THCL Người xưa đã có câu: “Khánh Hoà là xứ Trầm Hương, Non cao biển rộng người thương đi về”. Bởi lẽ, từ thập niên 1990- 2000 về trước, rừng Khánh Hoà có rất nhiều Trầm thiên nhiên. Nhất là khu vực các huyện Ninh Hoà, Vạn Ninh, Khánh Sơn, Khánh Vĩnh. Trầm Hương đặc biệt có giá trị trong tâm linh người Á Đông, với ý nghĩa: Là “linh khí Trời Đất”, “Xua đuổi tà ma”, “chiêu tài dẫn lộc”… thắp hương Trầm chỉ “ba nén nhang đi khắp các cõi”. Các nhà phong thuỷ thường dùng Trầm như một vị Thần hương, để xông giải xui sẻo, tẩy uế trừ tà…..

Một gốc cây được giới thiệu là “cây Trầm”

Trầm được sinh ra từ những vết thương của cây Dó Bầu (Cây Dó), do bị kiến đục, gẫy đổ, bị con người khoan, chặt, đục đẽo....,Nhìn trực quan: Trầm là phần gỗ Dó quanh khu vết thương, do cây tiết ra loại nhựa dầu có hương thơm đặc biệt, làm lành vết thương và tạo thành những “mảng sẹo”, có khi nổi vân, phần gỗ này chính là Trầm. Cây Dó sinh ra Trầm, nhưng ngoài phần Trầm, phần gỗ Dó khác gia trị không đáng kể.

Do bị khai thác tận diệt, Dó Bầu tự nhiên rất hiếm. nhiều người dân đã trồng hàng chục héc-ta cây Dó để tạo Trầm (Trầm nhân tạo). Cây Dó từ 8- 10 năm tuổi được khoan, đưa một số hoá chất vào vết khoan “cấy” tạo Trầm, sau thời gian ít nhất 2 năm trở lên từ khi “cấy” mới thu hoạch. Cây Dó Bầu được cưa cắt khúc chở đến các lò “Soi Trầm” ( đục gỗ tìm Trầm): Giá bán 1 kg gỗ Dó chỉ từ 17.000 đến 20.000 đồng. 1.000 kg gỗ Dó ( giá mua khoảng 20 triệu đồng) có thể thu được khoảng 20 kg Trầm, nhưng Trầm loại này phẩm cấp thấp, bán cho thương lái chỉ từ 1.800.000 đến 2.500.000 đồng/ 1 kg.

 

Vòng đeo tay Trầm Hương giá bán tới 120 triệu đồng

Theo ông Biện Quốc Dũng- chủ doanh nghiệp Trầm hương Biện Quốc Dũng, chủ tịch Hội Trầm Hương Khánh Hoà: Trong các loại Trầm, loại có phẩm cấp cao nhất là Kỳ Nam, Kỳ Nam có 4 loại: Bạch kỳ (Trắng ngà), Thanh kỳ (Xanh xám), Huỳnh kỳ (Vàng, vàng nâu), Hắc kỳ (Đen bóng).  Người ta đánh giá: “Nhất bạch, nhì thanh, tam huỳnh, tứ hắc”. Xếp dưới Kỳ Nam gọi là Trầm Hương, căn cứ vào nguồn gốc của Trầm, người ta chia ra: Trầm rục, Trầm sanh. Căn cứ vào hàm lượng dầu, màu sắc, hương vị, hình dáng…lại chia thành các loại Trầm: Mắt tử, Mắt đảo, Điệp trai, Kiến xanh, Kiến lọn…Trầm thấp cấp nhất (hạng ba) gọi là Tốc: Tốc nhiễm dầu ít, nằm mặt ngoài và dài theo thớ gỗ. Tốc lại chia ra: Tốc bông (Tốc kiến, tốc đá, tốc cá ngừ, tốc lọn, ….), Tốc đỉa, Tốc dây, Tốc hương, Tốc pi. Hiện già Kỳ Nam  vào khoảng 20 tỷ đồng/ kg. Giá Trầm Hương loại tốt khoảng 500- 600 triệu đến vài tỷ đồng/ kg. Trầm Hương vụn, phẩm cấp thấp như các loại Tốc cũng vài chục triệu đồng/ kg.

Qua khảo sát các cửa hàng Trầm tại thành phố Nha Trang: Giá Trầm hương như một “Mê hồn trận”: 10 USD/ 1 g (10.000 USD/ 1 kg). Vòng Trầm đeo tay giá từ 1 triệu đến 120 triệu đồng/ vòng…. Nhưng giá cả có đi đôi với chất lượng hay không mới là điều đáng bàn ?

