Những năm gần đây, hiện tượng mưa cực đoan xuất hiện ngày càng nhiều, trong khi một bộ phận hệ thống thoát nước đã được xây dựng cách đây hàng chục năm và không còn đáp ứng được nhu cầu thực tế. Quá trình đô thị hóa nhanh ở nhiều khu vực của thành phố, nhất là khu vực phía Tây và phía Nam, cũng tạo áp lực lớn lên năng lực tiêu thoát nước khi hạ tầng chưa được đầu tư đồng bộ.
Trước thực tế đó, Hà Nội đã yêu cầu các sở, ngành và đơn vị vận hành hạ tầng rà soát toàn bộ hệ thống thoát nước, đánh giá rõ năng lực tiêu nước của từng tuyến cống, từng lưu vực. Việc rà soát tập trung làm rõ hai nhóm nguyên nhân chính gây úng ngập gồm hạn chế của hạ tầng như cống nhỏ, dòng chảy không liên thông, kênh dẫn bị thu hẹp và tác động từ hoạt động đô thị như rác thải làm tắc cống, lấn chiếm miệng xả, thi công kéo dài. Kết quả rà soát sẽ được dùng để phân loại từng điểm ngập, từ đó xác định biện pháp xử lý phù hợp và triệt để.
Ở nhóm giải pháp đầu tư, Hà Nội đang tăng tốc các dự án cải tạo thoát nước cho khu vực nội đô cũ, hoàn thiện hệ thống cống hộp quy mô lớn, cải tạo các tuyến kênh dẫn chính, nâng công suất các trạm bơm và xây dựng thêm hồ điều hòa tại các địa bàn có mật độ dân cư cao. Nhiều dự án ở khu vực phía Tây được yêu cầu đẩy nhanh hơn, nhằm giảm tải cho trung tâm thành phố và cải thiện khả năng tiêu nước cho các khu đô thị mới.
Cùng với đầu tư, thành phố chỉ đạo đơn vị thoát nước duy trì lực lượng ứng trực 24 giờ trong mùa mưa, vận hành kịp thời các trạm bơm và triển khai máy bơm dã chiến tại các điểm trũng. Các đơn vị hành chính trên địa bàn có trách nhiệm kiểm tra định kỳ hệ thống cống rãnh, xử lý các hành vi lấn chiếm và tổ chức khơi thông miệng xả trước các đợt mưa lớn để hạn chế ngập cục bộ.
Về dài hạn, Hà Nội đang nghiên cứu mô hình đô thị bọt biển nhằm tăng khả năng thấm nước tự nhiên, mở rộng không gian xanh và nâng cao năng lực giữ nước cho đô thị. Thành phố cũng phát triển hệ thống cảnh báo ngập theo thời gian thực nhằm giúp các đơn vị vận hành chủ động hơn và hỗ trợ người dân lựa chọn lộ trình an toàn.
Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, cách Hà Nội tiếp cận đồng bộ giữa đầu tư hạ tầng, tăng cường quản lý và bổ sung công nghệ là hướng đi đúng trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp. Hệ thống thoát nước chỉ có thể vận hành hiệu quả khi được đầu tư liên hoàn và được hỗ trợ bởi cơ chế quản lý linh hoạt, có dữ liệu đầy đủ và ứng dụng công nghệ hiện đại.
Với sự vào cuộc mạnh mẽ của các đơn vị chức năng, Hà Nội đặt mục tiêu kiểm soát từng bước tình trạng úng ngập, bảo đảm an toàn cho người dân và nâng cao chất lượng phát triển đô thị bền vững trong những năm tới.
Minh Thắm
