Trong suốt thời kỳ đại dịch Covid-19, tại các vùng sâu, vùng xa, nơi điều kiện y tế hạn chế, việc tiếp cận bác sĩ chuyên khoa cho trẻ nhỏ gần như là điều không tưởng. Trong bối cảnh đó, hình thức tư vấn từ xa qua mạng trở thành cứu cánh quan trọng cho nhiều gia đình.
Tại TP. HCM, bác sĩ Tô Quang Huy, chuyên ngành nhi khoa, đã thực hiện hàng trăm ca tư vấn trực tuyến xuyên đêm, phần lớn liên quan đến các triệu chứng cảm, ho, sốt, tiêu chảy, những bệnh tưởng chừng thông thường nhưng có thể gây lo lắng cực độ với phụ huynh khi không thể đến bệnh viện.
“Có những đêm nhận tới 20 cuộc gọi liên tục, phần lớn từ phụ huynh ở các tỉnh như Đồng Tháp, Gia Lai… Nhiều người chỉ cần được nghe bác sĩ giải thích cặn kẽ để yên tâm chăm con tại nhà”, bác sĩ Huy nhớ lại.
Khác với hình dung về những ca cấp cứu kịch tính, phần lớn tình huống bác sĩ Huy tiếp nhận là những triệu chứng nhẹ đến trung bình: sốt kéo dài, nổi mẩn, đau bụng, viêm họng, ho khan... Tuy nhiên, trong điều kiện thiếu thuốc, thiếu bác sĩ địa phương, và tâm lý lo lắng của phụ huynh, các triệu chứng này vẫn có thể trở thành gánh nặng lớn.
Từ giữa năm 2021 đến hết năm 2022, bác sĩ Huy ghi nhận hơn 1.400 ca tư vấn online từ các địa phương, trong đó khoảng 70% được theo dõi và xử lý tại nhà, không cần nhập viện. Tỷ lệ phụ huynh phản hồi tích cực đạt hơn 95%, chủ yếu nhờ hướng dẫn rõ ràng, dễ áp dụng và theo sát tình trạng của trẻ trong 24-48 giờ.
Để triển khai hoạt động này, bác sĩ Huy duy trì các nhóm liên lạc trực tuyến qua Zalo, Facebook Messenger, cùng một nhóm cộng tác viên là sinh viên y khoa và điều dưỡng hỗ trợ sơ lọc thông tin. Phụ huynh gửi biểu hiện của trẻ, hình ảnh (nếu có), nhật ký cơn sốt, thời gian uống thuốc… Sau khi đánh giá, bác sĩ sẽ phản hồi bằng hướng dẫn cụ thể, kèm dấu hiệu cảnh báo cần theo dõi thêm.
“Nhiều trẻ bị sốt do virus, chỉ cần theo dõi đúng cách là tự khỏi. Vấn đề là cha mẹ cần được hướng dẫn cụ thể để không sốt ruột hay dùng sai thuốc,” bác sĩ Huy cho biết.
Trong nhiều trường hợp, chỉ một cuộc gọi video ngắn, hay vài dòng nhắn tin, đã giúp phụ huynh bình tĩnh hơn - nhất là ở những vùng không có hiệu thuốc gần, hoặc trạm y tế đóng cửa ban đêm.
Chị Nguyễn Thị Bích, phụ huynh tại Gia Lai, chia sẻ: “Đêm đó con sốt cao, tôi gọi các trạm y tế thì không ai nghe máy. May được một người trong làng gửi số bác sĩ Huy, tôi nhắn thì được phản hồi ngay, hướng dẫn hạ sốt đúng cách. Sáng hôm sau bé đã đỡ, không cần đi bệnh viện.”
Tại Đồng Tháp, một nhóm phụ huynh còn thành lập “nhóm theo dõi sức khỏe trẻ online” và mời bác sĩ Huy làm người đồng hành. Mỗi tuần, bác sĩ đều tổng hợp các câu hỏi phổ biến và gửi hướng dẫn bằng tin nhắn thoại, giúp các gia đình yên tâm xử lý những tình huống đơn giản tại nhà.
Bác sĩ Huy nhấn mạnh rằng, tư vấn online không thể thay thế việc thăm khám trực tiếp, đặc biệt với các ca có nguy cơ chuyển nặng. Tuy nhiên, trong điều kiện thiếu nguồn lực y tế hoặc ban đêm, việc có một kênh kết nối an toàn, khoa học và có trách nhiệm là điều rất cần thiết.
“Chúng tôi không làm thay hệ thống y tế, chỉ cố gắng lấp đầy một khoảng trống tạm thời, để không gia đình nào cảm thấy đơn độc khi con ốm”, bác sĩ Huy nói.
Đêm trắng không luôn là đêm giành lại sự sống. Đôi khi, đó chỉ là một tin nhắn được gửi đi lúc 2h sáng, một lời nhắc hạ sốt đúng cách, hay đơn giản là giúp một người mẹ bình tâm giữa những hoang mang. Với nhiều gia đình ở vùng xa, những đêm như thế đã đủ là một cuộc “cấp cứu”, theo đúng nghĩa nhẹ nhàng và nhân văn nhất.
PV
