Vai trò của sở hữu trí tuệ đối với doanh nhân và các nhà đổi mới, sáng tạo nữ giới

Hội thảo được tổ chức nhân chuyến thăm Việt Nam của ông Hasan Kleib, Phó Tổng Giám đốc Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) là một hoạt động cần thiết, nhằm thúc đẩy sự hiểu biết, nhận thức về sở hữu trí tuệ cho một số nhóm đối tượng được WIPO dành nhiều sự quan tâm, bao gồm phụ nữ, giới trẻ và doanh nhân. Hội thảo tập trung vào các nội dung như bình đẳng giới trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ; các chính sách, chương trình của WIPO hỗ trợ cho các nhà sáng tạo, doanh nhân nữ; giải pháp tăng cường hỗ trợ của các nhà sáng tạo, trong đó có phụ nữ…

Đây là diễn đàn để trao đổi, chia sẻ các thông tin, quan điểm khoa học và đưa ra nhiều kiến nghị, đề xuất đối với các doanh nhân nữ, nhà sáng tạo, đổi mới là nữ giới trong việc sử dụng sở hữu trí tuệ là công cụ cho hoạt động của mình.

Phát biểu khai mạc hội thảo ông Hasan Kleib, Phó Tổng Giám đốc WIPO cho biết, một số nhóm đối tượng đang được WIPO dành nhiều sự quan tâm, đó là phụ nữ, giới trẻ và doanh nhân. Bởi theo khảo sát, ở các nước trên thế giới, hơn 50% các doanh nghiệp vừa và nhỏ do phụ nữ làm chủ và ở Việt Nam là trên 60%.

WIPO tôn trọng bình đẳng giới trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ và có nhiều chính sách, chương trình hỗ trợ cho các nhà sáng tạo, doanh nhân nữ để giúp họ sử dụng sở hữu trí tuệ như là công cụ đắc lực cho hoạt động nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo, phát triển doanh nghiệp…

Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Trần Lê Hồng, Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ cho biết: Tại Việt Nam, khoa học và công nghệ (KH&CN) là một trong tám lĩnh vực của mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới. Hiện nay, số lượng nguồn nhân lực nữ nghiên cứu khoa học ở Việt Nam có sự gia tăng (chiếm khoảng 46% tổng số nhân lực nghiên cứu phát triển của cả nước). Phụ nữ ngày càng có những đóng góp lớn lao trong công tác nghiên cứu KH&CN, qua đó góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế đất nước.

Thông qua hoạt động nghiên cứu KH&CN, nữ giới ngày một khẳng định được vị thế, vai trò của mình, họ đã được Nhà nước, xã hội, cộng đồng tôn vinh và ghi nhận. Bên cạnh những vinh quang ấy, phụ nữ thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu KH&CN cũng gặp phải không ít những rào cản, thách thức trong công việc, gia đình và xã hội. Những rào cản đến từ quan điểm của cộng đồng, xã hội, những rào cản từ cơ chế chính sách; còn thiếu những đãi ngộ đủ mạnh để động viên, khuyến khích các nhà khoa học nữ làm công tác nghiên cứu, và cả những thách thức ngày càng lớn của quá trình phát triển công nghệ mạnh mẽ, đòi hỏi các nhà khoa học nữ phải nỗ lực hơn nữa, trong khi vẫn phải cân bằng giữa công tác nghiên cứu khoa học và gia đình.

Khoảng cách giới trong nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và đặc biệt trong đó là việc đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ không chỉ là vấn đề của riêng Việt Nam mà còn của các nước trên thế giới.

Theo số liệu của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), chỉ 16,5% các nhà sáng chế đứng tên trên đơn đăng ký sáng chế quốc tế là phụ nữ, trong khi đó tại Hoa Kỳ, các nam giới đăng ký nhiều gấp đôi so với nữ giới.

