Chống hàng giả, hàng lậu: Không có “vùng cấm”

THCL “Hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại và sản xuất hàng giả là tình trạng diễn ra và kéo dài nhiều năm qua ở Việt Nam gây tác động xấu đến nền kinh tế và công tác quản lý, chỉ đạo phát triển kinh tế xã hội. Do đó, để việc khắc phục, phòng ngừa và ngăn chặn những hành vi vi phạm này đòi hỏi phải có sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, các cấp, các ngành, các địa phương”.

Đây là khẳng định của Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Trưởng Ban Chỉ đạo 389 mới đây (chiều 23/4), tại cuộc họp sơ kết công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả của Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia nhằm đánh giá kết quả những tháng đầu năm 2015.

Tránh tình trạng “bắt cóc bỏ đĩa”

Tổng hợp số liệu của Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia cho thấy trong quý 1/2015, đặc biệt là thời điểm trước, trong và sau Tết Nguyên đán Ất Mùi, hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên các tuyến, địa bàn cả nước diễn biến khá phức tạp do nhu cầu tiêu dùng của người dân đối với các mặt hàng thiết yếu tăng cao.

Tình trạng buôn lậu, vận chuyển trái phép, tàng trữ các loại hàng cấm, đặc biệt là ma túy, pháo nổ, rượu ngoại, rượu bia, thuốc lá và thực phẩm, gia cầm gia tăng trên các tuyến biên giới đường bộ. Các đầu nậu tập kết tại các kho hàng sát biên giới sau đó tìm cách xé lẻ, ngụy trang và vận chuyển lén lút về Việt Nam tiêu thụ qua các đường mòn, lối mở, sông biên giới bằng xe gắn máy, ghe, xuồng các loại.

Trên tuyến đường biển, cửa khẩu biển, cảng sông, đầu nậu thường tổ chức buôn bán trái phép hàng cấm, tài nguyên, khoáng sản theo hình thức móc nối với đầu nậu nước ngoài để mua bán, sang nhượng ngay trên biển, sẵn sàng đâm va vào lực lượng chức năng khi bị phát hiện.

Trong quý 1, các lực lượng tiếp tục phối hợp, phát hiện, bắt giữ, xử lý gần 50.000 vụ việc vi phạm; truy thu thuế ước đạt gần 3.000 tỷ đồng; khởi tố 351 vụ với gần 430 đối tượng. Do vậy, tình trạng buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, gian lận thương mại đầu năm 2015 cơ bản được kiểm soát.

Phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng nhấn mạnh công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả những tháng đầu năm 2015 đã được các lực lượng chức năng của Ban Chỉ đạo tiến hành liên tục, thường xuyên và cơ bản đạt được những kết quả tích cực. Song, vẫn còn để xảy ra sót, lọt một số vụ việc buôn lậu, gian lận thương mại và sản xuất hàng giả nghiêm trọng.

“Việc để sót, lọt những vụ việc vi phạm trong lĩnh vực này trong thời gian qua là trách nhiệm của các lực lượng chức năng cả khu vực biên giới và khu vực nội địa. Các đơn vị thành viên Ban Chỉ đạo cần xác định trách nhiệm của mình, chấn chỉnh kịp thời hạn chế, thiếu sót trong đấu tranh với tội phạm, hành vi buôn lậu, gian lận thương mại và sản xuất hàng giả, đặc biệt là các lực lượng làm nhiệm vụ trực tiếp đấu tranh với các hành vi vi phạm này”, Trưởng Ban Chỉ đạo nêu rõ.

Trên tinh thần đó, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu các thành viên Ban Chỉ đạo cần tiến hành đánh giá, rà soát, tổng kết và làm rõ liệu có hay không tình trạng “đánh trống bỏ dùi” trong phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại; các ngành chức năng tiếp tục có những giải pháp, đánh giá, tổng kết để hoàn thiện thể chế, chính sách, ngăn chặn, xử lý hiệu quả hơn nữa các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, khắc phục ngay tình trạng có lúc, có nơi còn có cán bộ tiếp tay cho buôn lậu, phẩm chất đạo đức và tác phong chưa nghiêm; cần biến quyết tâm chính trị thành kết quả cụ thể với phương châm không có “vùng cấm” trong chống buôn lậu. Đặc biệt, kiên trì loại trừ các cán bộ dung túng, tiếp tay cho buôn lậu, gian lận thương mại.
Phó Thủ tướng giao Bộ Công an khẩn trương thành lập Cục Chống buôn lậu để tăng thêm sức mạnh cho công tác này.

