Lộ trình giảm Tar, Nicotin: Tranh luận giữa các bên
Dự thảo QCVN đã đề xuất một lộ trình giảm dần hàm lượng Tar và Nicotin trong khói thuốc lá. Tuy nhiên, các doanh nghiệp sản xuất thuốc lá, thông qua ý kiến của Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam, Tổng công ty Khánh Việt và nhiều công ty khác, đã đề nghị một lộ trình dài hơi hơn.
Cụ thể, các doanh nghiệp kiến nghị kéo dài thời gian áp dụng Lộ trình 1 (Tar 15mg/điếu, Nicotin 1,3mg/điếu) lên 5 năm và đề xuất bỏ hoàn toàn Lộ trình 2 (Tar 14mg/điếu, Nicotin 1,2mg/điếu).
Lý do được các doanh nghiệp đưa ra là cần có đủ thời gian để đầu tư máy móc, thiết bị phù hợp với quy trình công nghệ mới, cũng như để chọn tạo các giống thuốc lá có hàm lượng đường thấp. Theo báo cáo, quá trình này có thể mất từ 4 đến 5 năm để đảm bảo chất lượng và khả năng cung ứng nguyên liệu.
Trước những ý kiến này, cơ quan soạn thảo đã có sự điều chỉnh. Lộ trình 1 được điều chỉnh thời gian áp dụng thành 4 năm, thay vì một khung thời gian ngắn hơn như dự kiến ban đầu, đồng thời chấp nhận giãn thời điểm bắt đầu áp dụng xuống còn 18 tháng kể từ ngày ban hành Thông tư. Điều này thể hiện sự cân nhắc của Bộ Y tế, tạo điều kiện cho doanh nghiệp có thời gian chuyển đổi công nghệ và nguyên liệu. Tuy nhiên, đề xuất bỏ Lộ trình 2 hoàn toàn đã không được chấp thuận, bởi lý do không phù hợp với Báo cáo đánh giá tác động của Viện Chiến lược và Chính sách y tế và không được các đơn vị liên quan thuộc Bộ Y tế thống nhất.
Hoàn thiện khung pháp lý và kỹ thuật
Bên cạnh các ý kiến từ ngành công nghiệp, dự thảo QCVN cũng nhận được nhiều góp ý mang tính chuyên môn cao từ các đơn vị trong và ngoài ngành y tế. Vụ Pháp chế và Cục Khoa học Công nghệ và Đào tạo đề nghị bổ sung đánh giá tác động và căn cứ pháp lý rõ ràng, đặc biệt về việc điều chỉnh thời gian thực hiện lộ trình. Các ý kiến này đã được cơ quan soạn thảo tiếp thu và bổ sung vào dự thảo.
Cục Quản lý Môi trường Y tế và Viện Kiểm nghiệm an toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia cũng đóng góp những ý kiến cụ thể. Theo đó, Cục đề xuất chỉnh sửa lời nói đầu, rà soát khái niệm thuốc lá điếu để phù hợp với Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá, đồng thời bổ sung các tiêu chuẩn quốc gia về phương pháp lấy mẫu vào dự thảo QCVN. Những góp ý này nhằm đảm bảo tính chặt chẽ về pháp lý, kỹ thuật và tính khả thi của quy chuẩn.
Mặc dù có một số đề xuất từ phía các hiệp hội, như tập trung đầu mối quản lý về một cơ quan hay đưa ra các quy định cụ thể về ghi nhãn và công bố hợp quy trong dự thảo, đã không được tiếp thu. Cơ quan soạn thảo giải thích rằng những vấn đề này đã được quy định cụ thể tại các luật và thông tư hiện hành khác, và dự thảo QCVN chỉ cần dẫn chiếu là đủ.
Việc lấy ý kiến và điều chỉnh dự thảo cho thấy một quy trình xây dựng chính sách minh bạch, công khai và có sự tham gia của nhiều bên. Quy chuẩn mới, khi được ban hành, sẽ là một bước tiến quan trọng trong việc quản lý và kiểm soát thuốc lá tại Việt Nam, hướng tới giảm thiểu tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe cộng đồng, trong khi vẫn tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có thời gian để thích nghi và thay đổi.
Thành Nam
