Theo đề án, từ ngày 1/7/2026, việc kiểm định khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành sẽ được triển khai tại các xã Bình Khánh, An Thới Đông, Cần Giờ, Thạnh An và đặc khu Côn Đảo. Đối với phần còn lại của TP. HCM, thời điểm áp dụng sẽ muộn hơn, bắt đầu từ ngày 1/1/2027. Đến năm 2030, xe máy tại Cần Giờ, Thạnh An và Côn Đảo phải đạt tiêu chuẩn khí thải mức 2 trở lên, trong khi toàn thành phố sẽ áp dụng yêu cầu này từ ngày 1/1/2032.
Một trong những điểm nổi bật của đề án là việc thí điểm vùng phát thải thấp. Năm 2026, TP. HCM sẽ kiểm soát lưu thông xe máy có tiêu chuẩn khí thải thấp trên các tuyến đường trục chính và khu dân cư từ phà Bình Khánh đến xã Cần Giờ (địa phận thị trấn Cần Thạnh cũ). Giai đoạn 2027-2030, vùng phát thải thấp sẽ được mở rộng thí điểm tại xã Cần Giờ, đồng thời khuyến khích các địa phương khác triển khai. Từ năm 2031, tất cả các khu vực đáp ứng tiêu chí sẽ phải thực hiện vùng phát thải thấp.
Đề án cũng phân vùng kiểm soát lưu thông đối với ô tô và xe máy có tiêu chuẩn khí thải thấp tại các xã Bình Khánh, An Thới Đông, Cần Giờ, Thạnh An. Đặc biệt, từ năm 2030, phương tiện ô tô dưới tiêu chuẩn khí thải mức 4 và xe máy dưới mức 2 sẽ bị hạn chế tham gia giao thông vào ngày cuối tuần trên tuyến đường Rừng Sác (đoạn từ phà Bình Khánh đến đường Duyên Hải). Biện pháp này nhằm khuyến khích sử dụng phương tiện thân thiện với môi trường như xe buýt công cộng, đồng thời giúp người dân dần thích nghi với sự chuyển đổi mà không gây xáo trộn đột ngột.
Để hỗ trợ người dân chuyển đổi sang xe máy điện, đề án đề xuất hàng loạt chính sách ưu đãi về thuế, phí và lệ phí. Cụ thể, lệ phí đăng ký và cấp biển số xe máy điện sẽ giảm 50%: 500.000 đồng cho xe giá đến 15 triệu đồng, 1 triệu đồng cho xe từ 15-40 triệu đồng, và 2 triệu đồng cho xe trên 40 triệu đồng. Xe máy điện còn được miễn phí gửi tại các điểm giữ xe công cộng.
Đáng chú ý, hộ nghèo sẽ được hỗ trợ 100% chi phí đổi hoặc mua xe máy điện dưới 20 triệu đồng, trong khi hộ cận nghèo nhận hỗ trợ 80%. Đối với hộ gia đình thông thường, thành phố sẽ hỗ trợ thu mua xe máy xăng cũ khi chuyển sang xe điện, với mức hỗ trợ từ 500.000 đồng đến 5 triệu đồng tùy niên hạn: 5 triệu đồng cho xe dưới 5 năm, giảm dần xuống 500.000 đồng cho xe từ 20 năm trở lên. Ngoài ra, chính sách vay mua xe máy điện trả góp với lãi suất ưu đãi 4%/năm sẽ được duy trì, phần chênh lệch lãi suất do ngân sách nhà nước hỗ trợ.
Về hạ tầng, đề án kiến nghị phát triển hệ thống trạm sạc tại Cần Giờ và Côn Đảo. Tại Cần Giờ, hai bến xe buýt Bình Khánh và Cần Thạnh sẽ lắp 3 trụ sạc công suất 150kW mỗi bến, cùng 10 trụ sạc xe máy 1,2kW và hệ thống tủ đổi pin 24/7. Tại Côn Đảo, sân bay Côn Sơn sẽ có 3 trụ sạc 150kW, chợ Côn Đảo bổ sung 5 trụ sạc xe máy, kèm hệ thống đổi pin tương tự để rút ngắn thời gian chờ đợi.
Đề án này được kỳ vọng sẽ góp phần giảm phát thải khí nhà kính, thúc đẩy giao thông bền vững tại TP. HCM, đặc biệt ở các khu vực nhạy cảm về môi trường như Cần Giờ và Côn Đảo. Các ý kiến đóng góp từ các bên liên quan sẽ được tổng hợp để hoàn thiện đề án trước khi trình UBND TPH. CM phê duyệt.
L.T (t/h)
