hạn ngạch xuất khẩu gạo được đưa ra trong bối cảnh cung - cầu gạo trong nước ổn định, mục đích giãn tiến độ xuất khẩu gạo để đảm bảo an ninh lương thực quốc gia khi khó khăn đã đạt được.
Theo báo cáo, xuất khẩu gạo tại thời điểm 11h30 ngày 26/4 thực xuất được trên 185.000 tấn gạo, trong tổng số 400.000 tấn hạn ngạch được phép xuất khẩu trong tháng 4. Với tổng lượng gạo có thể xuất khẩu cho vụ đông xuân là 3 triệu tấn, dự kiến gạo xuất tháng 4 là 300.000 - 350.000 tấn, Bộ Công thương cho rằng có thể xuất tối đa là 1,9 triệu tấn và lượng gạo còn lại có thể xuất là 1,3 triệu tấn.
Trong khi theo đánh giá của các địa phương, hiệp hội và doanh nghiệp, vấn đề an ninh lương thực tại thời điểm hiện nay không còn đáng lo ngại như thời điểm cuối tháng 3.
Vì vậy, các ý kiến đều kiến nghị tăng thêm lượng hạn ngạch xuất khẩu tháng 5 là 600.000 - 650.000 tấn, hoặc cho phép xuất khẩu gạo lại bình thường và không áp dụng hạn ngạch.
Đồng thời, cần phải có giải pháp đẩy nhanh lượng hàng tồn kho đang tồn tại các cảng do không đăng ký được tờ khai xuất khẩu gạo theo hạn ngạch, đẩy nhanh tốc độ thông quan mặt hàng gạo để giảm thiểu chi phí lưu kho, lưu bãi, lưu tàu.
Cách đây một tháng, tại cuộc họp về an ninh lương thực, Bộ Công Thương đề xuất dừng xuất khẩu gạo tới hết tháng 5 do lo ngại tình hình Covid-19, hạn mặn tại đồng bằng sông Cửu Long phức tạp. Đề nghị này sau đó được Thủ tướng chấp thuận và từ 0h ngày 24/3, hải quan dừng thông quan.
Nhưng một ngày sau đó Bộ Công Thương lại kiến nghị Thủ tướng cho xuất khẩu gạo trở lại. Ngày 10/4, Thủ tướng cho xuất khẩu gạo theo hạn ngạch 400.000 tấn tháng 4. Nhiều doanh nghiệp cho biết, hải quan cho mở tờ khai xuất khẩu lúc 0 giờ ngày chủ nhật (12/4) mà không báo trước khiến nhiều doanh nghiệp khác dù có lượng gạo lớn nhưng bị lưu tại cảng do cấm xuất khẩu.
Thanh tra Chính phủ đang thanh tra việc xuất khẩu gạo theo yêu cầu của Thủ tướng. Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội kiến nghị xử lý tổ chức, cá nhân tham mưu các quyết định có ảnh hưởng lớn nhưng không đánh giá kỹ tác động trong điều hành mặt hàng này.
Linh Tuệ
