Sáng 13/5, tại phiên họp thứ 33, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến báo cáo kết quả thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách Nhà nước năm 2023; tình hình thực hiện những tháng đầu năm 2024.
“Chính phủ, Thủ tướng hết sức đau đầu vấn đề vàng”
Giá vàng “nhảy múa” là một trong những vấn đề các Uỷ viên Ủy ban thường vụ Quốc hội quan tâm, đề nghị làm rõ công tác quản lý cũng như có biện pháp kiểm soát, khắc phục tình trạng giá vàng miếng chênh lệch cao so với thế giới.
Phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nói trước năm 2012, thị trường vàng “nhảy múa” hơn hiện nay nhiều. Thời điểm đó có tới tám doanh nghiệp nhập khẩu vàng nên cung - cầu, việc niêm yết giá rất phức tạp.
Sau khi Nghị định số 24 năm 2012 ra đời, thị trường vàng ổn định hơn nhiều. Tám doanh nghiệp trên không được nhập khẩu vàng nữa. Nhà nước độc quyền, Ngân hàng Nhà nước chịu trách nhiệm nhập vàng nguyên liệu, nhập khi có nhu cầu.
“Nay nói SJC thôi nhưng là độc quyền Nhà nước. Phải rõ chỗ này. Hiện nay kinh doanh phải đảm bảo điều kiện rất chặt chẽ”, theo Phó Thủ tướng.
Tuy nhiên, lãnh đạo của Chính phủ thừa nhận biến động của thị trường vàng vừa qua là “khó lường”. Giá vàng trong nước tăng cao hơn so với giá thế giới; giá mua - bán có chênh lệch.
Đánh giá về hiệu quả các giải pháp Ngân hàng Nhà nước đưa ra, Phó Thủ tướng nói mấy ngày gần đây có ‘xoay chuyển’ được tình hình, nhưng vẫn phải tiếp tục theo dõi vì ‘rất phức tạp’. “Chính phủ, Thủ tướng hết sức đau đầu vấn đề vàng”, Phó Thủ tướng cho biết.
Theo ông Lê Minh Khái, thị trường vàng cần được kiểm soát bằng các giải pháp đồng bộ, nếu không ‘rất khó’.
Phó Thủ tướng cho rằng thời gian tới, các bộ, ngành tích cực vào cuộc thì “chắc không khó khăn gì chúng ta không xử lý được”.
Ông dẫn chứng giao dịch vàng hiện nay người dân chưa có thói quen lấy hóa đơn; các doanh nghiệp cũng chưa xuất hóa đơn theo từng lần bán. Chính phủ đã giao Bộ Tài chính, cùng Ngân hàng Nhà nước hoàn thành việc xuất hóa đơn giao dịch vàng theo từng lần bán trong quý II.
Về niêm yết giá, theo Phó Thủ tướng, ngoài các tổ chức tín dụng, hiện có khoảng 16 doanh nghiệp đầu mối đủ điều kiện kinh doanh vàng miếng.
Ngân hàng Nhà nước vừa rồi tổ chức đấu thầu vàng miếng để tăng cung, nhưng Phó Thủ tướng lưu ý hình thức ‘cung’ phải phù hợp hơn.
Theo ông, lượng giao dịch lớn nhưng số doanh nghiệp tham gia đấu thầu chỉ có 1, 2 doanh nghiệp. “Như vậy nhu cầu có thật hay không? Ngân hàng Nhà nước phải có đánh giá”, Phó Thủ tướng yêu cầu.
Phó Thủ tướng Lê Minh Khái thông tin, dự kiến ngày mai (14/5), ông sẽ họp cùng Ngân hàng Nhà nước về quản lý, điều hành thị trường vàng. Sau khi đánh giá sẽ giao thanh tra chuyên ngành, trường hợp phát hiện hành vi vi phạm như buôn lậu tại cửa khẩu, biên giới thì chuyển Bộ Công an xử lý ngay.
