Sự kiện là hoạt động quan trọng nhằm khẳng định quyết tâm của Việt Nam trong việc xây dựng một hệ sinh thái thương mại minh bạch, hiện đại, lấy công nghệ làm nền tảng, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy hội nhập sâu rộng của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Văn Minh – Tổng Biên tập Báo Công Thương nhấn mạnh: “Truy xuất nguồn gốc không chỉ là yêu cầu về quản lý nhà nước mà còn là tấm hộ chiếu thương hiệu giúp sản phẩm Việt tự tin chinh phục thế giới. Việc áp dụng các công nghệ định danh tiên tiến sẽ góp phần đẩy lùi hàng giả, hàng nhái, bảo vệ người tiêu dùng và doanh nghiệp chân chính”.
Trong nhiều năm qua, thị trường Việt Nam luôn đối mặt với vấn nạn hàng hóa không rõ nguồn gốc, hàng kém chất lượng, hàng giả mạo xuất xứ. Những sản phẩm này len lỏi từ chợ truyền thống, cửa hàng tiện lợi đến các sàn thương mại điện tử, gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp chân chính và ảnh hưởng nghiêm trọng đến niềm tin người tiêu dùng.
Trước thực trạng đó, Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản quan trọng, thể hiện quyết tâm cao trong công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Đáng chú ý, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Chỉ thị số 13/CT-TTg ngày 17/5/2025 và Công điện số 72/CĐ-TTg ngày 24/5/2025, yêu cầu các bộ, ngành, địa phương triển khai đồng bộ, quyết liệt các biện pháp ngăn chặn và xử lý vi phạm.
Triển khai chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 1398/QĐ-BCT ngày 20/5/2025 về Kế hoạch cao điểm giám sát, kiểm tra và xử lý các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại trong toàn ngành.
Diễn đàn “Công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc – Nâng tầm hàng Việt” là không gian trao đổi cởi mở, đa chiều giữa các cơ quan quản lý, tổ chức khoa học – công nghệ, hiệp hội ngành hàng và cộng đồng doanh nghiệp.
Chương trình tập trung thảo luận các chủ đề then chốt nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sức cạnh tranh của hàng Việt trong bối cảnh hội nhập.
Truy xuất nguồn gốc và quản lý thị trường: Việc ứng dụng công nghệ trong truy xuất nguồn gốc giúp hiện đại hóa phương thức giám sát, hỗ trợ cơ quan chức năng phát hiện, ngăn chặn kịp thời các hành vi gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhái, góp phần xây dựng niềm tin tiêu dùng và đảm bảo công bằng trong kinh doanh.
Phòng chống gian lận xuất xứ trong thương mại quốc tế: Khi Việt Nam đã tham gia 20 hiệp định thương mại tự do (FTA), minh bạch xuất xứ trở thành điều kiện sống còn để doanh nghiệp tận dụng ưu đãi thuế quan và duy trì uy tín tại các thị trường nhập khẩu lớn. Nếu không có hệ thống truy xuất nguồn gốc chặt chẽ, doanh nghiệp có thể đối mặt nguy cơ bị áp thuế phòng vệ, mất quyền hưởng ưu đãi FTA hoặc bị loại khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu.
Chuẩn hóa hệ thống truy xuất trong thương mại điện tử: Trong bối cảnh thương mại số bùng nổ, việc xây dựng hệ thống truy xuất minh bạch giúp người tiêu dùng dễ dàng kiểm chứng thông tin sản phẩm, tăng tính minh bạch và bảo vệ thương hiệu Việt trên không gian mạng.
An ninh dữ liệu và công nghệ định danh mới: Các chuyên gia khẳng định, ứng dụng blockchain, IoT, mã QR, chuẩn GS1, UID, EPCIS… là hướng đi tất yếu giúp định danh, xác thực nguồn gốc hàng hóa và bảo đảm an toàn dữ liệu. Đặc biệt, blockchain với tính năng bất biến và minh bạch đang được nhiều doanh nghiệp Việt ứng dụng trong quản lý chuỗi cung ứng, đảm bảo dữ liệu truy xuất không thể bị giả mạo.
Tại diễn đàn, nhiều doanh nghiệp chia sẻ kinh nghiệm triển khai thành công hệ thống truy xuất nguồn gốc. Tiêu biểu là chuỗi nông sản ứng dụng nền tảng iTrace247, cho phép theo dõi toàn trình sản phẩm từ nông trại đến tay người tiêu dùng. Nhờ đó, vải thiều Thanh Hà, rau quả Sơn La, Bắc Ninh đã được truy xuất minh bạch và xuất khẩu thành công sang Nhật Bản, Singapore, góp phần nâng cao uy tín hàng Việt trên thị trường quốc tế.
Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng, truy xuất nguồn gốc không chỉ là công cụ quản lý nhà nước mà còn là yếu tố chiến lược giúp doanh nghiệp khẳng định thương hiệu và nâng tầm giá trị hàng Việt. Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu đã coi minh bạch xuất xứ là “tấm hộ chiếu thương hiệu”, giúp sản phẩm Việt tự tin bước vào các thị trường khó tính như EU, Hoa Kỳ, Nhật Bản.
Nhờ nỗ lực này, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam tăng mạnh, từ 114,5 tỷ USD năm 2012 lên hơn 405,5 tỷ USD năm 2024; chỉ tính riêng 8 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu đạt 305,96 tỷ USD, tăng 14,8% so với cùng kỳ năm 2024.
Các chuyên gia nhận định, để duy trì đà tăng trưởng bền vững, Việt Nam cần tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ truy xuất và định danh hàng hóa, đảm bảo mọi sản phẩm “Made in Vietnam” đều có thể chứng minh được hành trình minh bạch của mình.
Các diễn giả tại Diễn đàn đều thống nhất rằng: minh bạch nguồn gốc hàng hóa là nền tảng của phát triển bền vững. Đây không chỉ là yêu cầu quản lý, mà còn là cam kết đạo đức và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp Việt trong hành trình hội nhập.
Cuộc chiến chống hàng giả, hàng gian lận thương mại không thể thành công nếu thiếu sự đồng hành giữa Nhà nước – doanh nghiệp – công nghệ – người tiêu dùng. Chỉ khi có pháp luật nghiêm minh, công nghệ hiện đại và người tiêu dùng thông minh, Việt Nam mới có thể xây dựng một thị trường minh bạch, công bằng và phát triển bền vững.
Nguyễn Kiên (t/h)
