UBND TP. Hà Nội vừa trình Hội đồng Nhân dân (HĐND) thành phố dự thảo Nghị quyết quy định về Vùng phát thải thấp, trong đó đề xuất phương án hạn chế xe máy xăng theo khung giờ hoặc khu vực, thay vì cấm tuyệt đối. Đây là sự điều chỉnh quan trọng nhằm cân bằng giữa mục tiêu cải thiện chất lượng không khí với việc đảm bảo sản xuất kinh doanh và sinh kế của người dân.

Việc thiết lập "Vùng phát thải thấp" là một trong những giải pháp căn cơ của Hà Nội nhằm kiểm soát nguồn ô nhiễm không khí, vốn đang là vấn đề nhức nhối khi nồng độ bụi PM2.5 trung bình tại Thủ đô vượt gần hai lần quy chuẩn quốc gia. Thành phố đã xác định phát thải từ phương tiện giao thông đường bộ, đặc biệt là xe máy, chiếm tới 58-74% tổng nguồn ô nhiễm.

Tuy nhiên, đề xuất cấm xe máy xăng trong các khu vực trọng điểm đang đứng trước sự điều chỉnh lớn.

Trước đó, Chỉ thị số 20 ngày 12/7/2025 của Thủ tướng Chính phủ đã nêu rõ lộ trình đến ngày 1/7/2026, Hà Nội phải tổ chức chuyển đổi phương tiện để không còn xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1 (tức là cấm toàn thời gian).

Trong Tờ trình mới gửi HĐND, thành phố lại đề xuất áp dụng biện pháp cấm xe môtô, xe gắn máy chạy xăng theo khung giờ/thời điểm hoặc khu vực tại các vùng phát thải thấp.

Theo dự thảo, Vùng phát thải thấp sẽ được xác định tại các khu vực bảo vệ nghiêm ngặt, khu vực thường xuyên ùn tắc giao thông nghiêm trọng (mức độ D đến F), hoặc khu vực có chất lượng không khí dưới mức trung bình.

Lộ trình áp dụng sẽ diễn ra qua nhiều giai đoạn:

Giai đoạn thí điểm (từ 1/7/2026): Áp dụng tại một số khu vực trọng điểm trong Vành đai 1, bao gồm 9 phường trung tâm như Hoàn Kiếm, Cửa Nam, Giảng Võ. 

Giai đoạn mở rộng (từ 1/1/2028): Mở rộng ra toàn bộ Vành đai 1 và một phần Vành đai 2 trở vào, bao gồm 14 phường. 

Giai đoạn chiến lược (từ 1/1/2030): Tiếp tục mở rộng phạm vi ra Vành đai 3 trở vào, tổng cộng 36 phường, xã.

Ngoài việc giới hạn xe máy xăng, các biện pháp khác cũng được áp dụng đồng bộ, bao gồm cấm xe máy kinh doanh vận tải (xe ôm công nghệ) lưu thông trong vùng, hạn chế tiến tới cấm ô tô không đạt chuẩn khí thải mức 4, và cấm lưu thông xe tải trên 3,5 tấn sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Thành phố cũng đặt mục tiêu 100% taxi đầu tư mới phải chuyển sang sử dụng năng lượng sạch/xanh từ 1/7/2026.

Thien Trường