Sáng 30/5, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ (VPCP) Mai Tiến Dũng, Tổ trưởng Tổ công tác của Thủ tướng đã chủ trì buổi kiểm tra các bộ trong việc cải cách hoạt động kiểm tra chuyên ngành và đơn giản hoá, cắt giảm điều kiện kinh doanh.
Quán triệt và thực hiện quan điểm chỉ đạo của Thủ tướng là tiếp tục cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính, cắt bỏ điều kiện kinh doanh không cần thiết để thu hút đầu tư, tạo dư địa cho tăng trưởng, vào ngày 28/2/2018, Tổ Công tác đã kiểm tra đối với các bộ quản lý chuyên ngành đối với hàng hoá xuất nhập khẩu trong việc cắt giảm danh mục sản phẩm, hàng hoá phải kiểm tra chuyên ngành; việc cắt giảm, đơn giản hoá thủ tục kiểm tra chuyên ngành và đề xuất cụ thể cơ quan chủ trì, cơ quan phối hợp quản lý đối với danh mục hàng hoá phải kiểm tra chuyên ngành hiện đang chồng chéo giữa bộ mình với các bộ khác.
Kiểm tra các bộ, ngành có ngành nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện trong việc rà soát các quy định về điều kiện kinh doanh còn chồng chéo, bất cập, không đồng bộ thuộc phạm vi quản lý của bộ mình, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh, năng suất lao động của doanh nghiệp, cần xem xét cắt giảm hoặc bãi bỏ và việc rà soát, xây dựng phương án đơn giản, cắt giảm hoặc bãi bỏ điều kiện kinh doanh không cần thiết, bất hợp lý nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp trong sản xuất và kinh doanh.
Sau đó, Tổ công tác đã tiến hành 4 cuộc kiểm tra đối với từng bộ, gồm Tư pháp, Tài chính, Giáo dục và Đào tạo, Văn hoá, Thể thao và Du lịch trong việc xây dựng phương án rà soát, đơn giản hoá, cắt giảm điều kiện kinh doanh còn chồng chéo, bất cập.
Phát biểu tại buổi kiểm tra, Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng cho biết, trong thời gian qua, một số bộ chưa công bố đúng thực chất, công tác cải cách chưa đúng tinh thần Chính phủ kiến tạo. Buổi kiểm tra hôm nay là cơ hội để cho các bộ công khai trước báo chí và các bộ khác về việc cải cách hoạt động kiểm tra chuyên ngành và đơn giản hoá, cắt giảm điều kiện kinh doanh; đồng thời, yêu cầu các bộ khi báo cáo tránh tô vẽ kết quả của mình.
Bộ trưởng Mai Tiến Dũng
Đối với công tác kiểm tra chuyên ngành, sau các cuộc kiểm tra chuyên đề đối với các bộ quản lý chuyên ngành đối với hàng hoá xuất nhập khẩu, hoạt động kiểm tra chuyên ngành có chuyển biến nhất định, như đẩy mạnh áp dụng quản lý rủi ro, chuyển mạnh sang hậu kiểm (như Bộ Khoa học và Công nghệ đã chuyển 279/299 (đạt 93,3%) danh mục hàng hoá phải kiểm tra chuyên nành sang hậu kiểm); giảm cơ bản danh mục hàng hoá kiểm tra chuyên ngành còn chồng chéo; ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật đối với danh mục sản phẩm, hàng hoá phải kiểm nghiệm (không có tình trạng độc quyền); thực hiện cải cách, cắt giảm một số thủ tục hành chính chồng chéo; hầu hết danh mục hàng hoá được ban hành đã gắn kèm mã số HS…
Tuy nhiên, kết quả đạt được chưa đáp ứng yêu cầu chỉ đạo và mong đợi của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, nhiều bất cập, tồn tại của công tác kiểm tra chuyên ngành chưa được khắc phục triệt để.
Theo Bộ trưởng Mai Tiến Dũng, có 9 bất cập chủ yếu.
Thứ nhất là tỉ lệ cắt giảm danh mục sản phẩm, hàng hoá kiểm tra chuyên ngành cần phải tiếp tục cải thiện hơn. Hiện mới có 3 bộ đạt chỉ tiêu cắt giảm từ 50% trở lên gồm: Khoa học và Công nghệ, Giao thông vận tải, Tài nguyên và Môi trường, Xây dựng.
Thứ hai, một số phương án đơn giản hoá thủ tục hành chính kiểm tra chuyên ngành còn mang tính chất hình thức để đạt được mục tiêu của Chính phủ; một số phương án cắt giảm, đơn giản hoá danh mục sản phẩm, hàng hoá kiểm tra chuyên ngành chỉ mang tính gộp cơ học để giảm về số lượng nhưng thực chất các hàng hoá, sản phẩm này vẫn được thực hiện kiểm tra chuyên ngành.
Thứ ba, một số bộ chưa đề xuất phương án xử lý đối với hàng hoá chịu sự kiểm tra chuyên ngành của nhiều bộ hoặc đối với hàng hoá chịu sự kiểm tra chuyên ngành của nhiều đơn vị trong một bộ.
