Thủ đoạn cũ nhưng chiêu thức tinh vi
Mặc dù thủ đoạn không mới, nhưng các đối tượng ngày càng tinh vi, lợi dụng tâm lý lo sợ mất điện mùa nắng nóng của nhân dân để thực hình các chiêu thức lừa đảo tinh vi.
Mới đây, ngày 14/5, ông Đ. (trú tại huyện Đan Phượng, Hà Nội) nhận cuộc gọi từ một người tự xưng là nhân viên Công ty Điện lực Đan Phượng. Đối tượng yêu cầu ông Đ. “số hóa hồ sơ điện” và hướng dẫn đăng nhập tài khoản ngân hàng để “đồng bộ thông tin thanh toán”. Sau khi thực hiện theo hướng dẫn, ông Đ. phát hiện tài khoản của mình bị rút hơn 1 tỷ đồng.
Trước đó, bà H. (phường Thanh Liệt, Hà Nội) cũng bị lừa hơn 500 triệu đồng sau khi quét mã QR được gửi từ một người mạo danh cán bộ điện lực Hà Nội. Đối tượng lấy lý do "ký hợp đồng điện tử" rồi gửi mã QR lừa đảo. Sau khi quét mã, tài khoản ngân hàng của bà bị chiếm đoạt ngay lập tức.
Theo Công an TP Hà Nội, các đối tượng thường lợi dụng thông tin về việc sáp nhập, điều chỉnh địa giới hành chính của các đơn vị điện lực, dựng kịch bản giả mạo để yêu cầu người dân truy cập đường link, quét mã QR hoặc cài ứng dụng lạ. Sau đó, chúng chiếm quyền điều khiển thiết bị, đánh cắp thông tin và chiếm đoạt tài sản.
Vì sao người dân vẫn sập bẫy?
Theo các chuyên gia pháp lý, có ba nguyên nhân chính khiến chiêu trò này vẫn phát huy hiệu quả:
Tâm lý hoảng sợ mất điện giữa mùa nắng nóng, khiến người dân dễ bị thao túng, mất bình tĩnh và làm theo hướng dẫn không kiểm chứng.
Khoảng trống về kỹ năng số, đặc biệt ở người lớn tuổi hoặc người không thường xuyên sử dụng dịch vụ điện tử. Nhiều người không nhận biết được ứng dụng lạ, mã QR độc hại.
Thiếu cơ chế kiểm soát thông tin giả mạo, như số điện thoại, tài khoản ngân hàng đăng ký bằng giấy tờ giả. Sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng, nhà mạng, ngân hàng chưa đồng bộ.
Hành vi có thể bị xử lý hình sự
Trước đó, Luật sư Nguyễn Văn Tuấn – Giám đốc Công ty Luật TNHH TGS (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết: Hành vi giả danh nhân viên điện lực để lừa đảo qua mã QR, ứng dụng điều khiển từ xa cấu thành tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” theo Điều 174 Bộ luật Hình sự. Trường hợp chiếm đoạt trên 500 triệu đồng có thể bị xử phạt tù cao nhất đến tù chung thân.
Luật sư Tuấn đề nghị cần tăng chế tài xử phạt với các đối tượng phát tán mã độc, link lừa đảo; đồng thời quy định rõ trách nhiệm của nhà mạng, ngân hàng trong việc để lộ, lọt thông tin khách hàng hoặc lỏng lẻo trong xác minh danh tính.
Bên cạnh đó, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã từng khẳng định: Không yêu cầu khách hàng cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, mã OTP qua điện thoại, tin nhắn hay ứng dụng bên ngoài hệ thống chính thức. Người dân cần nâng cao cảnh giác, không quét mã QR, không truy cập đường link lạ, không cài đặt ứng dụng không rõ nguồn gốc.
Công an TP Hà Nội khuyến cáo người dân nếu nghi ngờ bị lừa đảo cần ngay lập tức trình báo cơ quan công an gần nhất, đồng thời thông báo cho ngân hàng để kịp thời phong tỏa tài khoản./.
Xuân Hiếu
