Dự thảo nghị quyết nhằm thể chế hóa nghị quyết 71 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, sẽ trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp thứ 10 tới.
Đáng chú ý, về nội dung liên quan chương trình, nội dung và cơ chế phát triển giáo dục, dự thảo đề xuất quy định Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo chịu trách nhiệm về việc chủ trì tổ chức thực hiện và quyết định sử dụng một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông để áp dụng thống nhất toàn quốc theo lộ trình phù hợp, bảo đảm hiệu quả và tiết kiệm.
Trước đó, nghị quyết 71 của Bộ Chính trị đã nêu nhiệm vụ rà soát, đánh giá việc triển khai thực hiện chương trình giáo dục phổ thông; bảo đảm cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc, phấn đấu tới năm 2030 cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho tất cả học sinh...
Bên cạnh đó, Dự thảo Nghị quyết đề xuất 6 nhóm chính sách trọng tâm:
Nhân lực và quản trị giáo dục: Giao cơ quan quản lý trực tiếp bổ nhiệm lãnh đạo cơ sở giáo dục; Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo có thẩm quyền quản lý, sử dụng đội ngũ giáo viên, cán bộ, nhân viên mầm non và phổ thông. Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành tiêu chuẩn, tiêu chí đối với Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo. Dự thảo cũng quy định phụ cấp ưu đãi, cơ chế tuyển dụng - đãi ngộ linh hoạt, đồng cơ hữu nhằm thu hút và giữ chân nhân lực chất lượng cao, xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý đạt chuẩn khu vực, quốc tế.
Chương trình và nội dung giáo dục: Chính phủ quyết định chủ trương cải cách chương trình, cơ chế đặt hàng đào tạo với doanh nghiệp, hệ thống công nhận kết quả học tập, tín chỉ, chứng chỉ, kỹ năng để bảo đảm liên thông, học tập suốt đời. Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo báo cáo thường niên với Chính phủ, chỉ đạo đổi mới chương trình mầm non, cho phép thí điểm mô hình giáo dục mới, xây dựng Hội đồng kỹ năng nghề, phát triển đại học mở gắn với thị trường lao động. Chính phủ quy định cơ chế đặc thù đào tạo văn hóa, nghệ thuật, thể thao thành tích cao, báo chí - xuất bản, với tuyển chọn theo năng khiếu, chuẩn nghề nghiệp riêng, ưu tiên đầu tư và đãi ngộ theo thành tích.
Chuyển đổi số, khoa học - công nghệ: Thí điểm hợp tác Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp xây dựng Nền tảng giáo dục quốc gia thông minh phục vụ quản trị, dạy học, kiểm tra - đánh giá; phát triển cơ sở dữ liệu nhân lực kết nối với thị trường lao động. Thí điểm cơ chế sử dụng ngân sách, huy động chuyên gia trong và ngoài nước để phát triển công nghệ chiến lược, triển khai mô hình đại học số, chia sẻ nguồn lực, đầu tư phòng thí nghiệm dùng chung, tăng cường nghiên cứu, chuyển giao công nghệ trong các lĩnh vực then chốt.
Hội nhập quốc tế: Thí điểm miễn thị thực và giấy phép lao động trong 5 năm cho chuyên gia, nhà khoa học nước ngoài có trình độ tiến sĩ tham gia quản lý, giảng dạy, nghiên cứu. Một số cơ sở đại học trọng điểm được quyền xác nhận trường hợp không thuộc diện cấp giấy phép lao động và chịu trách nhiệm về văn bằng, điều kiện làm việc. Các cơ sở giáo dục được tự tổ chức hội nghị, hội thảo quốc tế, chỉ cần thông báo Bộ Giáo dục và Đào tạo và UBND tỉnh, không phải xin phép. Khuyến khích liên kết với các trường đại học thuộc top 500 thế giới để mở phân hiệu tại Việt Nam theo hình thức PPP; cho phép sinh viên quốc tế làm thêm tối đa 20 giờ/tuần.
Quỹ học bổng Quốc gia: Thành lập quỹ trực thuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo từ ngân sách, đóng góp, tài trợ hợp pháp, nhằm cấp học bổng tài năng, phát triển nhân lực chất lượng cao, khuyến khích học tập - nghiên cứu, hỗ trợ kỹ năng nghề. Quỹ hoạt động công khai, minh bạch, có kiểm toán độc lập và cơ chế giám sát liên ngành.
Tài chính và đầu tư: Ngân sách nhà nước dành tối thiểu 20% tổng chi cho giáo dục, trong đó chi đầu tư phát triển tối thiểu 5%, chi cho giáo dục đại học tối thiểu 3%. Ưu tiên mầm non, phổ thông, vùng khó khăn, bảo đảm đầu tư cho giáo dục nghề nghiệp, đại học, phổ cập giáo dục THCS vào năm 2030, THPT vào 2035. Bảo đảm miễn phí sách giáo khoa trước 2030, miễn học phí môn Giáo dục quốc phòng - an ninh. Thực hiện ưu đãi vượt trội về đất đai, thuế, cơ sở vật chất và trao thẩm quyền đầu tư công trung hạn cho Giám đốc ĐH Quốc gia Hà Nội và TP.HCM.
Đức Anh
