Trong 9 tháng năm 2025, thiên tai tại nước ta diễn biến phức tạp, bất thường và có xu hướng cực đoan hơn nhiều so với trung bình. Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và Trung Trung Bộ là những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, với đặc điểm thời vụ thiên tai dịch chuyển rõ rệt. Không chỉ tập trung trong mùa mưa, mưa lớn cực đoan còn xuất hiện trái mùa, gây nhiều hệ lụy cho sản xuất và đời sống dân sinh.
Theo thống kê, Biển Đông đã xuất hiện 14 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, gồm 10 bão và 4 áp thấp, cao hơn hẳn trung bình nhiều năm. Trong đó, 6 cơn bão ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến nước ta (số 1, 3, 5, 6, 9, 10), tạo thành chuỗi thiên tai dồn dập, hầu như không có khoảng nghỉ để khắc phục hậu quả.
Ngay từ tháng 6, bão số 1 (Wutip) đã trở thành cơn bão xuất hiện sớm nhất trên Biển Đông trong hơn 40 năm. Dù không đổ bộ, song hoàn lưu gây mưa kỷ lục 250 – 550 mm tại Nam Hà Tĩnh – Đà Nẵng, nhiều nơi vượt 800 mm, dẫn đến lũ lịch sử trên các sông miền Trung.
Chỉ hơn một tháng sau, bão số 3 và số 5 liên tiếp đổ bộ, gây gió mạnh cấp 10 – 11, giật cấp 12, mưa 200 – 400 mm, nhiều nơi trên 500 mm, khiến lũ vượt báo động 3 trên hệ thống sông Cả, sông Mã, Hoàng Long, sông Thao.
Đặc biệt, cuối tháng 9, siêu bão số 9 (Ragasa) xuất hiện với cường độ cấp 17, giật trên cấp 17 – mức cao nhất trong thang đo Beaufort. Đây là siêu bão mạnh nhất từng ghi nhận trên Biển Đông. Dù suy yếu trước khi vào bờ, Ragasa đã cho thấy nguy cơ thực sự của siêu bão trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
Ngay sau đó, bão số 10 (Bualoi) đổ bộ trực tiếp Hà Tĩnh – Bắc Quảng Trị, mang theo gió cấp 10 – 12, giật cấp 14, mưa 300 – 600 mm trên diện rộng. Hoàn lưu bão trải dài từ Bắc Bộ đến Trung Bộ, gây ngập lụt, lũ quét, sạt lở diện rộng. Đây là một trong những cơn bão dị thường nhất từng xuất hiện, với tốc độ di chuyển nhanh gấp đôi trung bình và thời gian lưu trên đất liền kéo dài trên 12 giờ.
Theo ông Cường, từ nay đến hết năm, bão và áp thấp nhiệt đới trên Biển Đông có thể lên tới 4 – 5 cơn, trong đó 2 – 3 cơn nhiều khả năng tác động đến Việt Nam. Không khí lạnh cũng sẽ hoạt động sớm, gia tăng cường độ từ tháng 10, mạnh nhất vào tháng 11 – 12, có thể gây rét đậm ở Bắc Bộ từ nửa cuối tháng 12.
Cùng với đó, Trung Bộ được dự báo đối mặt nhiều đợt mưa lớn dồn dập từ nay đến nửa đầu tháng 12, trùng thời kỳ tích nước tại các hồ chứa. Nguy cơ lũ lớn, ngập lụt đô thị, lũ quét và sạt lở đất ở miền núi vì thế tiếp tục ở mức cao.
Nhìn lại 9 tháng qua, Việt Nam đã chứng kiến hai đợt tổ hợp thiên tai nghiêm trọng trong vòng chỉ một tháng, khi bão số 5 và số 10 lần lượt gây mưa lũ, sạt lở, ngập úng trên diện rộng. Thực tế này phản ánh rõ xu hướng khí hậu cực đoan ngày càng gay gắt và bất thường.
Ông Cường khẳng định, các cơ quan chức năng và địa phương cần khẩn trương rà soát, củng cố phương án phòng chống thiên tai, bởi cao điểm mùa bão vẫn còn kéo dài. Trong bối cảnh thời tiết bất thường, việc chuẩn bị ứng phó sớm sẽ giúp giảm thiểu thiệt hại về người, tài sản và sản xuất nông nghiệp.
Thiên Trường
