Bài 1: Gian nan tiếp cận "thủ phủ cát"
THCL Vừa qua, báo Thương hiệu và Công luận nhận được rất nhiều phản ánh của bạn đọc về việc Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại Việt Sơn (gọi tắt Cty Việt Sơn) đã bất chấp Luật Đê điều, qua mặt bao nhiêu cơ quan chức năng, tự ý lắp đặt đường ống qua đê Sông Đuống để hút cát đổ vào san lấp vào KCN Quế Võ II…
Tiếp cận "Việt Sơn"…!
Từ TP Bắc Ninh đi xuôi về hướng huyện Quế Võ khoảng 15km theo QL18 là KCN Quế Võ II. Một diện tích đất trống rộng hàng nghìn m2 đang được san lấp bằng vòi hút cát từ phía sông Đuống về. Đối diện KCN Quế Võ II là tấm biển chỉ dẫn vào mỏ cát của Cty Việt Sơn.
Lần theo cặp đường ống hút cát đang san lấp cho KCN Quế Võ II, được bắc qua con kênh nhỏ, chui dưới cống nước của con kênh qua QL18, ven theo một con đường mòn dài khoảng 1,5km là con đê sông Đuống. Cặp đường ống như đôi rắn khổng lồ bò dưới mép đường mòn và trườn qua mặt đê, tiếp theo là qua bãi sông Đuống để xuống mép sông… Qua mặt đê, lại xuất hiện một lối mòn nữa để đi ra bãi sông nhưng bị chắn bởi chiếc barie với biển báo: Cty CP Đầu tư Việt & Sơn - Không phận sự cấm vào", và "Công trường đang thi công không phận sự miễn vào"! Điều đó đồng nghĩa là PV cũng bị ngáng chân ngay từ ngoài mép đê sông Đuống, bởi bất cứ lần nào PV đến cũng có sẵn một nhân viên mặc áo bảo vệ và nhiều người khác ở trên tàu xuất hiện và ra hiệu… cấm vào!
Những rào cản tại lối vào mỏ cát Việt Sơn
Quá trình xác minh, theo dõi của PV báo Thương hiệu và Công luận, từ khoảng nửa đầu tháng 11-2016, hoạt động hút cát để san lấp cho một phần diện tích đất trống của KCN Quế Võ II ở đây được triển khai. Một người có mặt tại khu vực có ống bơm cát trong KCN Quế Võ II xác nhận, đơn vị đang bơm cát để san lấp chính là Cty Việt Sơn. "Chúng tôi chỉ là người làm thuê thì chỉ biết làm việc mình được giao, còn ngoài ra chúng tôi không biết gì cả" - Người này nói.
Thời gian đầu, hệ thống hút cát của Cty Việt Sơn hoạt động cả ngày và đêm, sau đó thì chỉ hoạt động vào ban đêm, còn ban ngày thì ít khi hoạt động. Bằng nguồn tin mà PV có được thì Cty Việt Sơn được nhận san lấp một phần diện tích đất trống của KCN Quế Võ II. Về khách quan thì Cty Việt Sơn phải đi mua cát từ nơi khác về để san lấp, nhưng trên thực tế thì Công ty này có sử dụng một số tàu cát để "nghi binh" là chính???
Được chứng kiến nhiều buổi bơm cát để san lấp của Cty Việt Sơn tại KCN Quế Võ II, PV thường xuyên thấy có nhiều tàu xếp vây quanh. Nhiều đêm PV phải phải nhờ người dân địa phương ở xã Ngọc Xá dẫn đường, đi bộ 2-3km đường cánh đồng, qua làng, qua bãi… để tiếp cận xuống tận mép nước khu vực tàu cát của Cty Việt Sơn, hoặc phải thuê chiếc tàu chở cát khác lưu hành trên sông Đuống để có thể quan sát được hoạt động của hoạt động hút cát của Cty Việt Sơn từ các hướng. Có thể nói là mạo hiểm nhất trong công cuộc tiếp cận mỏ cát của Cty Việt Sơn là PV cùng một nam đồng nghiệp đi bằng xe taxi tự lái từ Hà Nội lên để tiếp cận được gần nhất khu vực này. Chúng tôi đề nghị một người câu cá cho thuê chuyến thuyền nan để ra cồn cát gần đó với lý do để chụp ảnh cho lãng mạn, nhưng người câu cá tỏ vẻ ái ngại như nghi ngờ điều gì đó.
