Tháo gỡ khó khăn Dự án Gang Thép Thái Nguyên giai đoạn 2: Gìn giữ một thương hiệu truyền thống

Hệ lụy của việc chậm tiến độ DA

Dựa trên kết quả thanh tra, Thanh tra Chính phủ (TTCP) kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Văn phòng Chính phủ, các bộ Công thương, Xây dựng và các đơn vị liên quan… theo thẩm quyền chỉ đạo, kiểm điểm xử lý trách nhiệm đối với tổ chức, cá nhân trực thuộc có khuyết điểm, sai phạm nêu tại Kết luận thanh tra. TTCP đã chuyển kết luận về Dự án Gang thép Thái Nguyên (Dự án) sang UB Kiểm tra Trung ương để xem xét, xử lý cán bộ liên quan.

Theo ông Hoàng Ngọc Diệp - TGĐ Công ty CP Gang thép Thái Nguyên:

“Tình trạng Dự án không được triển khai theo đúng tiến độ dẫn đến TISCO gặp nhiều khó khăn. Bế tắc lâu nay của DN là do hậu quả trực tiếp và gián tiếp khi Dự án Nhà máy Gang thép Thái Nguyên giai đoạn 2 bị dừng. Nếu những tồn tại, vướng mắc của Dự án giai đoạn 2 không được xử lý kịp thời dứt điểm, chắc chắn tình hình SXKD, tài chính TISCO và hàng vạn người lao động, người dân địa phương, hàng chục công ty con, chi nhánh và các đối tác sẽ phải gánh chịu hậu quả của dự án này.

Trong những vi phạm đã được TTCP chỉ ra, ai sai tới đâu sẽ phải chịu trách nhiệm tới đó. Song trên thực tế, hoạt động của TISCO trong giai đoạn 2013 – 2018 vẫn có hiệu quả và hơn thế nữa, nếu không phải gánh chịu hệ lụy của Dự án giai đoạn II thì TISCO còn là một trong những đơn vị làm ăn có hiệu quả và đóng góp lớn vào an sinh xã hội của địa phương, cũng như nguồn thu NSNN”.

Tình hình triển khai Dự án chậm và bị dừng thi công mà chưa có hướng giải quyết, các NH giảm hạn mức hoặc ngừng cho vay và đồng loạt tăng lãi suất lên 8%/năm khiến TISCO mất cân đối tài chính... Đặc biệt là liên quan tới vướng mắc các khoản nợ từ NH TMCP. Trong đó, tháng 12/2018, Vietinbank đã bán khoản nợ của TISCO vay (bao gồm các khoản nợ dài hạn cho Dự án và nợ ngắn hạn) cho Công ty TNHH MTV Quản lý Tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC). Đồng thời, Vietinbank đã chuyển nhóm nợ của TISCO sang nhóm 5. Việc chuyển sang nhóm 5 dẫn đến các NH không tiếp tục cho vay và chỉ tập trung thu hồi nợ.

Việc xử lý các khoản nợ và định hướng phải chờ ý kiến của Chính phủ và NHNN. Điều đó, ảnh hưởng nghiêm trọng tới hoạt động của TISCO, khả năng TISCO buộc phải dừng các hoạt động sản xuất là khó tránh khỏi. Khi lò cao không thể dừng sản xuất, nếu dừng rồi, sản xuất trở lại phải khởi động lại, mất thêm hàng trăm tỷ đồng. Thực tế, nhiều ngày nay công ty không còn kinh phí để mua thêm nguyên liệu. (DN đang duy trì được là nhờ các đối tác, bạn hàng vẫn tín nhiệm cho mua chịu nguyên liệu, nhưng chắc không thể kéo dài. Nếu không có giải pháp để duy trì vốn sản xuất thì chắc chắn DN sẽ phá sản - theo ông Hoàng Ngọc Diệp, TGĐ Công ty CP Gang thép Thái Nguyên). Như vậy, không có nguồn vốn hoạt động, sẽ dẫn đến TISCO đứng bên bờ vực phá sản.

