Theo nghị định, TP. HCM được bố trí không quá tám phó chủ tịch UBND, tăng ba so với quy định trước đây. Các thành phố được hình thành từ ba đơn vị hành chính cấp tỉnh có tối đa bảy phó chủ tịch; những thành phố hình thành từ hai đơn vị được bố trí tối đa sáu phó chủ tịch.

Đối với các tỉnh hình thành từ hai đơn vị, trong đó có ít nhất một tỉnh loại I trước khi sắp xếp, hoặc các tỉnh hình thành từ ba đơn vị, số lượng phó chủ tịch tối đa là sáu. Trường hợp tỉnh hình thành từ hai tỉnh loại II hoặc III thì được bố trí không quá năm phó chủ tịch UBND.

Trụ sở UBND TP. HCM.
Trụ sở UBND TP. HCM. (Ảnh: Hoàng Bách)

Trong nhóm địa phương không thực hiện sắp xếp, Hà Nội được bố trí tối đa năm phó chủ tịch UBND; TP. Huế tối đa bốn. Các tỉnh loại I được bố trí không quá bốn phó chủ tịch, trong khi tỉnh loại II và III có tối đa ba. Sau ngày nghị định có hiệu lực, nếu tỉnh loại II hoặc III được nâng phân loại lên tỉnh loại I thì số lượng phó chủ tịch có thể tăng lên tối đa bốn người.

Nghị định cũng nêu rõ, trường hợp Bộ Chính trị hoặc Ban Bí thư điều động, luân chuyển cán bộ về giữ chức vụ phó chủ tịch UBND cấp tỉnh thì nhân sự được điều động không tính vào số lượng phó chủ tịch theo khung quy định.

Đối với cấp xã, số lượng phó chủ tịch được xác định theo nguyên tắc bình quân không quá 2,5 người cho mỗi đơn vị hành chính. UBND cấp tỉnh sẽ quyết định số lượng cụ thể cho từng địa phương, dựa trên diện tích tự nhiên, quy mô dân số, phân loại đơn vị hành chính và điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, nhưng tổng số không vượt quá biên chế chung của toàn tỉnh, thành phố.

Về trình tự, thủ tục phê chuẩn, Nghị định 300 quy định Thủ tướng Chính phủ phê chuẩn kết quả bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm, điều động hoặc cách chức chủ tịch và phó chủ tịch UBND cấp tỉnh; đồng thời có quyền giao quyền chủ tịch UBND cấp tỉnh khi cần thiết. Chủ tịch UBND cấp tỉnh thực hiện các thẩm quyền tương tự đối với cấp xã.

Các trường hợp bị cách chức không phải thực hiện quy trình miễn nhiệm hoặc bãi nhiệm; Thường trực HĐND chỉ cần báo cáo HĐND tại kỳ họp gần nhất. Thành viên UBND nghỉ hưu, thôi chức, từ chức hoặc từ trần cũng không phải thực hiện thủ tục miễn nhiệm.

Đối với những địa phương sau sắp xếp năm 2025 có số lượng phó chủ tịch cấp tỉnh cuối nhiệm kỳ 2021 - 2026 cao hơn khung mới, nghị định cho phép giữ nguyên đến hết nhiệm kỳ 2026 - 2031. Các địa phương này phải xây dựng lộ trình để đến tháng 7/2030 số lượng phó chủ tịch được điều chỉnh về đúng quy định.

Hoàng Bách (t/h)