“Nhận thức rõ về thực trạng còn tồn tại một số bất bình đẳng giới trong nghiên cứu và sáng tạo với không ít khó khăn mà các nhà khoa học và đổi mới sáng tạo, doanh nhân nữ còn phải đối diện, Chính phủ Việt Nam đã và đang ban hành nhiều chính sách, chương trình hỗ trợ các nhà khoa học nữ, nhà sáng tạo nữ, nhà sáng chế nữ, các doanh nghiệp hay hợp tác xã do phụ nữ làm chủ, trong đó có lĩnh vực sở hữu trí tuệ. Chúng tôi hy vọng rằng, những hoạt động như hội thảo ngày hôm nay sẽ góp phần đề xuất được nhiều sáng kiến, giải pháp hay, phù hợp hơn nữa để khoảng cách về giới trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ sẽ được rút ngắn và từng bước được xóa bỏ” - ông Hồng chia sẻ.

Phát biểu tại hội thảo, bà Tôn Ngọc Hạnh - Ủy viên dự khuyết BCH TW Đảng, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam cho biết: Hội đã sáng lập và tập hợp các tổ chức thành viên đại diện cho nữ trí thức Việt Nam, nữ doanh nhân Việt Nam cho nên những hoạt động đổi mới sáng tạo cũng như nâng cao nhận thức, tôn trọng và công nhận quyền sở hữu trí tuệ ngày càng được các cấp Hội quan tâm, tiên phong hành động.

Hội là cơ quan chủ trì thực hiện Đề án 939 về Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017-2025, trong đó triển khai nhiều hoạt động thiết thực thúc đẩy phụ nữ, doanh nhân nữ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Kết quả 04 năm thực hiện đề án cho thấy đã có gần 3.000 ý tưởng, dự án khởi nghiệp tham gia cuộc thi phụ nữ khởi nghiệp tại cấp TW, hơn 72.000 phụ nữ khởi nghiệp, 1.451 doanh nghiệp và 523 hợp tác xã do phụ nữ làm chủ thành lập mới từ hỗ trợ của Đề án. Bên cạnh đó, các hoạt động hỗ trợ phụ nữ phát triển kinh tế của Hội cũng ngày càng thiết thực, kết nối với doanh nhân, nhà khoa học, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và xác lập quyền sở hữu trí tuệ.

Có thể khẳng định sức sáng tạo của phụ nữ ngày càng mạnh mẽ và đa dạng, không chỉ thể hiện trong các lĩnh vực phim ảnh, âm nhạc, thời trang, thiết kế, điêu khắc, văn học, nghệ thuật mà còn cả trong các lĩnh vực thuộc khoa học tự nhiên như vật lý thiên văn, công nghệ nano, y học, trí tuệ nhân  tạo và robot... Những đóng góp của phụ nữ đã góp phần nâng cao đời sống, làm thay đổi cuộc sống của nhân loại. Trong quá trình lao động, học tập và sinh sống; việc tôn trọng, xác lập và thực thi nghiêm túc quyền sở hữu tuệ của nữ giới sẽ góp phần thúc đẩy hơn nữa sức sáng tạo của con người nói chung và phụ nữ nói riêng.

Bà Lê Thị Khánh Vân, Giám đốc Trung tâm Ứng dụng Khoa học và Khởi nghiệp, Hội Nữ trí thức Việt Nam đề xuất, trong thời gian tới, các cơ quan liên quan cần tăng cường hợp tác để hỗ trợ các nữ khoa học, nữ doanh nhân sáng tạo đăng ký sở hữu trí tuệ. Hỗ trợ cung cấp các chương trình đào tạo cho phụ nữ Việt Nam nhằm thu hẹp khoảng cách, tạo cơ hội tiếp cận hệ thống sở hữu trí tuệ cho nữ khoa học, nữ doanh nhân sáng tạo để họ có thể cạnh tranh một cách công bằng ở cấp độ quốc tế.

Ngoài ra, nghiên cứu, đề xuất thay đổi quy định pháp luật, điều ước và chính sách trong nước và quốc tế để giúp các nhà sáng chế, doanh nhân nữ có được vị thế thích hợp trong bối cảnh toàn cầu hóa không ngừng phát triển. Đồng thời hợp tác với các chính phủ, tổ chức công, hoặc các tổ chức, hiệp hội khác để thực hiện các hoạt động liên quan hỗ trợ các nhà sáng chế và doanh nhân nữ như: Diễn đàn, hội thảo, triển lãm quốc tế về sáng chế của nữ…

Minh Anh