Cách đây đúng 53 năm, ngày 14/11/1972, trong khi thực hiện nhiệm vụ bảo đảm giao thông trên tuyến đường 20 Quyết Thắng, 8 thanh niên xung phong cùng 5 chiến sĩ pháo binh đã anh dũng hy sinh khi bị bom Mỹ vùi lấp trong hang đá. Sự hy sinh ấy mãi khắc ghi như biểu tượng bất tử của lòng quả cảm, tinh thần kiên trung và sự tận hiến của tuổi trẻ vì độc lập dân tộc.
Trong giai đoạn 1966 – 1973, đường 20 Quyết Thắng là một trong những trọng điểm bị không quân Mỹ đánh phá ác liệt nhất. Máu và mồ hôi của hàng vạn bộ đội, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến và người dân địa phương đã làm nên tiếng gọi hào hùng của “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử Trường Sơn huyền thoại.
Được xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt từ năm 2013, Hang Tám Cô không chỉ là nơi tưởng nhớ những người đã ngã xuống mà còn là điểm đến quan trọng trong hành trình tri ân, giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ hôm nay.
Đợt tôn tạo lần này gồm nhiều hạng mục: Chỉnh trang khu mộ các liệt sĩ, cải tạo toàn bộ cảnh quan, nâng cấp hạ tầng phục vụ khách tham quan…, với kinh phí được đóng góp từ các tổ chức, cá nhân và nhà hảo tâm trong và ngoài tỉnh.
Trước lễ khánh thành, ngày 8/11, tỉnh Quảng Trị đã tổ chức lễ viếng, truy điệu và an táng các hài cốt liệt sĩ được quy tập tại khu vực Hang Tám Cô. Sau nghi thức truy điệu, các hài cốt được an táng trong ngôi mộ chung ngay tại lối vào di tích.
Theo thông tin từ UBND tỉnh, Đội Quy tập hài cốt liệt sĩ 589 (Bộ CHQS tỉnh Quảng Trị) đã tìm thấy và cất bốc hài cốt các liệt sĩ hy sinh trên tuyến đường 20 Quyết Thắng.
Thực hiện nguyện vọng của thân nhân, tỉnh đã mời Công ty CP GeneStory hỗ trợ giám định ADN bằng nguồn xã hội hóa. Kết quả giám định cho thấy các mẫu đều trùng khớp, giúp xác định danh tính và hoàn tất việc an táng liệt sĩ trong ngôi mộ chung tại Hang Tám Cô.
Việc hoàn thành công trình tôn tạo Hang Tám Cô không chỉ góp phần gìn giữ một di tích lịch sử đặc biệt của quốc gia, mà còn thể hiện đạo lý tri ân sâu sắc đối với những người đã hiến dâng tuổi xuân cho Tổ quốc. Trong dòng chảy hôm nay, Hang Tám Cô tiếp tục là điểm tựa tinh thần, nhắc nhớ các thế hệ về giá trị của hòa bình và trách nhiệm gìn giữ, xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, xứng đáng với sự hy sinh của những người đi trước.
Lê Đình
