Giá vật liệu xây dựng tăng cao, khan hiếm: Cần có chiến lược tổng thể, đồng bộ, nhất quán

Giá VLXD tăng cao, khan hiếm, doanh nghiệp… gặp khó

Đại diện các doanh nghiệp trong lĩnh vực xây dựng cho biết, việc tăng giá và khan hiếm nguồn cung vật liệu xây dựng (VLXD) từ quý II/2025 đến nay, đang khiến nhiều dự án chậm tiến độ, còn doanh nghiệp xây dựng phải gồng mình chịu lỗ hoặc phải dừng, không tiếp tục thực hiện hợp đồng và chịu phạt từ chủ đầu tư.

Cụ thể, ông Nguyễn Tiến Việt, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) cho biết, tính đến ngày 10/6, tổng khối lượng vật liệu đá được đưa về công trường dự án sân bay Long Thành đạt khoảng 1,38 triệu m3, trong khi nhu cầu đăng ký cho cả năm lại lên đến gần 4,92 triệu m3, còn thiếu hơn 3,54 triệu m3. Đến thời điểm hiện tại, tỷ lệ đá cung ứng đạt khoảng 9%.

Đại diện Công ty CP Đầu tư phát triển HUGIA (đơn vị thi công dự án cải tạo, mở rộng đường Nguyễn Tuân, TP. Hà Nội) cho biết, giá VLXD đang tăng từ 15 - 20% so với tháng trước, đặc biệt là đá và cát, khiến doanh nghiệp chật vật vì chi phí bị đội lên đáng kể.

Doanh nghiệp này cho biết, giá đá xây dựng và cát tính đến chân công trình dao động từ 470.000 - 500.000 đồng/m3, song cũng khan hiếm. Hiện, nhà thầu vẫn phải chấp nhận mua vật liệu với giá cao để đảm bảo tiến độ công trình.

Đặc biệt, ông Vũ Chí Kiên, Phó Tổng giám đốc Công ty CP xây dựng QualiPro cho biết, thời gian vừa qua, các doanh nghiệp xây dựng gặp rất nhiều khó khăn trước tình hình giá một số loại vật liệu chính tăng cao và nguồn cung về nhân công xây dựng khan hiếm.

Theo ông Kiên, trong nửa đầu năm 2025 đến nay, ngành xây dựng đã phải đối mặt với sự biến động lớn về giá cả các vật liệu xây dựng chính, đặc biệt trong tháng 5/2025 đã có những nhà cung cấp phát hành đến 3 thông báo về việc tăng giá bán như: giá bê tông đã tăng khoảng 25%-35%; giá thép tăng 5%-7%. Đặc biệt, giá cát xây dựng tăng khoảng 200-300%. Ngoài ra các vật liệu khác cũng đều có sự điều chỉnh tăng giá.

Cùng với đó là sự khan hiếm về nguồn cung, nhiều nhà cung cấp không có hàng để xuất ra ngoài thị trường. Việc tăng giá và khan hiếm nguồn cung vật liệu dẫn đến nhiều doanh nghiệp xây dựng phải gồng mình chịu lỗ hoặc phải dừng, không tiếp tục thực hiện hợp đồng và chịu phạt từ chủ đầu tư.

Một số dự án đã duyệt tổng mức đầu tư, thì giá dự thầu của các nhà thầu đều vượt tổng mức đầu tư dẫn đến dự án không thể triển khai ngay được và phải làm các thủ tục điều chỉnh tổng mức đầu tư dẫn đến các dự án đều bị chậm kế hoạch triển khai, đi vào hoạt động, ảnh hưởng đến công tác sản xuất và đơn hàng đã được ký với đối tác.

Với những khó khăn về vật liệu, ông Vũ Chí Kiên kiến nghị, Nhà nước cần có các chính sách kịp thời để bình ổn lại giá vật liệu xây dựng. Các doanh nghiệp xây dựng cũng cần nhanh chóng điều chỉnh, thích ứng, áp dụng công nghệ, máy móc và quản lý, triển khai để giảm giá thành và tăng tính cạnh tranh.

Dự báo, giá VLXD vẫn tăng trong quý III

Theo Cục Thống kê (Bộ Tài Chính), chỉ số giá nguyên nhiên vật liệu dùng cho xây dựng quý II/2025 tăng 0,72% so với quý trước và tăng 1,29% so với cùng kỳ năm trước, trong đó chỉ số giá đá, cát, sỏi, đất sét tăng 10,61% do các cơ sở khai thác bị tạm ngừng hoạt động, nguồn cung khan hiếm nên giá tăng mạnh.

Tính chung 6 tháng đầu năm 2025, chỉ số giá nguyên nhiên vật liệu dùng cho xây dựng tăng 1,2% so với cùng kỳ năm trước, trong đó chỉ số giá nhóm đá, cát, sỏi, đất sét tăng 8,17% do nguồn cung khan hiếm.