Nếu kịch bản xấu nhất xảy ra là TISCO phá sản, sẽ kéo theo rất nhiều hệ lụy: Phần vốn của Nhà nước của TCT Thép Việt Nam – công ty CP tại TISCO có nguy cơ bị mất trắng; các NH TMCP không thu được nợ; ảnh hưởng tới NSNN… Thương hiệu thép TISCO nguy cơ bị xóa sổ. Hậu quả nghiêm trọng nhất là gần 4.500 người lao động trực tiếp mất việc, hàng vạn thân nhân gia đình CBCNV của công ty bị ảnh hưởng dẫn tới tình hình an sinh xã hội cả tỉnh Thái Nguyên bất ổn định…

Giải pháp để DA tái khởi động

Kết luận thanh tra khẳng định, chủ trương đầu tư dự án nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động khai thác quặng, sản xuất thép, ổn định việc làm, tăng thu nhập cho gần 5.000 CBCNV là phù hợp với yêu cầu thực tế. TTCP kiến nghị những giải pháp nhằm tháo gỡ, khắc phục trước thực trạng của Dự án mà qua thanh tra đã phát hiện.

TTCP cũng kiến nghị Thủ tướng giao các bộ, ngành liên quan, cùng TISCO phê duyệt. VNS rà soát lại toàn bộ hợp đồng ký với nhà thầu Trung Quốc MCC, cần thiết thì khởi kiện theo quy định của pháp luật.

Để có nguồn lực hoàn thiện Dự án thì điều tiên quyết là cấp có thẩm quyền đẩy nhanh tiến độ thực hiện QĐ 1468/QĐ-TTg ngày 29/9/2017 của Thủ tướng Chính phủ, cho phép thoái vốn nhà nước tại TISCO để thu hút các nhà đầu tư. Khi đã thoái vốn, nhà đầu tư sẽ tiếp cận DN, quản trị TISCO để tái khởi động Dự án, tiến tới hoàn thành Dự án để đi vào sản xuất - sẽ giải quyết được những khó khăn đang ảnh hưởng nghiêm trọng tới sản xuất hiện nay. Như vậy, cơ hội tồn tại và phát triển đối với TISCO là khả thi, phát huy chủ chương, mục đích đầu tư Dự án.

Khi đó, vốn và tài sản nhà nước tại TISCO được bảo toàn, các NH có khả năng thu hồi nợ; việc làm, thu nhập của gần 5.000 CBCNV, an sinh xã hội đối với hàng vạn người ở khu vực phía nam và các vùng lân cận tỉnh Thái Nguyên sẽ được đảm bảo và ổn định.

Đề nghị các NH đồng hành - chung tay cùng TISCO cơ cấu nợ, giảm nợ, giảm lãi suất vay đối với Dự án thay vì phương án thu hồi công nợ bảo toàn nguồn vốn của đơn vị mình và vô hình chung đẩy cả đôi bên vào bước đường cùng. Chủ động đề xuất các phương án khả thi để cùng TISCO tháo gỡ khó khăn trình lên Chính phủ và NHNN phê duyêt.

Thương hiệu lớn, ý nghĩa lớn

Dự án Gang thép Thái Nguyên giai đoạn II, đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư (Văn bản số 342/TTg-CN ngày 5/4/2005); giao TCT Thép Việt Nam (VNS) tổ chức thẩm định, xem xét phê duyệt; Công ty Gang thép Thái Nguyên (TISCO) là chủ đầu tư. Tổng mức đầu tư được HÐQT VNS phê duyệt tại QĐ số 684/QÐ-ÐT ngày 5/10/2005 là 3.843 tỷ đồng.

Thép TISCO là thương hiệu xây dựng, bởi nhà sản xuất thép có liên hợp khép kín từ khâu khai thác nguyên liệu, luyện gang, thép cho đến khâu cán thép. Cho đến nay, cũng chỉ có ít nhà sản xuất trong nước có được dây chuyền luyện kim khép kín đầu tiên của Việt Nam vận hành như vậy. Khu vực sản xuất chính có vị trí nằm gần mỏ nguyên liệu, là khu liên hợp khép kín nằm trọn trong diện tích 160 ha, có đầy đủ các khâu sản xuất: Cốc, gang, phôi thép và cán thép, có cơ sở hạ tầng đồng bộ liên kết với các nhà máy như hệ thống điện, nước, đường sắt (hệ thống đường sắt được nối với đường sắt quốc gia). Với đặc điểm này, rất thuận lợi cho việc cải tạo đầu tư mở rộng để nâng cao công suất.