Tuyến đường ống đôi dài hàng km được Cty Việt Sơn dùng để truyền tải cát
Sau đó, chúng tôi tác nghiệp từ xa trên một bãi cát khác thì lập tức xuất hiện một số người xưng là bảo vệ các bãi cát đến đuổi và ngăn cản chúng tôi quay phim, chụp ảnh. Thậm chí họ còn có ý định kiểm tra máy ảnh để xem chúng tôi đã quay chụp gì. Hoạt động tác nghiệp bắt đầu bị cản trở. PV vờ như không hiểu họ muốn nói gì, vội reo lên như mừng rỡ lắm: "Ôi may quá, có anh đây rồi. Nhờ anh chụp giúp bọn em mấy kiểu ảnh không có nãy giờ toàn tự sướng. Đi phượt có một đôi chả có ai chụp ảnh cho…". Khi nhận định tôi và đồng nghiệp là một "cặp tình nhân" đi "phượt" thì những người này không chỉ không ngăn cản nữa mà còn giúp chúng tôi chụp những kiểu ảnh rất… tình tứ.
Dấu hiệu lạ ở "Việt Sơn"
Về khách quan, để thực hiện việc san lấp thì Cty Việt Sơn phải đi mua cát từ các nơi rồi vận chuyển bằng tàu về khu vực tập kết để san lấp, nhưng trên thực tế thì Công ty này có sử dụng một số tàu cát để "nghi binh" là chính.
Để dễ tiếp cận hơn trong quá trình điều tra và tác nghiệp, tôi luôn có một "thợ cát" đi cùng, đó là anh P. Theo anh P, hoạt động hút cát của Cty Việt Sơn với cách bố trí đội hình tàu và lắp đặt đường ống là có nhiều điều rất bất thường: "Em nghĩ chắc chắn đây là hút trộm cát rồi" - Anh P quả quyết.
Anh P phân tích: "Bằng con mắt nhà nghề của bọn em thì nhìn vào việc lắp đặt ống của họ là biết ngay họ hút trộm cát trực tiếp từ lòng sông. Bình thường nếu hút cát từ tàu lên thì họ sẽ chỉ cần dùng một đường ống truyền tải cát. Nhưng vì họ phải sử dụng thêm một đường ống hút trực tiếp từ lòng sông nên bắt buộc họ phải sử dụng 2 đường ống. Khi hoạt động, họ sẽ có một vài tàu cát thật để nghi binh, trong quá trình hút cát dưới lòng sông, khi "có biến" thì họ sẽ sử dụng van 2 chiều để khóa đầu hút dưới sông lại, thả rời đầu giỏ hút cho trôi sông để làm mất dấu tích, đồng thời mở ống hút trên tàu để truyền tải cát trên tàu. Tuy nhiên, đối với người không hiểu biết về hút cát thì sẽ được người ta lý giải về việc lắp đặt hai đường ống là tăng công suất để truyền tải cát cho nhanh".
Giải thích của anh P. rất phù hợp với những gì mà tôi ghi nhận được, đó là tại khu vực san lấp, mỗi khi có hoạt động bơm cát từ đầu phía sông Đuống thì chỉ có một đầu ống nhả cát. Tại sao được lắp đặt hai đường ống mà khi hút cát chỉ có một đầu ống hoạt động?
Đầu vòi xả cát tại KCN Quế Võ II lúc nào cũng chỉ hoạt động một đầu
Một điều hết sức bất thường nữa là những đêm vượt qua cánh đồng, nghĩa trang, bãi bồi… để đến được khu vực tập kết tàu ở mỏ cát của Cty Việt Sơn, chúng tôi mới thấy hầu hết các ngả đường về khu mỏ cát này đều bị chướng ngại vật ngăn cản các loại phương tiện, mà chỉ có người đi bộ, xe đạp và xe máy mới có thể đi qua được. Ví dụ đi theo con đường mòn từ QL18 vào thì bị chắn bởi chiếc máy cẩu; hướng từ phà Châu Cầu sang thì bị cách ly bởi tuyến đường đê đang được đổ bê tông; hướng từ trong làng ra thì bị đổ 3-4 ụ đất trên mặt đê… Điều này cũng đã đặt ra cho bất cứ ai những câu hỏi về dấu hiệu của sự khuất tất trong việc hút cát để san lấp tại KCN Quế Võ II.
chiếc máy cẩu làm nhiệm vụ "ngáng chân" ở đường mòn
Làm việc với các cơ quan chức năng của huyện Quế Võ và tỉnh Bắc Ninh, mỗi người có một ý kiến, trong đó nhiều ý kiến trái chiều nhau. Vậy đâu là sự thật? Vì sao Cty Việt Sơn ngang nhiên lắp đặt đường ống qua đê sông Đuống để truyền tải cát trong suốt thời gian dài trước sự làm ngơ của các cơ quan chức năng? Báo Thương hiệu và công luận sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc.
Cao Huyền
