Cá chết hàng loạt trên sông Chà Và: Do mưa lớn hay NM vẫn xả thải chưa đạt chuẩn?

THCL Để đầu tư nuôi một bè cá trên sông Chà Và, các hộ dân phải bỏ ra hàng tỷ đồng nên khi cá chết hàng loạt, người dân rơi vào cảnh trắng tay. Thế nhưng, kết luận của cơ quan chức năng lại khẳng định nguyên nhân chính chỉ là do trời mưa lớn - đang gây tranh cãi trong dân.

Cá chết trắng trên sông Chà Và, xã Long Sơn, TP. Vũng Tàu

Hơn 250 tấn cá chết do nước thiếu oxy

Sự việc cá chết hàng loạt trên sông Chà Và vẫn đang là câu chuyện gây hoang mang cho người nuôi cá ở vùng biễn Vũng Tàu thời gian qua. Ngày 17/10, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã họp và công cố nguyên nhân cá chết không phải do dịch bệnh, mà là do độ mặn giảm và lưu lượng oxi thấp. Trong đó, nguyên nhân chủ yếu là do sự tác động của mưa lớn, mưa nhiều ngày liên tục dẫn đến lượng nước hòa tan từ đầu nguồn, từ các lưu vực tràn xuống kéo theo hàng loạt chỉ tiêu tác động môi trường, ảnh hưởng đến khu vực vùng nuôi của người dân.

Ngoài nguyên nhân do thời tiết, ông Trần Văn Cường, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cho rằng có thêm nguyên nhân nữa là mật độ nuôi ở các lồng quá dày, số lượng nuôi trong một lồng cũng nhiều. Khi thủy triều lên khiến lượng oxi giảm, cá sẽ lờ đờ dẫn đến chết.

Cuộc sống của nhiều hộ dân rơi vào cảnh nợ nần vì thiệt hại

Tuy nhiên, người dân lại không đồng ý với kết luận này của cơ quan chức năng. Người dân cho biết, họ đã nuôi cá trên sông Chà Và nhiều năm. Có những năm, mưa còn nhiều hơn năm nay nhưng cá nuôi không chết? Từ khi có các nhà máy chế biến hải sản đi vào hoạt động, tại khu vực Tân Hải, huyện Tân Thành (giáp ranh với sông Chà Và, xã Long Sơn, TP. Vũng Tàu) thì cá nuôi ở khu vực này chết liên tục trong gần 2 năm qua.

Thống kê từ ngày 10/10 đến nay, có 254 tấn cá của 90 hộ dân xã Long Sơn bị chết, chủ yếu là cá chim, cá bớp đang vào giai đoạn thu hoạch, ước tính thiệt hại khoảng 29 tỷ đồng. Hiện, tình trạng cá chết vẫn đang diễn ra trên các bè nên các cơ quan chức năng đang tiếp tục theo dõi, thống kê.

Xả thải không phải nguyên nhân chính nhưng vẫn ô nhiễm?

Sau khi nghe thông báo kết luận của cơ quan chức năng về nguyên nhân cá chết, các hộ nuôi cá đã đồng loạt phản đối kết luận trên và cho rằng, cá chết là do hoạt động xả thải của các nhà máy chế biến hải sản tại xã Tân Hải (huyện Tân Thành)

Trước đó, người dân cũng đã thử test nhanh mẫu nước ở dưới dầm chứa nước thải của các nhà máy chế biến hải sản thải ra khu vực cống số 6 bằng dung dịch sera. Kết quả cho thấy, nước trong đầm có màu xám đen, khi cho nước này vào lọ thủy tinh và nhỏ vài giọt dung dịch sera vào thì nước chuyển sang màu hơi vàng. Tương tự, mẫu nước bên ngoài cống số 6 chảy ra sông Chà Và cũng có màu vàng nhạt khi được test nhanh với dung dịch sera.

Kết quả cho thấy mẫu nước chứa clorine, thế nhưng ông Cường cho rằng, theo đánh giá của cơ quan chuyên môn, hàm lượng clorine “cao trong ngưỡng cho phép” và “clorine này là clorine tự nhiên”.

Cũng đề cập đến nguyên nhân khiến cá chết trên sông Chà Và, theo ông Cường đánh giá, hoạt động xả thải tại cống số 6 cũng là một trong những nguyên nhân khiến lượng oxi trong nước giảm đột ngột, nhưng không phải là nguyên nhân chính khiến cá chết.

Như vậy, rõ ràng theo giải thích của ông Cường, nhà máy xả thải cũng là một trong những nguyên nhân khiến cá chết. Thế nhưng, tỷ lệ thấp mà ông Cường khẳng định đó được xác định ở mức độ nào thì vẫn chưa có công bố chính thức?

Điều đáng nói, đây không phải là lần đầu tiên xảy ra sự việc này. Trước đó, vào tháng 9/2015, cá bè của hàng chục hộ dân nuôi trên sông Chà Và cũng bị chết hàng loạt, thiệt hại lên đến 18 tỷ đồng.  Ngay thời điểm đó, phía cơ quan chuyên môn đã đánh giá hoạt động xả thải của 14 doanh nghiệp khiến cho tình trạng cá chết hàng loạt và yêu cầu phải bồi thường.

Chính điều này đã khiến cho người dân tin rằng, không thể loại trừ nguyên nhân khiến cá chết trên sông Chà Và - không có sự “góp mặt” của các công ty xả thải.

Đáng chú ý, những nhà máy, cơ sở trước đây từng bị tạm đình chỉ, sau đó đã có nhiều biện pháp khắc phục bằng cách xây dựng hệ thống xử lý nước thải hoặc nâng cấp, nâng công suất xử lý nước thải... nhưng nguồn nước vẫn bị ô nhiễm nặng khiến cá bè của người dân chết hàng loạt. Mặc dù các DN đã trang bị hệ thống xử lý nước thải cục bộ, nhưng việc tuân thủ chế độ vận hành hệ thống cũng như đảm bảo nước thải sau khi xử lý đạt chuẩn là điều rất “khó kiểm soát”?

Trong khi đó, một số DN chế biến hải sản vẫn ngày đêm lén lút xả thải chưa qua xử lý ra sông Chà Và khiến môi trường nước bị ô nhiễm nặng. Như vậy, ngoài nguyên nhân do thời tiết mưa lớn như kết luận của cơ quan chức năng công bố thì không ai có thể chắc chắn rằng, hoạt động xả thải không phải là nguyên nhân trực tiếp khiến cá chết hàng loạt trên sông Chà Và hiện nay?

Thúy Hiền