Những ngày cận Tết Nguyên đán là thời điểm thị trường thực phẩm hoạt động nhộn nhịp, đặc biệt là các loại thực phẩm tự chế biến, hay còn được biết đến với cái tên handmade. Tất cả những món ăn từ bánh chưng, giò chả, xúc xích cho đến bỏng ngô, nước uống... đều được bán dưới hình thức handmade và xuất hiện rất nhiều tại các khu chợ dân sinh, cửa hàng tạp hoá, thậm chí là hàng rong, cửa hàng online... Điều đáng lưu tâm là những sản phẩm này thường không được kiểm tra chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ, thường được mua bán bằng niềm tin của người tiêu dùng.
Để tăng cường công tác quản lý thực phẩm dịp Tết, ngày 8/12/2020, UBND thành phố Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 238/KH-UBND về bảo đảm an toàn thực phẩm phục vụ Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Tân Sửu và lễ hội Xuân 2021. Trong đó, từ ngày 15/12/2020 đến 25/3/2021, các đoàn thanh tra, kiểm tra của thành phố và các quận, huyện, thị xã sẽ tập trung kiểm tra các cơ sở thực phẩm, dịch vụ ăn uống... để ngăn chặn từ gốc thực phẩm "bẩn".
Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường Hà Nội Trần Việt Hùng cho biết, trước, trong và sau Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021, Cục sẽ phối hợp với các địa phương và lực lượng chức năng tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường, xử lý vi phạm trong hoạt động thương mại. Công tác kiểm tra, kiểm soát tập trung vào việc sản xuất, buôn bán hàng hóa không bảo đảm chất lượng, vi phạm an toàn thực phẩm và gian lận thương mại; các mặt hàng thiết yếu, có nhu cầu tiêu dùng lớn trong dịp Tết ở các chợ, cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm...
Tại nhiều cửa hàng tạp hoá, rất nhiều thực phẩm tự chế biến với giá rẻ đến mức đáng ngạc nhiên, ví dụ như 1 hộp thịt lợn khô cháy tỏi 500gram chỉ có giá 100.000 đồng, hoặc một hộp bánh bông lan trứng muối 500gram chỉ có giá 40.000 đồng.
Chị Thuý Hà, chủ một cửa hàng bánh ngọt online (Hà Đông) chia sẻ: "Mình cũng khá bất ngờ khi thấy có những nơi bán bánh kem giá cực kì rẻ, trong khi với những nguyên liệu tốt thì mình phải bán với giá gấp đôi như thế mới có lời. Không biết họ làm bánh bằng nguyên liệu gì mà rẻ được như vậy".
Trên thực tế, việc quản lý các cơ sở kinh doanh, chế biên thực phẩm đang khá lỏng lẻo, nhiều mặt hàng được gắn mác handmade bán tràn lan mà không có sự kiểm soát hoặc kiểm tra chất lượng nguồn gốc. Điều này có một phần do thói quen của người tiêu dùng, mua đồ handmade từ người quen nên tin tưởng, không quan tâm đến nguồn gốc và thương hiệu, nhưng cũng không nên nhầm lẫn với những thực phẩm tự chế biến không rõ chất lượng, không đủ tiêu chuẩn, chưa đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
Có một thực trạng đáng buồn là nhiều người sản xuất thực phẩm tự chế biến tự tin rằng món ăn mình sản xuất chất lượng vì sử dụng nguyên liệu rau củ quả, bột, đường sạch. Thế nhưng họ lại sử dụng phẩm màu, hương liệu nhân tạo không rõ nguồn gốc để giúp món ăn được đẹp và tươi như mong muốn. Điều này khiến thực phẩm những tưởng sạch lại trở nên "bẩn".
Cận Tết là khoảng thời gian "nóng" bởi thực phẩm "bẩn" dễ trà trộn vào thị trường. Để ngăn chặn tình trạng thực phẩm tự chế biến không rõ nguồn gốc tràn lan, UBND tại các địa phương như phường, quận phải nâng cao trách nhiệm quản lý việc sản xuất, kinh doanh thực phẩm handmade.
Trúc Mai
