Cụ thể, phát biểu tại Diễn đàn “Phát triển kinh tế số: Cơ hội và thách thức trong kỷ nguyên mới”, ông Nguyễn Hữu Tuấn cho biết, thương mại điện tử (TMĐT) đã vượt xa vai trò kênh bán hàng bổ trợ, trở thành mô hình kinh doanh cốt lõi trong chiến lược phát triển của nhiều doanh nghiệp. TMĐT đang giữ vị trí động lực chủ đạo trong chuyển đổi số ngành bán lẻ khi thị trường toàn cầu duy trì đà tăng trưởng mạnh.
Quy mô bán lẻ TMĐT thế giới dự kiến đạt 6,86 nghìn tỷ USD vào năm 2025, với tốc độ tăng trưởng trung bình 8,3%. Châu Á tiếp tục dẫn đầu thị trường TMĐT toàn cầu, trong đó Trung Quốc chiếm 44% thị phần. Tuy vậy, các nền kinh tế Đông Nam Á, đặc biệt là Indonesia, Việt Nam và Thái Lan đang nổi lên là điểm tăng trưởng nhanh nhất.
Đại diện Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cũng nêu rõ một loạt xu hướng cho TMĐT thế giới giai đoạn 2024 - 2025. Nổi bật là mua bán hàng hóa và dịch vụ trực tuyến thông qua các thiết bị di động (M-commerce) chiếm tới 72,9% giao dịch; sự bùng nổ của hình thức mua sắm trực tuyến kết hợp giữa livestream và TMĐT (live shopping), sự kết hợp giữa mạng xã hội và TMĐT (social commerce) và việc ứng dụng AI tạo sinh trong tìm kiếm, gợi ý sản phẩm. Bên cạnh đó là sự mở rộng của mô hình Omnichannel, Unified Commerce, logistics thông minh cùng xu hướng TMĐT xanh và bền vững.
Sự phát triển của TMĐT đang mở ra cơ hội rất lớn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ khi giúp họ tham gia chuỗi giá trị số mà không bị giới hạn bởi không gian, địa lý. doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng được hưởng lợi từ các chương trình hỗ trợ chuyển đổi số của Chính phủ và Bộ Công Thương…
Tuy nhiên, ông Tuấn cũng chỉ rõ, dù tăng trưởng ấn tượng, tuy nhiênTMĐT Việt Nam vẫn đối mặt nhiều tồn tại. Đơn cử như, tỷ lệ TMĐT mới chiếm khoảng 10% tổng bán lẻ, thanh toán tiền mặt còn phổ biến và tình trạng hàng giả, hàng kém chất lượng khiến người tiêu dùng e ngại.
Một vấn đề khác là mức độ cạnh tranh giữa các nền tảng TMĐT lớn ngày càng khốc liệt, nhất là Shopee, TikTok và Lazada, tạo sức ép lớn lên cả người bán lẫn doanh nghiệp vận hành.
Để giải quyết các thách thức và tạo môi trường TMĐT minh bạch hơn, ông Tuấn cho biết, dự thảo Luật TMĐT đang được trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến. Luật mới dự kiến sẽ quy định rõ các mô hình kinh doanh mới như livestream bán hàng, nền tảng tích hợp đa dịch vụ, tiếp thị liên kết, giao kết hợp đồng tự động; tăng trách nhiệm của người bán và nền tảng TMĐT, yêu cầu định danh xác thực bắt buộc; buộc các nền tảng phải xác minh người bán, kiểm duyệt nội dung, ngăn chặn hàng giả, hàng cấm và chia sẻ dữ liệu với cơ quan quản lý; yêu cầu nền tảng nước ngoài thành lập pháp nhân hoặc ủy quyền đại diện tại Việt Nam, đồng thời phải thực hiện ký quỹ theo quy định.
Dự thảo Luật TMĐT cũng hướng đến phát triển TMĐT xanh, bền vững, tạo điều kiện cho doanh nghiệp nữ chủ, startup và doanh nghiệp vùng khó khăn tiếp cận thị trường số.
Theo ông Tuấn, đây là bước hoàn thiện quan trọng nhằm củng cố niềm tin người tiêu dùng, tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh và đưa TMĐT trở thành công cụ đắc lực cho mọi doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Tuấn Ngọc
