Theo báo cáo từ các đơn vị chức năng, lực lượng công an Cao Bằng đã phát hiện, bắt giữ và xử lý 59 vụ việc liên quan đến buôn lậu, vận chuyển trái phép nguyên liệu thuốc lá, với 72 đối tượng bị xử lý. Tang vật thu giữ gần 98.250 kg nguyên liệu thuốc lá nhập lậu, không rõ nguồn gốc. Đặc biệt, cơ quan điều tra đã khởi tố 1 vụ án với 3 bị can về hành vi buôn lậu và vận chuyển trái phép nguyên liệu thuốc lá qua biên giới.
Bên cạnh đó, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Cao Bằng cũng đã thu giữ 18.223 kg nguyên liệu thuốc lá; Chi cục Quản lý thị trường Cao Bằng xử lý 16 vụ vi phạm, tịch thu 18.927 kg nguyên liệu thuốc lá không rõ nguồn gốc; Chi cục Hải quan khu vực VI (địa bàn Cao Bằng) thu giữ thêm 6.832 kg nguyên liệu thuốc lá nhập lậu.
Tổng cộng, trong 6 tháng đầu năm các lực lượng chức năng tỉnh Cao Bằng đã thu giữ 122.854 kg nguyên liệu thuốc lá nhập lậu, không rõ nguồn gốc – một con số phản ánh quy mô và mức độ tinh vi của các đường dây buôn lậu hiện nay.
Hiện đang là thời điểm vụ đông xuân 2024–2025, toàn tỉnh Cao Bằng có khoảng 6.500 ha diện tích trồng nguyên liệu thuốc lá, tập trung ở các huyện như Hòa An, Nguyên Bình, Trùng Khánh, Hà Quảng và Quảng Hòa. Năng suất bình quân ước đạt 2,6 tấn/ha, tổng sản lượng dự kiến trên 17.000 tấn.
Tuy nhiên, chính thời điểm này lại trở thành “cơ hội” để các đối tượng buôn lậu lợi dụng tình hình thu hoạch thuốc lá tại các vùng nguyên liệu để trà trộn hàng lậu vào chuỗi cung ứng. Lợi dụng đặc thù địa hình biên giới và sự bùng nổ nhu cầu thu mua nguyên liệu, các đối tượng đã tăng cường đưa nguyên liệu thuốc lá từ Trung Quốc vào Việt Nam, sau đó bán lại cho các công ty hoặc thương lái thu gom, hợp thức hóa bằng hóa đơn thanh lý, hóa đơn xoay vòng hoặc giấy tờ giả nhằm tiêu thụ trong nội địa.
Thực tế cho thấy, không chỉ số lượng buôn lậu tăng cao mà phương thức, thủ đoạn cũng ngày càng tinh vi hơn. Các đối tượng thường xuyên thay đổi địa điểm tập kết, chia nhỏ hàng hóa để vận chuyển qua đường mòn lối mở, thậm chí ngụy trang hàng hóa trong các xe vận tải chở nông sản hoặc vật tư nông nghiệp. Nhiều lô hàng lậu còn được “hợp thức hóa” bằng việc ghép vào lô thuốc lá nguyên liệu thu hoạch nội địa, gây khó khăn cho công tác truy xuất và xử lý.
Trước tình hình đó, Ban Chỉ đạo 389 tỉnh Cao Bằng đánh giá: Trong thời gian tới, hoạt động buôn bán, vận chuyển nguyên liệu thuốc lá nhập lậu qua biên giới sẽ còn tiếp tục gia tăng, với những diễn biến khó lường. Các lực lượng chức năng như Công an, Biên phòng, Quản lý thị trường, Hải quan cần tiếp tục đẩy mạnh kiểm tra, kiểm soát, nắm chắc tình hình địa bàn, chủ động phối hợp đấu tranh, triệt phá các đường dây, tụ điểm buôn lậu, không để hình thành các “điểm nóng” tái diễn kéo dài.
Cùng với đó, cần tăng cường tuyên truyền pháp luật đến các hộ dân trồng, thu gom, kinh doanh thuốc lá nguyên liệu để nâng cao nhận thức, không tiếp tay tiêu thụ hàng lậu. Đồng thời, khuyến cáo các doanh nghiệp đầu tư trồng và thu mua thuốc lá thực hiện nghiêm túc việc minh bạch hóa hợp đồng, hóa đơn và chứng từ liên quan nhằm bảo vệ hoạt động sản xuất hợp pháp và quyền lợi chính đáng của nông dân.
Kiên quyết xử lý các hành vi tiếp tay, bao che, hợp thức hóa thuốc lá nhập lậu dưới mọi hình thức sẽ là giải pháp cần thiết và cấp bách trong bối cảnh hiện nay, góp phần lập lại trật tự, kỷ cương trong sản xuất – kinh doanh mặt hàng nhạy cảm này, đồng thời giữ gìn môi trường cạnh tranh lành mạnh, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và nguồn thu ngân sách địa phương.
Nguyễn Kiên