Thanh tra, xử lý nghiêm hành vi buôn lậu, đẩy giá vàng lên cao
Giải trình về vấn đề thị trường vàng và quản lý Nhà nước tại phiên họp, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Phạm Thanh Hà cho biết, trước năm 2012, do những bất cập của thị trường đặt ra yêu cầu cấp thiết phải ban hành quy định mới. Trên cơ sở đó, Nghị định 24/2012/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh vàng đã ra đời.
Sau khi triển khai các biện pháp quản lý thị trường vàng theo Nghị định 24, thị trường vàng đã tương đối ổn định. Tuy nhiên, trong mấy năm gần đây, cụ thể là từ năm 2019, do ảnh hưởng của dịch COVID-19 khiến kinh tế toàn cầu suy thoái, lạm phát tăng cao. Thêm nữa là căng thẳng địa chính trị giữa các quốc gia tiếp tục phát sinh và leo thang dẫn đến giá vàng quốc tế tăng mạnh, khiến giá vàng trong nước tăng theo. Đặc biệt, từ năm 2022 trở lại đây, thị trường vàng trong nước bộc lộ sự hạn chế, cụ thể là chênh lệch giữa giá vàng miếng SJC trong nước với giá vàng quốc tế thường xuyên giữ ở mức cao.
Nguyên nhân là do giá vàng thế giới tăng cao, giá vàng trong nước phụ thuộc vào giá vàng thế giới. Đến hôm nay, giá vàng thế giới tăng khoảng 14% so với đầu năm, trong nước giá vàng cũng tiếp tục tăng theo giá thế giới. Thêm vào đó, nguồn cung trong nước hạn chế khiến giá vàng trong nước ở mức chênh lệch cao so với giá vàng quốc tế.
Theo Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà, trước mắt, vì thị trường thiếu nguồn cung nên sẽ tiếp tục tăng cung cho thị trường, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục tổ chức các phiên đấu thầu để tăng nguồn cung để ổn định giá cả, thu hẹp chênh lệch giữa giá vàng SJC và giá vàng quốc tế.
Về các biện pháp hỗ trợ về quản lý thị trường, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo đối với các chi nhánh tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với thị trường vàng theo đúng chức năng, nhiệm vụ được giao.
Đồng thời, tiếp tục triển khai công tác thanh tra đối với các doanh nghiệp, các tổ chức tín dụng có hoạt động kinh doanh, mua bán vàng miếng; chỉ đạo các doanh nghiệp kinh doanh, mua bán vàng miếng chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật như hóa đơn chứng từ về thanh toán, kiểm soát các giao dịch mua bán theo đúng quy định.
Ngân hàng Nhà nước cũng đã có các văn bản đề nghị các Bộ Công an, Công Thương và Tài chính, Khoa học và công nghệ phối hợp để cùng nắm tình hình, thực hiện theo chức năng, nhiệm vụ được phân công, kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các hành vi như buôn lậu, trục lợi, đầu cơ, đẩy giá…
Ngân hàng Nhà nước cũng đã phối hợp với UBND các tỉnh để triển khai công tác quản lý thị trường trên các địa bàn. Đến hôm nay, giá vàng trong nước đã có chuyển biến giảm so với ngày 11/5.
Trong tuần này, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục tổ chức 2 phiên đấu thầu vàng miếng thay vì 1 phiên như trước để tiếp tục tăng cung ra thị trường để đảm bảo nguồn cung, giảm chênh lệnh giữa giá vàng trong nước và quốc tế.
Về lâu dài, Ngân hàng Nhà nước đã trình báo cáo tổng kết Nghị định 24 và đề xuất những giải pháp để ổn định thị trường trong thời gian tới đồng thời tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành để đề xuất thêm các biện pháp phù hợp với tình hình mới để sửa Nghị định 24.
PV (t/h)
