Những vấn đề tồn tại
Theo các chuyên gia, phát triển đô thị để tạo động lực tăng trưởng kinh tế đô thị là một chỉ dấu kinh tế tích cực. Tuy nhiên, nó cũng đi kèm với những thách thức to lớn đối với môi trường và sức khỏe cộng đồng: khói bụi, tắc nghẽn giao thông, sự cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên... là những vấn đề đang được các cấp, ngành, cơ quan chức năng và dư luận đặc biệt quan tâm. Do vậy, chiến lược phát triển đô thị xanh bền vững tập trung vào ba trụ cột chính: phát triển không gian xanh; năng lượng tái tạo; và giao thông bền vững. Phát triển không gian xanh là việc cam kết tăng cường diện tích cây xanh trong tất cả các dự án phát triển đô thị mới. Việc sử dụng năng lượng tái tạo là một phần không thể thiếu trong chiến lược phát triển đô thị xanh.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Minh Hà cho biết, những năm qua, Việt Nam là một trong số các quốc gia luôn giữ được tốc độ tăng trưởng kinh tế cao. Cùng với tăng trưởng kinh tế, quá trình đô thị hóa ở Việt Nam cũng diễn ra nhanh với mức tăng bình quân hàng năm trên 1%, nhưng kéo theo là những áp lực về nguồn cung tài nguyên, an ninh năng lượng, gia tăng chất thải, tác động đến môi trường và gia tăng các ảnh hưởng tiêu cực do biến đổi khí hậu.
Theo số liệu thống kê, đến hết quý III/2024, số lượng công trình xanh trên cả nước đạt khoảng 500 công trình với tổng diện tích sàn xây dựng khoảng trên 12 triệu mét vuông, đã vượt chỉ tiêu đặt ra tại Quyết định 280/2019/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019 - 2030 (đến năm 2025 đạt 80 công trình xây dựng; đến năm 2030 đạt 150 công trình xây dựng được chứng nhận công trình xanh, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả).
Ngoài việc tăng nhanh về số lượng, công trình đạt chứng nhận công trình cũng được mở rộng sang nhiều loại hình, bao gồm cả công trình có vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên, việc phát triển công trình xanh ở Việt Nam còn gặp nhiều khó khăn, rào cản như thiếu các chứng nhận về vật liệu xanh, vật liệu tiết kiệm năng lượng, nguồn nhân lực có chất lượng và chuyên môn sâu; nhận thức của một bộ phận chủ đầu tư, người sử dụng các sản phẩm, dich vụ, khả năng tiếp cận các nguồn vốn xanh cho dự án công trình xanh còn nhiều hạn chế...
Ông Hà Minh Hải - Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội chia sẻ: “Thủ đô đang đứng trước nhiều thách thức trong quá trình đô thị hóa nhanh chóng. Với dân số liên tục gia tăng và áp lực ngày càng lớn từ sự phát triển kinh tế, vấn đề môi trường trở thành một mối quan tâm hàng đầu đối với thành phố. Hà Nội đang hướng tới việc phát triển đô thị xanh một cách toàn diện và bền vững”.
Giải pháp phát triển đô thị xanh
Bàn về giải pháp, Thứ trưởng Phạm Minh Hà nói: “Để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc thúc đẩy phát triển công trình xanh, thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành: Nghiên cứu trình Chính phủ ban hành quy định về danh mục dự án xanh trong đó có các dự án công trình xanh; Quy định về danh mục dự án được tiếp cận nguồn tín dụng xanh; Nghiên cứu đề xuất quy định về dán nhãn năng lượng cho vật liệu xây dựng vào nội dung dự thảo Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong năm 2025...”
Trên cơ sở đó, Hà Nội đang hướng tới việc phát triển đô thị xanh một cách toàn diện và bền vững. Đô thị xanh không chỉ dừng lại ở việc tăng cường diện tích cây xanh, mà còn bao gồm nhiều khía cạnh khác như kiến trúc bền vững, giao thông thân thiện với môi trường và quản lý năng lượng hiệu quả. Quản lý năng lượng hiệu quả là một trụ cột quan trọng trong chiến lược phát triển đô thị xanh của Hà Nội.
Ông Hà Minh Hải cho hay: “Trước hết, Hà Nội đã nỗ lực mở rộng và bảo vệ các công viên, vườn hoa và không gian công cộng với nhiều công trình mới ở Hà Nội được thiết kế theo hướng tiết kiệm năng lượng, sử dụng vật liệu thân thiện với môi trường và tích hợp các công nghệ xanh.
Về lĩnh vực giao thông, Hà Nội đang đầu tư mạnh mẽ vào hệ thống giao thông công cộng, bao gồm việc mở rộng mạng lưới xe buýt nhanh và phát triển các tuyến đường sắt đô thị. Thành phố cũng thúc đẩy việc sử dụng xe đạp và xây dựng làn đường dành riêng cho xe đạp, khuyến khích lối sống lành mạnh và giảm thiểu khí thải.
Hơn nữa, quản lý năng lượng hiệu quả là một trụ cột quan trọng trong chiến lược phát triển đô thị xanh của Hà Nội. Các chương trình tiết kiệm năng lượng và sử dụng năng lượng tái tạo đang được triển khai rộng khắp, từ việc lắp đặt hệ thống điện mặt trời trên các tòa nhà công sở cho đến việc nâng cấp hệ thống chiếu sáng công cộng sang đèn LED tiết kiệm điện.
Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu phát triển đô thị xanh bền vững, Hà Nội cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các ban ngành, tổ chức phi chính phủ và cộng đồng cư dân. Giáo dục và truyền thông về lợi ích của đô thị xanh cần được đẩy mạnh nhằm tạo ra sự thay đổi từ nhận thức đến hành động trong cộng đồng.
Thu Trang