Hiệu quả ở khâu thực thi pháp luật

Phó Thủ tướng nêu rõ cần từng bước xã hội hóa công tác phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại thông qua việc phổ biến thông tin tới các tổ chức xã hội, các hiệp hội, người kinh doanh. Bộ Tài chính, các bộ, ngành, Tổng cục Hải quan, các lực lượng phải làm tốt công tác tổ chức cán bộ, tạo môi trường làm việc đoàn kết, một lòng, phòng ngừa sai phạm, tiêu cực trong nội bộ; có cơ chế khen thưởng cho tập thể, cá nhân có sáng kiến, kinh nghiệm tốt, bảo vệ cán bộ tốt, những tấm gương dám làm, dám chịu trách nhiệm. Các cán bộ được tăng cường cho Ban chỉ đạo phải được theo dõi, được quy hoạch bổ nhiệm khi làm tốt, làm không tốt phải trả về.

Theo quy định, hiện có 6 lực lượng chủ công trong công tác đấu tranh chống buôn lậu và gian lận thương mại, gồm: biên phòng, hải quan, công an, cảnh sát biển, thuế, quản lý thị trường. Tuy nhiên, do thiếu sự phối hợp và chia sẻ thông tin giữa các lực lượng trên nên hàng giả, hàng lậu vẫn diễn biến phức tạp.

Ông Nguyễn Văn Cẩn, Chánh Văn phòng Ban 389 cho biết: “Công cụ đấu tranh chống buôn lậu, hàng giả đã có, tuy nhiên hiệu quả phải nằm ở khâu thực thi của các lực lượng bảo vệ pháp luật”.

Ông Cẩn cho biết, mỗi năm lực lượng Quản lý thị trường phát hiện hơn 17.000 vụ nhưng chủ yếu chỉ xử phạt hành chính. Ban chỉ đạo nhận thấy tình hình bắt giữ chưa tương xứng với thực tế, hàng giả tại các thị trường trung tâm thậm chí lưu thông trên đường nhưng lực lượng chức năng và cơ quan địa bàn chưa thực sự vào cuộc.

Ông Nguyễn Trọng Tín, Phó Cục trưởng Cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương), việc sản xuất buôn bán hàng giả thường diễn ra nhỏ lẻ, làm theo từng công đoạn riêng biệt, nên để làm một vụ việc lớn là rất khó. Hiện Cục Quản lý thị trường không thể chỉ đạo trực tiếp các Chi Cục Quản lý thị trường ở địa phương, điều này đang làm giảm hiệu quả chống buôn lậu và hàng giả.

Theo ông Phạm Ngọc Hùng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Chống hàng giả và bảo vệ Thương hiệu Việt, nhiều doanh nghiệp hiện vẫn còn khá e ngại khi công bố các thông tin về sản phẩm bị làm giả của mình, dẫn đến gây khó khăn cho công tác điều tra, xử lý vi phạm của các cơ quan chức năng. Các doanh nghiệp cần phải thay đổi tư duy trong vấn đề này, cần phối hợp với cơ quan chức năng để giúp lực lượng chức năng có thể phát huy hiệu quả đấu tranh chống hàng giả, hàng lậu.

Để tăng hiệu quả trong lĩnh vực chống hàng giả, hàng lậu, Văn phòng Ban chỉ đạo 389 cho biết, sẽ giám sát các vụ việc bắt giữ hàng giả, hàng lậu ở các địa phương, nếu thấy có dấu hiệu hình sự sẽ yêu cầu chuyển hồ sơ lên cấp cao hơn để thụ lý, tránh tình trạng “bắt cóc bỏ đĩa”.

Hoan Nguyễn