Theo nghị định, phạm vi điều chỉnh bao gồm toàn bộ các nhiệm vụ, dự án đầu tư công sử dụng ngân sách nhà nước, kể cả trường hợp ngân sách địa phương tham gia vào dự án thuộc thẩm quyền quản lý của trung ương. Bên cạnh đó, nghị định áp dụng đối với các dự án đầu tư từ nguồn thu hợp pháp của cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập.
Công tác quyết toán vốn đầu tư được chia thành hai giai đoạn: quyết toán theo niên độ ngân sách hằng năm và quyết toán khi dự án hoàn thành hoặc bị dừng triển khai theo quyết định của cấp có thẩm quyền. Đặc biệt, nghị định quy định rõ việc quy đổi giá trị đối với các dự án có sự đóng góp bằng hiện vật, ngày công lao động hoặc công trình hoàn thành để đưa vào quyết toán theo cơ chế minh bạch và hợp lý.
Đối với các dự án có hỗ trợ bằng vật liệu xây dựng hoặc hiện vật khác, bộ ngành và địa phương được trao quyền quyết định phương án quyết toán phù hợp điều kiện đặc thù, giúp quá trình thực thi linh hoạt và sát thực tế hơn.
Nghị định dành một chương riêng cho việc quản lý thanh toán, giải ngân và quyết toán đối với các dự án sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi từ các tổ chức quốc tế. Trình tự rút vốn được thực hiện theo quy định riêng của Chính phủ hoặc theo điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Trường hợp có mâu thuẫn giữa quy định trong nước và điều ước quốc tế, sẽ áp dụng theo Luật Điều ước quốc tế.
Một số nội dung không thuộc phạm vi điều chỉnh của nghị định gồm: cấp bù lãi suất tín dụng ưu đãi, phí quản lý; cấp vốn điều lệ cho các ngân hàng chính sách hoặc quỹ ngoài ngân sách; các chương trình hỗ trợ đầu tư cho đối tượng chính sách đặc thù; vốn tín dụng chính sách thông qua Ngân hàng Chính sách xã hội; cũng như vốn hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Các trường hợp này tiếp tục thực hiện theo quy định riêng của Chính phủ.
Kho bạc Nhà nước được giao là cơ quan đầu mối chủ trì kiểm soát và giải ngân vốn. Riêng các dự án thuộc lĩnh vực bí mật quốc phòng, an ninh sẽ do cơ quan được Bộ Quốc phòng hoặc Bộ Công an ủy quyền trực tiếp thực hiện.
Nghị định nhấn mạnh yêu cầu sử dụng vốn đầu tư công phải đúng mục đích, đúng đối tượng, đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả, không để xảy ra thất thoát và lãng phí. Chủ đầu tư cùng các cơ quan liên quan phải chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu để xảy ra vi phạm.
Nghị định số 254/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày ký ban hành, đồng thời bãi bỏ Nghị định số 99/2021/NĐ-CP trước đây, ngoại trừ một số trường hợp đặc thù được nêu tại Điều 54. Ngoài ra, Điều 6 của Nghị định số 125/2025/NĐ-CP về phân định thẩm quyền tài chính giữa hai cấp chính quyền địa phương cũng chính thức hết hiệu lực theo quy định mới.
Nam Sơn (t/h)
