Thuế giúp điều chỉnh hành vi đầu tư

Trong nhiều năm qua, dư luận nhiều lần đề xuất áp thuế đối với giao dịch vàng. Bởi lẽ, các kênh đầu tư khác như bất động sản, chứng khoán hay hàng hóa dịch vụ đều đã tuân thủ nghĩa vụ thuế, trong khi vàng – vốn là kênh đầu tư đặc thù, biến động mạnh lại đứng ngoài hệ thống quản lý. Điều này tạo ra sự bất bình đẳng và môi trường thuận lợi cho đầu cơ, thao túng giá.

Việc đưa giao dịch vàng vào diện chịu thuế sẽ buộc nhà đầu tư tính toán kỹ lưỡng hơn, thay đổi hành vi mua bán. Khi mỗi lần giao dịch phát sinh thêm chi phí thuế, các hoạt động “lướt sóng”, đầu cơ ngắn hạn sẽ giảm, nhường chỗ cho nhu cầu tích trữ và tiêu dùng thực sự. Nhờ đó, thị trường có điều kiện ổn định, cung – cầu cân bằng và giá cả minh bạch hơn.

Tuy nhiên, chính sách thuế cũng cần tính đến các tình huống đặc thù như bán vàng để lo việc gia đình, chữa bệnh hoặc vàng được tích lũy, thừa kế từ nhiều năm trước. Đây không phải là hoạt động kinh doanh nên cần có ngưỡng áp dụng hợp lý, chẳng hạn từ một lượng nhất định trở lên, đồng thời phải có cơ chế phân biệt rõ giữa giao dịch đầu cơ và nhu cầu dân sinh.

Giải pháp ngăn chặn “vàng hóa”

Để tránh tình trạng “vàng hóa” nền kinh tế, giới nghiên cứu kinh tế cho rằng, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Trước hết, vàng cần được xem như một loại hàng hóa tài chính thông thường, thay vì chi phối tâm lý như một dạng “tiền tệ ngầm”. Song song đó, cần phát triển các sản phẩm đầu tư thay thế như chứng chỉ vàng, hợp đồng kỳ hạn, quyền chọn hoặc quỹ ETF vàng, qua đó mở rộng lựa chọn cho nhà đầu tư mà không nhất thiết phải nắm giữ vàng vật chất.

Việc thiết lập sàn giao dịch vàng tập trung, minh bạch và liên thông với giá quốc tế cũng được coi là nền tảng quan trọng để hình thành mặt bằng giá chuẩn, giảm chênh lệch bất hợp lý vốn thúc đẩy đầu cơ và buôn lậu. Cách tiếp cận này cho phép quản lý thị trường bằng công cụ thị trường thay cho các biện pháp hành chính cứng nhắc.

Một giải pháp khác là huy động nguồn lực vàng trong dân thông qua gửi vàng lấy lãi, phát hành trái phiếu hoặc chứng chỉ quỹ tín thác vàng. Điều này vừa mang lại kênh đầu tư hợp pháp, an toàn cho người dân, vừa chuyển hóa nguồn lực nhàn rỗi thành vốn phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Song song với đó, cần tăng cường giáo dục tài chính và đa dạng hóa kênh đầu tư. Khi người dân có thêm lựa chọn hấp dẫn, an toàn như chứng khoán, trái phiếu, bảo hiểm hay bất động sản, tâm lý coi vàng là “nơi trú ẩn duy nhất” sẽ giảm đi, góp phần hạn chế nguy cơ tái “vàng hóa”.

Hướng tới thị trường minh bạch, ổn định

Với sự kết hợp giữa cải cách cơ chế quản lý, phát triển công cụ tài chính hiện đại và đa dạng hóa lựa chọn đầu tư, chính sách thuế đối với giao dịch vàng nếu được triển khai hợp lý sẽ không chỉ tạo công bằng với các kênh đầu tư khác mà còn góp phần xây dựng thị trường vàng minh bạch, ổn định, gắn kết với diễn biến quốc tế, đồng thời ngăn ngừa tình trạng đầu cơ, thao túng giá.

H.M