Để tận dụng cơ hội từ CPTPP, doanh nghiệp Việt cần thay đổi tư duy

Phát biểu đề dẫn hội thảo, PGS.TS Nguyễn Văn Nam, Chủ tịch Hội đồng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh cho rằng: “Hiệp định CPTPP mang đến nhiều cơ hội nhưng không ít thách thức cho doanh nghiệp Việt Nam. Nhận diện được cơ hội và thách thức là bước tiến đầu tiên, nhưng nếu chỉ nhận thức mà không hành động thì không đạt hiệu quả”.

Ông Ngô Chung Khanh - Phó Vụ trưởng Vụ chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương), nhận định: “DN Việt cần phải tận dụng các cơ hội mà Hiệp định CPTPP mang lại về ưu đãi thuế, cải cách thế chế để mở rộng thị trường. Nhưng quan trọng hơn, doanh nghiệp cần phải đào được “mỏ vàng” ngay trong nước, đó là tận dụng được thị trường đầy tiềm năng với hơn 90 triệu dân mà rất nhiều doanh nghiệp nước ngoài đang “nhòm ngó”.

Nhiều người Việt Nam có nhu cầu về hàng chất lượng cao, và rất nhiều mặt hàng Việt Nam xuất khẩu được thị trường thế giới đón nhận, trong khi đó, Việt Nam lại đi nhập các mặt hàng mà mình mang đi xuất khẩu, ông Khanh chỉ rõ, từ đó cho rằng, DN Việt cần quay lại đấu tranh để giành lại thị trường từ các đối thủ cạnh tranh nước ngoài. "Chúng ta ngồi trên đống vàng nhưng chưa tận dụng được", ông Khanh đánh giá.

Đề cập đến thách thức khi tham gia CPTPP, TS. Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện nghiên cứu Chiến lược thương hiệu và Cạnh tranh - nhấn mạnh: Câu chuyện "thẻ vàng" của EU đối với thủy sản Việt Nam là bài học lớn mà các DN cần phải lưu tâm.

Toàn cảnh Hội thảo

Để có thể tận dụng được các cơ hội từ CPTPP, TS. Thành cho rằng, các DN cần phải nắm được các quy định có liên quan tới doanh nghiệp mình, và tìm cách đáp ứng các yêu cầu đó. Các quy định về xuất khẩu hàng hóa ngày càng khắt khe, ngoài tiêu chuẩn về chất lượng, còn phải đáp ứng các quy định về xuất xứ hàng hóa.

Theo chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh, Học viện Tài chính, thách thức với doanh nghiệp đã được nhắc đến rất nhiều, nhưng thác thức lớn nhất hiện nay là doanh nghiệp phải tự nhận diện được các thách thức và cơ hội của hội nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTTP) cho chính doanh nghiệp mình. Bởi nếu không nhận thức đầy đủ thì doanh nghiệp không thể tự đổi mới mình, có tầm nhìn và phương thức để ứng phó.

“Nhiều ý kiến khẳng định vai trò của cơ quan nhà nước, nhưng chúng tôi cho rằng, doanh nghiệp phải nhận thức đầy đủ. Việc một doanh nghiệp đơn lẻ tự mình đứng vững trong CPTPP là khó. Do vậy, liên kết các doanh nghiệp trong cùng ngành hàng là bài toán căn cơ để giải quyết vấn đề. Đây vốn là điểm yếu của doanh nghiệp Việt trong các năm qua. Các doanh nghiệp vẫn “đơn thương độc mã” trong hội nhập”, ông Thịnh nói.

“CPTPP cho chúng ta nhiều cơ hội khi các quốc gia đưa mức thuế suất về 0%, giảm thiểu hàng rào thuế quan và phi thuế quan. Doanh nghiệp cũng có thể tiếp cận được các công nghệ mới, nâng cao năng lực sản xuất hơn. Tuy nhiên, tự thân doanh nghiệp khó có thể giải quyết giải quyết”, ông Thịnh cho hay.

Bà Phan Thị Thanh Xuân, Tổng thư ký Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam cho rằng, đối với ngành da giày, chủ yếu gia công xuất khẩu nên tính chủ động của các doanh nghiệp nhỏ và vừa rất hạn chế, khách hàng chủ động tìm đến doanh nghiệp.

Vấn đề tầm nhìn và xây dựng chiến lược vẫn là điểm yếu của doanh nghiệp. Việc cần làm là tiếp cận thông tin, giúp doanh nghiệp tiếp cận thông tin chính thống, kết nối net-working. Nếu doanh nghiệp không liên kết với nhau thì không thể tiếp cận các thông tin được.  

Thêm nữa, bà Phan Thị Thanh Xuân cho rằng: “Khi miếng bánh thị phần mở rộng, mà cơ sở hạ tầng không đáp ứng được thì chúng ta cũng không được chia phần. Ngành da giày, túi xách hướng đến đẩy kim ngạch lên gấp 2 lần (20%) khi tham gia CPTPP. Vì vậy, về phía cơ quan nhà nước, cần xem xét lại cơ sở hạ tầng, logistics. Khi xuất khẩu thì các vị thế logistics là rất quan trọng”.

Tham gia CPTPP, Việt Nam lần đầu tiên cam kết cắt giảm 100% dòng thuế, cam kết với hoạt động mua sắm công, cam kết đối với lĩnh vực doanh nghiệp nhà nước, cho phép người lao động thành lập tổ chức của người lao động không nhất thiết trực thuộc Tổng liên đoàn lao động Việt Nam. Đặc biệt, lần đầu tiên cam kết bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ ở tiêu chuẩn Trips+, và nhiều cam kết quan trọng khác.

Theo ông Phạm Mạnh Cổn, Giám đốc Cty Eltek Việt Nam, trong bối cảnh hội nhập, phải khẳng định doanh nghiệp tự nâng cao nội lực là rất quan trọng, kết nối với nhau. Nhưng hiện nay các doanh nghiệp trong nước còn rất yếu, họ ít trao đổi, chia sẻ thông tin với nhau, ít nhất là trong ngành, lĩnh vực của mình. Nếu không tự đoàn kết được thì không chỉ khó trong xuất khẩu, mà cả thị trường trong nước, cũng sẽ khó có thể chiếm lĩnh.

Theo ông Khanh, hiện 6 nước đã phê chuẩn Hiệp định CPTPP đầu tiên gồm Mexico, Nhật Bản, Singapore, New Zealand, Canada và Australia. Hiệp định sẽ có hiệu lực với 6 nước này vào ngày 30/12/2018.

Việt Nam phê chuẩn CPTPP vào ngày 12/11/2018 và thông báo cho New Zealand vào ngày 15/11/2018. Hiệp định này sẽ có hiệu lực với Việt Nam vào ngày 14/1/2019.

Thu Trang