Theo Nghị quyết, danh mục công trình ngầm được khuyến khích đầu tư đợt 1 bao gồm nhiều nhóm công trình trọng điểm. Trong đó nổi bật là hệ thống đường sắt đô thị ngầm với 8 tuyến, tổng chiều dài khoảng 320,25km, có 81,2km đi ngầm và 68 ga ngầm. Ngoài ra, danh mục còn có 5 hầm giao thông đường bộ, 78 bãi đỗ xe ngầm và 2 công trình công cộng ngầm, cùng 95 tuyến phố hạ ngầm hạ tầng kỹ thuật như cáp điện, viễn thông và hệ thống kỹ thuật dùng chung.
Không gian ngầm được xác định sẽ đảm nhận đa dạng chức năng từ giao thông, hạ tầng kỹ thuật đến thương mại, dịch vụ công cộng và văn hóa. Mục tiêu là tạo ra hệ thống giao thông ngầm đồng bộ, kết nối hiệu quả giữa metro, xe buýt và đường đi bộ; giải quyết triệt để tình trạng ùn tắc và thiếu bãi đỗ xe tại trung tâm thành phố; đồng thời mở rộng không gian hoạt động thương mại và sinh hoạt cộng đồng dưới lòng đất nhằm tối ưu hóa sử dụng đất đô thị.
Trình bày Tờ trình về việc ban hành Danh mục các công trình ngầm được khuyến khích đầu tư xây dựng trên địa bàn TP Hà Nội , Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Dương Đức Tuấn nhấn mạnh, việc ban hành danh mục này là bước cụ thể hóa Luật Thủ đô 2024 và các chỉ đạo của Bộ Chính trị về phát triển Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Trong đó, ưu tiên tạo cơ chế, chính sách đặc thù, phân cấp mạnh cho Thủ đô để triển khai các dự án đầu tư hạ tầng trọng điểm, đặc biệt là trong lĩnh vực giao thông, quy hoạch và sử dụng không gian ngầm.
Thực tiễn phát triển của Hà Nội hiện nay cho thấy không gian mặt đất tại khu vực nội đô đã gần như khai thác tối đa, trong khi các vấn đề như ngập úng, ùn tắc giao thông và thiếu công trình công cộng vẫn còn nhức nhối. Mạng lưới hạ tầng kỹ thuật phân tán, thiếu đồng bộ, hệ thống cống thoát nước đã quá tải, trong khi công tác giải phóng mặt bằng để mở rộng đường rất hạn chế. Việc phát triển không gian ngầm trở thành yêu cầu cấp thiết nhằm nâng cao năng lực hạ tầng và chất lượng sống đô thị.
Cùng với đó, thành phố cũng đặt mục tiêu thu hút mạnh mẽ các nguồn lực xã hội, khuyến khích hợp tác công – tư (PPP) trong lĩnh vực đầu tư công trình ngầm. Việc công bố danh mục công trình ưu tiên không chỉ là cơ sở để cấp phép, quy hoạch mà còn là tiền đề để ban hành chính sách ưu đãi, minh bạch hóa cơ hội đầu tư và đảm bảo sự đồng bộ trong quy hoạch, tránh đầu tư manh mún, lãng phí.
Theo ông Đàm Văn Huân, Trưởng Ban Đô thị HĐND TP Hà Nội, Nghị quyết lần này tạo hành lang pháp lý rõ ràng cho việc kêu gọi đầu tư vào các công trình ngầm có quy mô lớn, tính kết nối và lan tỏa cao như hệ thống metro, bãi đỗ xe, trung tâm thương mại ngầm. Việc phát triển đồng bộ hệ thống công trình này sẽ góp phần giảm áp lực cho hạ tầng đô thị hiện hữu, tăng hiệu quả sử dụng đất và nâng cao chất lượng sống cho người dân.
Thực tế, nhiều thành phố lớn trên thế giới như Tokyo, Seoul, Singapore hay Paris đã sớm phát triển quy hoạch không gian ngầm, đầu tư các công trình kết nối đa chức năng dưới lòng đất để phục vụ nhu cầu dân sinh, thương mại và giao thông. Hà Nội được kỳ vọng sẽ từng bước tiệm cận các mô hình hiện đại này thông qua việc cụ thể hóa danh mục công trình ưu tiên đầu tư, đồng thời xây dựng cơ chế, chính sách đồng bộ để triển khai hiệu quả trong thời gian tới.
Phương Thảo(t/h)
