Theo Hiệp hội Làng nghề Việt Nam, thị trường thủ công mỹ nghệ toàn cầu đạt 1.007 tỷ USD năm 2023, dự báo tăng lên 2.394 tỷ USD vào năm 2032. Đây là cơ hội lớn cho Việt Nam, quốc gia có nhóm hàng thủ công mỹ nghệ luôn nằm trong top 10 mặt hàng xuất khẩu chủ lực, tạo việc làm cho hơn 5 triệu lao động nông thôn.
Phát biểu tại hội thảo, Nhà giáo Ưu tú Trịnh Quốc Đạt, Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam cho biết, cứ 1 triệu USD xuất khẩu, ngành mang lại lợi nhuận gấp 5 - 10 lần so với nhiều mặt hàng khác, trong khi nguyên liệu nhập khẩu chỉ chiếm 3 - 3,5%. Sự phục hồi của du lịch quốc tế cùng xu hướng chuộng vật liệu tự nhiên tiếp tục mở rộng thị trường.
Tuy vậy, ngành vẫn đối diện nhiều hạn chế như: Sản xuất nhỏ lẻ, thiếu liên kết chuỗi; Năng lực thiết kế yếu; Chuẩn quốc tế chưa đồng bộ; Kênh phân phối và thương mại điện tử phát triển chậm. Những yếu tố này làm giảm sức cạnh tranh ở các thị trường yêu cầu tiêu chuẩn cao.
Đại diện Sở Công Thương Ninh Bình cho biết, cả nước hiện có khoảng 5.400 làng nghề, riêng tỉnh sở hữu hơn 250 làng nghề với các sản phẩm đặc trưng như đá mỹ nghệ, đúc đồng, thêu ren, mây tre đan, gỗ mỹ nghệ… Nhiều doanh nghiệp đã cải tiến mẫu mã, tham gia chuỗi xuất khẩu, nhưng phần lớn hộ gia đình còn sản xuất thủ công, thiếu liên kết, khó đáp ứng đơn hàng lớn và ổn định chất lượng.
Tiến sĩ Tôn Gia Hóa, Phó Chủ tịch Hiệp hội Làng nghề Việt Nam đề xuất chú trọng quy hoạch làng nghề, phát triển thương hiệu, sản xuất theo tiêu chuẩn quốc tế, đẩy mạnh xúc tiến thương mại và tận dụng các FTA như EVFTA, CPTPP, RCEP để mở rộng thị trường.
Các đại biểu thống nhất rằng chính sách giai đoạn tới cần chuyển từ hỗ trợ bao cấp sang tăng cường năng lực cốt lõi: thiết kế, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, minh bạch thủ tục thuế, hải quan. Đây là những điều kiện then chốt giúp ngành đạt mục tiêu kim ngạch 5 tỷ USD vào năm 2025 và duy trì tăng trưởng bền vững đến 2030.
Trong khuôn khổ hội thảo, đại biểu đã tham quan Làng nghề dệt lụa Nha Xá, di sản văn hóa phi vật thể hơn 700 năm tuổi. Hiện 90% hộ dân còn làm nghề, vận hành gần 400 máy dệt, sản xuất 50 - 80 nghìn mét lụa mỗi tháng, giữ gìn giá trị truyền thống song hành cùng cải tiến kỹ thuật.
Hậu Thạch (t/h)