Theo những người am hiểu về Trầm Hương Khánh Hoà: Trầm Hương nếu đúng có xuất xứ từ Khánh Hoà là Trầm tốt và được ưa chuộng nhất hiện nay. Lợi dụng điều này, nhiểu doanh nghiệp kinh doanh Trầm quảng cáo rất “kêu”, đánh vào “tâm linh” của người “mê Trầm Khánh Hoà” nhưng không hiểu về Trầm. Chiêu “phổ biến” nhất để “móc túi khách hàng” là Trầm thấp cấp, rẻ tiền được giới thiệu như Trầm cao cấp, bán rất cao. Bên cạnh đó, những khối gỗ “vô tri vô giác” được đóng mác “Trầm Hương Khánh Hoà” mà nếu truy cho cùng xuất sứ có thể từ Sài Gòn- Chợ Lớn, thậm trí là hàng giả từ “Trung Quốc, Hồng Kông tuồn vào Việt Nam”. Những khối gỗ mục không biết gỗ gì cũng được giới thiệu là “Trầm Hương”, “Kỳ Nam”. Gốc cây Dó Bầu không có Trầm được giới thiệu là “Cây Trầm”; Những pho tượng rất lớn do ghép gỗ tạo khối, đục đẽo thành Tượng như làm gỗ mỹ nghệ, được quảng cáo là “Tượng Trầm”; Vòng đeo tay làm bằng gỗ Dó Bầu thông thường được quảng cáo là “vòng Trầm”, “vòng Kỳ Nam”….Kỹ thuật làm khách “lầm hàng” là đục đẽo tạo dáng, ngâm tẩm hương liệu “mùi Trầm”, vẽ “vân gỗ” rồi tạo sơn phủ bắt mắt. Giá bán những hàng “Rởm” này vẫn tiền triệu, có khi tới tiền tỷ nếu được quảng cáo là “Gốc Trầm”, “Tượng Trầm”, móc túi khách hàng “không thương tiếc”..

Ở Khánh Hoà, lần đầu tiên Trầm Hương được bán đấu giá công khai trong chương trình ủng hộ “Quỹ vì người nghèo” ngày 31/12/2004, lúc đó một gốc Trầm Hương được Công ty CP. Vinpearl đấu giá tới 1,37 tỷ đồng (tương đương 90.000 USD), hiện đang trưng bày tại khu Lễ Tân cảng Phú Quý- Vinpearl Land Nha Trang. Trước những năm 2000, Trầm Kỳ được quản lý như hàng Quốc cấm, nhưng hiện nay nhà nước đã cấp phép kinh doanh như một loại hàng hoà bình thường. Thời gian gần đây, do khách du lịch Trung Quốc tới Khánh Hoà rất đông, cửa hàng bán Trầm nhầm vào đối tượng khách hàng này cũng mọc lên như nấm: Trong khu phố “Tây”, đường Biển Trần Phú, các trục đường lớn như Phan Bội Châu, Thống Nhất, Thái Nguyên, lý Tự Trọng, các siêu thị….Xuất xứ các loại “Trâm” này không biết từ đâu, nhưng rất nhiều, kích cỡ rất lớn một cách “bất bình thường”.

Theo đại diện của Hội Trầm Hương Khánh Hoà, do chưa có quy chuẩn của nhà nước về chất lượng Trầm Hương, nên mặc dù Trầm Hương giả được lừa bán rất nhiều trên thị trường, làm ảnh hưởng xấu đến uy tín của Trầm Hương Khánh Hoà, nhưng rất khó xử lý. Ngay thương hiệu “Trầm Hương Khánh Hoà” cũng chỉ là một doanh nghiệp tư nhân, dễ gây ngộ nhận đây là doanh nghiệp đại diện cho tỉnh Khánh Hoà kinh doanh Trầm Hương “Chính hiệu”, một sơ hở mà tỉnh này dã phải trả giá khi cấp phép “Yến Sào Nha Trang” cho một doanh nghiệp tư nhân cách đây không lâu !

Ai cũng biết “Khánh Hoà là xứ Trầm Hương”, nhưng để không mang tiếng xấu là xứ “Trầm Hương giả”, có lẽ các ngành quản lý chất lượng nông sản, quản lý thị trường, kiểm lâm, cảnh sát chống tội phạm kinh tế của địa phương cần vào cuộc, phối hợp với Hội Trầm Hương Khánh Hoà phát hiện xử lý nghiêm những cơ sở bán hàng giả, hàng kém chất lượng, “lừa đảo móc túi” khách hàng. Bởi lẽ đây là lĩnh vực kinh doanh hàng hoá giá trị lớn, nhưng quản lý còn chưa tương xứng !

 

Trần Minh Ngọc (Thương Hiệu & Công Luận)