Thương hiệu thép TISCO là thương hiệu mạnh trong ngành thép đã khẳng định được vị thế trên thị trường trong nước và quốc tế

Sản phẩm thép TISCO đã được lựa chọn và sử dụng vào hầu hết các công trình trọng điểm quốc gia, các dự án của các nhà đầu tư trong và ngoài nước… thâm nhập ra thị trường quốc tế như Canada, Singapore, Indonesia, Lào, Campuchia... Thương hiệu TISCO đã giành được nhiều giải thưởng: Hàng Việt Nam chất lượng cao, Sao vàng đất Việt, Thương hiệu nổi tiếng với người tiêu dùng, Nhãn hiệu có uy tín tại Việt Nam, Thương hiệu nổi tiếng ASEAN, Ngôi sao quốc tế về quản lý chất lượng ISLQ, Top 500 DN lớn nhất Việt Nam VNR500 và nhiều giải thưởng uy tín khác.

Thương hiệu thép TISCO - rất cần sự vào cuộc - giải quyết những tồn đọng, tháo gỡ của Chính phủ và các cơ quan chức năng để tạo sự hồi sinh trở lại thời “hoàng kim”. Từ đó, duy trì và giữ vững sản xuất sản phẩm có thương hiệu mạnh trong ngành thép đã khẳng định được vị thế trên thị trường trong nước và quốc tế.

Trước đây, khi người dân xây nhà, nói đến vật liệu xây dựng thì thường lựa chọn thép Thái Nguyên và xi măng Hoàng Thạch; đến nay điều đó đã không còn được duy trì? Giờ đây, để tiêu thụ được sản phẩm thì các đơn vị sản xuất thép buộc phải lấy yếu tố giá mà Dự án giai đoạn II đi vào hoạt động là giải pháp tối ưu nhất để TISCO có thể cạnh tranh và đứng vững trên trương trường.

Kết quả SXKD từ năm 2013 - 30/6/2018, đạt 44.885 tỷ đồng, có sự tăng trưởng (bình quân/năm đạt 8.160 tỷ đồng). Tình hình sản xuất của công ty đã đạt những kết quả rất tích cực. Nhờ những nỗ lực triển khai các giải pháp toàn diện từ việc cơ cấu, tổ chức lại sản xuất, hệ thống phân phối, tinh gọn bộ máy, tăng cường công tác quản trị, tổ chức sản xuất... của công ty, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm có sự tăng trưởng mạnh qua các năm. Hoạt động kinh doanh có hiệu quả, 4 năm liên tục có lãi (năm 2014, lãi 5,231 tỷ đồng; năm 2015, lãi 8,182 tỷ đồng; năm 2016, lãi 207,571 tỷ đồng; năm 2017, lãi 109,558 tỷ đồng).

Từ năm 2013 - 30/6/2018, đã nộp ngân sách 1.961,8 tỷ đồng; ổn định việc làm, thu nhập, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho bình quân 5.129 lao động với tổng quỹ lương là 2.342 tỷ đồng; đóng BHXH 295,6 tỷ đồng… Từ đó cho thấy, Ban lãnh đạo và CBCNV công ty vẫn nỗ lực tháo gỡ khó khăn, ổn định SXKD trong thời kỳ khó khăn.

Triển khai các giải phát triển thị trường và thương hiệu TISCO 

Thời gian qua, bên cạnh việc tạo việc làm, thu nhập cho số CBCNV của mình, TISCO còn thường xuyên chăm lo, trú trọng công tác an sinh xã hội cho CBCNV và gia đình họ, còn cả trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên và trên toàn quốc.

Hiện nay, CBCNV, gia đình, chính quyền địa phương và khoảng 300 DN, đơn vị có quan hệ mật thiết đối với SXKD của TISCO với số lao động lên đến hàng vạn người - đang từng ngày mong mỏi sự tháo gỡ của Chính phủ và các cơ quan chức năng để thương hiệu thép TISCO luôn đồng hành cùng họ và lớn mạnh cùng đất nước.

Hoàng Thiệp