“Đề nghị các bộ có danh mục hàng hoá kiểm tra chuyên ngành đang chồng chéo nêu trên đề xuất cách thức quản lý, kiểm tra chuyên ngành giữa bộ mình với bộ khác; đề xuất cụ thể bộ chủ trì và bộ phối hợp”, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nhấn mạnh.
Thứ tư, theo phản ánh, nhiều lô hàng xuất khẩu thuỷ sản của một số doanh nghiệp tại TPHCM qua Cảng sân bay Tân Sơn Nhất bị ách tắc do hải quan cửa khẩu yêu cầu phải xuất trình giấy chứng nhận kiểm dịch mới được thông quan. Doanh nghiệp cho rằng điều này là “vô lý” bởi Luật Thú y 2015 và Thông tư 26/2016/TT-BNN&PTNT của Bộ NN&PTNT.
Thứ năm, còn tình trạng “điện tử nửa vời” trong các thủ tục kiểm tra chuyên ngành; cơ quan hải quan không có sự kết nối đối với cổng một cửa do cơ quan hải quan phụ trách, quá trình điều phối diễn ra thủ công, nhiều tình huống kê khai đã hoàn tất nhưng sau đó phát sinh một số vấn đề mà cơ quan hải quan cũng không cập nhật lên cổng nên doanh nghiệp phải làm lại từ đầu.
Thứ sáu, một số danh mục hàng hoá đã ban hành nhưng chưa có mã số HS. Cụ thể: Y tế: 01; Công Thương: 04.
Thứ bảy, còn một số nhóm hàng hoá phải ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn nhưng chưa ban hành quy chuẩn, tiêu chuẩn. Cụ thể: Y tế: 04; Tài nguyên và Môi trường: 18; Công thương: 01; Nông nghiệp và phát triển nông thôn: 01.
Thứ tám, một số danh mục hàng hoá kiểm tra chuyên ngành các bộ phải ban hành nhưng chưa ban hành. Cụ thể: Y tế: 03; Công an: 03; Quốc phòng: 01; Công thương: 18; Giao thông vận tải: 04; Nông nghiệp và phát triển nông thôn: 04.
Thứ chín, còn nhiều danh mục hàng hoá phải thực hiện nhiều thủ tục quản lý/kiểm tra chuyên ngành khi làm thủ tục hải quan.
Về điều kiện kinh doanh, với các cuộc kiểm tra chuyên đề đối với các bộ về đơn giản hoá, cắt giảm, đã tạo hiệu ứng tích cực không chỉ đối với các bộ được kiểm tra mà các các bộ, cơ quan có ngành nghề đầu tư, kinh doanh có điều kiện. Đến nay, hầu hết các bộ đã xây dựng phương án đơn giản hoá, cắt giảm điều kiện kinh doanh với tỉ lệ đơn giản hoá, cắt giảm đạt của các bộ đạt từ 33-50,1%.
Tuy nhiên, nhiều điều kiện kinh doanh của một số bộ không cần thiết nhưng chưa được đề cập trong phương án đơn giản hoá, cắt giảm hoặc đơn giản hoá, cắt giảm điều kiện kinh doanh này lại phát sinh nhiều điều kiện kinh doanh khác. Cụ thể, ngày 1/3, Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành Nghị định 27 về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng, 11 điều kiện kinh doanh được đơn giản hoá nhưng 115 điều kiện kinh doanh được bổ sung.
Trong phương án đề xuất đơn giản hoá, cắt giảm điều kiện kinh doanh của các bộ, nhiều bộ chưa đạt tỉ lệ theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Mới có 9 bộ có tỉ lệ cắt giảm trên 50% gồm: Công Thương, Giao thông vận tải, Giáo dục và Đào tạo, Lao động-Thương Binh và Xã hội, Tài chính, Tư pháp, Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Xây dựng, Y tế (riêng Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chưa đạt tỉ lệ 50% nhưng do các ngành nghề kinh doanh có điều kiện thuộc phạm vi quản lý của Ngân hàng Nhà nước mang tính đặc thù, do đó việc đơn giản hoá, cắt giảm phải bảo đảm yêu cầu quản lý Nhà nước).
Bên cạnh đó, tiến độ thực hiện nhiệm vụ rà soát, đơn giản hoá, cắt giảm điều kiện kinh doanh còn chậm, một số bộ chưa tích cực.
Đến ngày 31/10, các bộ phải trình ban hành Nghị định sửa đổi các quy định về điều kiện đầu tư, kinh doanh nhưng đến nay, ngoài Bộ Công Thương, mới có Bộ Xây dựng có dự thảo Nghị định đang lấy ý kiến thành viên Chính phủ. Hầu hết các Bộ đang trong quá trình rà soát, đề xuất phương án.
“Tinh thần là không mở toang, vẫn phải bảo đảm an ninh, quốc phòng, sức khoẻ con người… nhưng không vì thế mà trói buộc doanh nghiệp vào các điều kiện kinh doanh không cần thiết. Đề nghị các bộ báo cáo cụ thể phương án cắt giảm, bãi bỏ”, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nhấn mạnh.
Hoan Nguyễn
