Việc tạo lập, bảo hộ xác lập quyền chỉ dẫn địa lý 9 sản phẩm chủ lực của tỉnh Bến Tre không chỉ mang lại giá trị cao hơn cho nông sản xuất khẩu mà còn đem đến những hiệu quả rõ nét cho sản phẩm ngay tại thị trường trong nước.
Năm 2018, tỉnh mới chỉ có 2 sản phẩm đầu tiên được cấp chứng nhận chỉ dẫn địa lý là dừa xiêm xanh và bưởi da xanh. Các sản phẩm được mở rộng thị trường tiêu thụ, xuất khẩu sang nhiều nước, trong đó có Mỹ và Trung Quốc. Đây cũng là 2 sản phẩm được tỉnh đặc biệt quan tâm mời gọi doanh nghiệp đăng ký xây dựng mã số vùng trồng theo tiêu chuẩn xuất khẩu sang Châu Âu, Châu Mỹ, Trung Quốc…
Năm 2020, sầu riêng là sản phẩm thứ 3 của tỉnh được cấp chỉ dẫn địa lý “Bến Tre”. Đây là một trong những sản vật tiêu biểu nhất của vùng Chợ Lách. Mặc dù diện tích trồng không lớn, khoảng hơn 2.200 ha, nhưng sầu riêng Bến Tre nổi tiếng thơm ngon, được nhiều người trong và ngoài nước ưa chuộng. Sản phẩm sầu riêng mang chỉ dẫn địa lý gồm: Monthong và Ri6. Hai giống này có vai trò chủ đạo, chiếm khoảng 90% về diện tích, sản lượng sầu riêng toàn tỉnh.
Sau trái sầu riêng, UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành liên quan khẩn trương xây dựng, tạo lập và đăng ký chỉ dẫn địa lý “Bến Tre” cho tôm càng xanh và cua biển. Tôm càng xanh được cấp chứng nhận chỉ dẫn địa lý “Bến Tre” vào năm 2021. Dự án “Xây dựng, quản lý và phát triển chỉ dẫn địa lý “Bến Tre” dùng cho sản phẩm tôm càng xanh” là một trong các nhiệm vụ KH&CN trọng tâm, nhằm triển khai kế hoạch hành động phát triển ngành tôm tỉnh đến năm 2025. Toàn bộ diện tích “Cua biển Bến Tre” được nuôi theo phương thức quảng canh. Tại huyện Thạnh Phú, cua biển có thể được nuôi xen với tôm hoặc cá trong ruộng lúa, rừng ngập mặn, hoặc trong các ao/đầm. Trong đó, nuôi cua biển trong vuông tôm là cách làm truyền thống đã có từ nhiều năm qua và cho thêm thu nhập từ 10-15 triệu đồng/ha/năm.
Xoài tứ quý được cấp chỉ dẫn địa lý Bến Tre vào năm 2022. Để quản lý và khai thác hiệu quả chỉ dẫn địa lý, Bến Tre đã xây dựng các mối liên kết giữa hợp tác xã, tổ hợp tác và doanh nghiệp; xây dựng mã số vùng trồng xoài xuất khẩu; hỗ trợ tư vấn chứng nhận VietGAP cho nông dân tại 2 xã Thạnh Phong, Thạnh Hải (Thạnh Phú). Đến nay, đã xây dựng thành công quy trình chế biến và bảo quản 3 sản phẩm từ xoài tứ quý là xoài sấy dẻo, nước uống xoài và bột xoài. Đồng thời, chuyển giao quy trình công nghệ sản xuất và ứng dụng hiệu quả mô hình thiết bị chế biến và bảo quản, phát triển các sản phẩm từ xoài tứ quý cho Hợp tác xã nông nghiệp Thạnh Phong, huyện Thạnh Phú.
Chôm chôm Java, gạo nàng keo Thạnh Phú và nghêu “Bến Tre” là các sản phẩm tiếp theo của Bến Tre được cấp chỉ dẫn địa lý, nâng tổng số chỉ dẫn địa lý của Bến Tre lên nhóm dẫn đầu cả nước.
Giống lúa nàng keo là giống lúa mùa cổ truyền được người dân trồng và gìn giữ từ hàng trăm năm. Do có tính chịu mặn cao, lúa Nàng keo rất thích hợp với mô hình lúa tôm ở các vùng đất ven biển nơi đất bị ngập nước khi thủy triều lên hoặc bị xâm ngập mặn và mô hình canh tác lúa tôm đang trở thành phương thức canh tác thông minh để thích ứng với biến đổi khí hậu.
Người trồng lúa Nàng keo không sử dụng phân bón hóa học, chủ yếu dùng phân hữu cơ vi sinh, phân chuồng, chế phẩm sinh học và các loại phân ủ từ các sản phẩm tự nhiên (tép ủ...). Có 3 sản phẩm từ con nghêu được Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Bến Tre đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý, gồm: nghêu tươi (nghêu sống), nghêu nguyên con hấp chín đông lạnh, thịt nghêu hấp chín đông lạnh. Không chỉ ở trong nước, nghêu “Bến Tre” là sản phẩm đầu tiên của Việt Nam, cũng là sản phẩm thủy sản đầu tiên của Đông Nam Á được cấp Chứng nhận MSC do Hội đồng Quản lý biển (Marine Stewardship Council) cấp cho “một đơn vị nghề cá” khai thác bền vững nguồn lợi thủy sản tự nhiên.
Minh Anh(t/h)
