Nghị định 109 hiện nay không có chế tài xử phạt riêng đối với hành vi thu phí khi chưa được giao nhiệm vụ, mặc dù đây là một hành vi vi phạm phổ biến. Hơn nữa, việc thực hiện quản lý phí và lệ phí đã phát sinh các hành vi vi phạm mới như vi phạm nghĩa vụ công khai, minh bạch mà Nghị định 109 chưa dự liệu. Bên cạnh đó, Nghị định hiện hành chưa quy định đầy đủ các biện pháp khắc phục hậu quả theo tinh thần Luật Xử lý vi phạm hành chính, và chưa thống nhất về thẩm quyền xử phạt đối với viên chức đang thi hành công vụ.
Để giải quyết triệt để những bất cập này, Bộ Tài chính đề xuất Chính phủ ban hành Nghị định mới. Dự thảo Nghị định này sẽ quy định các hành vi vi phạm hành chính, hình thức xử phạt, mức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả, thẩm quyền lập biên bản và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực phí và lệ phí. So với mức xử phạt trước năm 2013, Nghị định 109 đã từng nâng mức phạt tối đa đối với cá nhân lên 150 triệu đồng trong lĩnh vực quản lý giá. Nghị định mới sẽ tiếp tục điều chỉnh mức phạt này, phù hợp với Nghị định 189/2025/NĐ-CP, nhằm tăng cường tính răn đe. 
Dự thảo Nghị định mới tập trung vào nhiều nhóm hành vi vi phạm, bao gồm vi phạm các quy định về tổ chức thu phí, tự đặt và thu các loại phí, vi phạm quy định về miễn, giảm phí, kê khai, nộp phí, quản lý, sử dụng phí, cũng như vi phạm trách nhiệm của tổ chức thu phí. Cùng với hình thức xử phạt chính như phạt cảnh cáo và phạt tiền, Nghị định mới sẽ quy định các hình thức xử phạt bổ sung nghiêm khắc như tước Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh, tước Thẻ thẩm định viên về giá, và các biện pháp khắc phục hậu quả mang tính kinh tế cao như buộc hoàn trả toàn bộ tiền phí, lệ phí do thực hiện sai pháp luật cho người nộp phí. Mục tiêu cuối cùng là củng cố kỷ cương quản lý nhà nước, bảo vệ trật tự công bằng trong hoạt động kinh tế - xã hội và nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật của tổ chức, cá nhân.
Thành Nam (t/h)
