Sáp nhập đơn vị hành chính: Hướng đến bộ máy tinh gọn, hiệu quả
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh và cấp xã sẽ giảm khoảng 50% số tỉnh, thành phố và 60 - 70% số xã, hoàn thành vào ngày 30/6 và 1/7/2025. Mục tiêu là giảm chồng chéo trong quản lý và nâng cao hiệu quả vận hành hệ thống hành chính.
Sáp nhập các đơn vị hành chính mang lại nhiều lợi ích. Việc giảm số đơn vị giúp tinh gọn bộ máy, giảm chi phí và nâng cao hiệu quả quản lý. Các đơn vị sau sáp nhập có quy mô lớn hơn, nguồn lực tài chính và nhân lực được tích hợp, giúp triển khai các dự án phát triển hiệu quả hơn.
Việc sáp nhập giúp khai thác tối đa tiềm năng phát triển của các địa phương. Những khu vực có tài nguyên, du lịch, công nghiệp khi sáp nhập sẽ phát triển đồng bộ, tạo động lực cho toàn khu vực. Quy mô lớn hơn giúp triển khai chính sách đồng bộ và hiệu quả hơn.
Tuy nhiên, quá trình sáp nhập cũng gặp thách thức. Việc giảm đơn vị sẽ khiến nhiều cán bộ phải thay đổi công việc, gây lo lắng cho đội ngũ, nhất là ở các đơn vị nhỏ. Sự thay đổi địa giới hành chính cũng ảnh hưởng đến đời sống người dân, đòi hỏi phải có thông tin minh bạch, kịp thời để tránh bức xúc.
Để quá trình sáp nhập diễn ra suôn sẻ, cần có lộ trình rõ ràng, chuẩn bị về pháp lý, cơ sở hạ tầng và công tác cán bộ. Việc lựa chọn cán bộ có năng lực là yếu tố quan trọng để đảm bảo triển khai chính sách hiệu quả.
Tại cuộc họp giao ban tháng 3, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà cho biết, các tỉnh, thành phố sẽ gửi đề án sắp xếp về Bộ Nội vụ từ ngày 1/5 để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội xem xét, đảm bảo hoàn thành việc sắp xếp đơn vị hành chính trước ngày 30/6.
Sau sáp nhập, còn 34 tỉnh, thành phố
Ban Chấp hành Trung ương đã thống nhất tổ chức bộ máy chính quyền địa phương theo hai cấp: cấp tỉnh (tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương) và cấp xã (xã, phường, đặc khu trực thuộc tỉnh, thành phố). Số lượng đơn vị hành chính cấp tỉnh sau sáp nhập sẽ là 34, gồm 28 tỉnh và 6 thành phố trực thuộc Trung ương. Đồng thời, số lượng đơn vị hành chính cấp xã sẽ giảm khoảng 60 - 70% so với hiện nay.
Cả nước hiện có 696 đơn vị hành chính cấp huyện, gồm 85 thành phố thuộc tỉnh, 2 thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương (TP. Thủ Đức và TP. Thủy Nguyên), 52 thị xã, 49 quận và 508 huyện. Trong đó, Bình Dương và Quảng Ninh là hai tỉnh có nhiều thành phố trực thuộc nhất (5 thành phố).
Trung ương đã thống nhất chấm dứt hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện từ ngày 1/7, sau khi Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 (sửa đổi) có hiệu lực.
Dự thảo luật cũng nêu rõ, trong vòng 15 ngày kể từ khi luật có hiệu lực (tức ngày 1/7), các đơn vị hành chính cấp huyện phải hoàn thành việc bàn giao công việc, hồ sơ, tài chính, ngân sách, trụ sở, tài sản và cơ sở vật chất cho các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền. Việc này nhằm bảo đảm hoạt động bình thường, liên tục, thông suốt, tránh chồng chéo, trùng lặp hay bỏ sót nhiệm vụ; không để ảnh hưởng đến người dân và doanh nghiệp.
Chính quyền địa phương sau sắp xếp phải đảm bảo tinh gọn, hiệu quả, gần dân, đáp ứng các yêu cầu quản trị hiện đại, thúc đẩy tăng trưởng bền vững, tạo thế và lực mới cho quốc phòng, an ninh, đối ngoại, phát triển kinh tế, nhất là kinh tế tư nhân, KH&CN, đổi mới sáng tạo và nâng cao đời sống người dân.
Theo mô hình mới, cấp tỉnh sẽ vừa thực hiện chính sách Trung ương, vừa ban hành chính sách cho địa phương và trực tiếp chỉ đạo cấp xã. Cấp xã thực hiện chính sách cấp trên, được tăng cường phân quyền, có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật trong phạm vi quản lý.
Việc sắp xếp, sáp nhập các ĐVHC là quyết sách quan trọng nhằm xây dựng hệ thống hành chính hiện đại, tinh gọn và hiệu quả. Dù còn nhiều thách thức, nhưng với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, minh bạch và sự đồng thuận của toàn xã hội, đây sẽ là cơ hội để các địa phương bứt phá, đóng góp vào sự phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao chất lượng sống cho người dân.
Hà Trần