Còn theo báo cáo diễn biến thị trường vật liệu xây dựng, của Viện Kinh tế xây dựng (Bộ Xây dựng), trong tháng 6/2025, giá cát xây dựng tăng từ 29,95 - 58,45% so với tháng trước; giá đá xây dựng tăng từ 7,3 - 11,11%.

Cụ thể, giá thép bình quân tháng tăng 100 - 270 đồng/kg tùy các loại và từng vùng, tính trung bình tăng 1,2% so với tháng 5. Giá nhựa đường tăng tới 200 đồng/kg các loại, tăng 0,16 - 0,33% so với tháng trước. Nguyên nhân giá nhựa đường tăng là do ảnh hưởng giá xăng dầu và chi phí vận chuyển.

Giá xi măng ổn định, không biến động so với tháng trước. Các dây chuyền sản xuất xi măng đủ đáp ứng được nhu cầu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu ra các nước trên thế giới. Mặc dù chi phí sản xuất cũng tăng lên nhưng do lượng cung lớn, các nhà máy sản xuất phải cân đối để đạt được lợi nhuận.

Theo Viện Kinh tế xây dựng, nhìn chung trong tháng 6, các loại VLXD như xi măng, thép, nhựa đường ổn định, không biến động nhiều so với tháng trước, chỉ có giá cát và đá xây dựng tăng cao. Do giá VLXD biến động, nên giá trị các loại hình công trình tăng từ 0,68 - 3,14 % so với tháng trước.

Nhận định về vấn đề này, TS. Thái Duy Sâm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Vật liệu xây dựng Việt Nam cho rằng, từ quý II/2025 đến nay thời tiết thuận lợi, cho nên các công trình, các dự án xây dựng triển khai mạnh, do đó tiêu thụ vật liệu xây dựng cũng tăng nhanh. Nhìn chung, giá một số mặt hàng tăng lên, một số mặt hàng ổn định bởi vì giá cả vật liệu trên thị trường phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Trước hết là yếu tố cung cầu, tiếp đến là do các chính sách vĩ mô cùng chính sách kinh tế cũng ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển của ngành xây dựng, một yếu tố nữa là giá cả đầu vào.

Thực tế trong quý II tiêu thụ đã có nhích lên và giá cả một số mặt hàng như đá, cát, gạnh đã tăng. Riêng xi măng trong quý I đã tăng giá, sang quý II thì giá xi măng vẫn giữ ổn định, nhưng giá thép xây dựng cũng tăng từ 22/5.

“Hiện nay, các công trình đường cao tốc, hạ tầng giao thông tăng lên nhiều, trong lúc nguồn cung cát san lấp chưa đáp ứng kịp. Bên cạnh đó, một số giá cả đầu vào cho sản xuất cũng tăng, ví như giá điện tăng 4,8% từ ngày 10/5 cùng với giá logistic tăng. Vì vậy, dự báo giá vật liệu xây dựng thời gian tới cũng sẽ tăng lên bởi giá đầu vào tăng”, TS. Thái Duy Sâm cho hay.

Cần chủ động tìm kiếm nguồn cung ổn định, tăng cường dự trữ

Theo Hội Vật liệu xây dựng Việt Nam cho biết, giá VLXD trong nửa cuối năm 2025 sẽ tiếp tục chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như chính sách tài chính, sự mất cân đối cung - cầu, chi phí năng lượng tăng cao và biến động của thị trường bất động sản. Các doanh nghiệp cần chủ động tìm kiếm nguồn cung ổn định, tăng cường dự trữ vật liệu cho các dự án để giảm thiểu rủi ro do biến động về giá.

Cũng theo nhận định của giới chuyên gia, để tháo gỡ hiệu quả không thể trông chờ vào nỗ lực đơn lẻ mà cần có một chiến lược tổng thể, đồng bộ, nhất quán từ trung ương đến địa phương. Trước mắt, cần rà soát, đánh giá các mỏ khoáng sản, đẩy nhanh tiến độ đưa các mỏ đã cấp phép vào khai thác. Đồng thời, hoàn tất thủ tục đấu giá với các mỏ đủ điều kiện để bổ sung nguồn cung kịp thời.

Đồng thời, để giảm tác động tiêu cực về giá vật liệu tăng cao, các chủ đầu tư và nhà thầu xây dựng cần xây dựng hệ thống tiêu chuẩn thiết kế - xây dựng theo hướng tiết kiệm vật liệu, giảm hao phí và phù hợp với điều kiện khí hậu Việt Nam. Trong đó, khuyến khích thiết kế công trình tối ưu, tránh lãng phí về chiều cao, vật liệu phủ và cấu kiện bê tông quá dày. 

Mặt khác, khuyến khích sử dụng vật liệu tái chế như trong xỉ nhiệt điện, cốt liệu tái sinh từ bê tông phá dỡ, nhựa tái chế… Những biện pháp này sẽ giảm thiểu việc sử dụng, góp phần hạn chế tình trạng "cung không đủ cầu" của các loại vật liệu truyền thống trong xây dựng.

Tuấn Ngọc