Liên kết sản xuất, kết nối hệ thống tiêu thụ nông sản toàn cầu

Các hình thức tổ chức sản xuất nông nghiệp tiếp tục được đổi mới

Theo thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, năm 2023, các hình thức tổ chức sản xuất nông nghiệp tiếp tục được đổi mới, phát triển cả về số lượng, chất lượng và từng bước nâng cao hiệu quả hoạt động.

Về sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp nhà nước, công ty nông, lâm nghiệp: Hoàn thành báo cáo sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 12-NQ/TW ngày 3/6/2017 về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước. Thực hiện kế hoạch của Thủ tướng Chính phủ triển khai Kết luận 82-KL/TW ngày 29/7/2020 về tiếp tục sắp xếp, đổi mới và phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty nông, lâm nghiệp; hoàn thiện thủ tục để 02 Công ty TNHH MTV khai thác công trình thủy lợi Tả Trạch và Cửa Đạt đi vào hoạt động; triển khai phương án tái cơ cấu đối với các Công ty TNHH MTV: Thủy sản Hạ Long và Xuất nhập khẩu Nông sản thực phẩm Hà Nội.

Phát triển kinh tế hợp tác: Thực hiện Kế hoạch của Ban cán sự đảng Bộ triển khai Nghị Quyết số 20-NQ/TW ngày 16/6/2022 của BCH Trung ương Đảng (khóa XIII) về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể giai đoạn mới, Nghị quyết số 106/NQ-CP ngày 18/7/2023 của Chính phủ về phát triển hợp tác xã (HTX) nông nghiệp (NN) trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025; sơ kết 05 năm thực hiện Nghị định số 98/2018/NĐ-CP về chính sách khuyến khích hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp. Nhờ đó, tiếp tục thúc đẩy phát triển hợp tác, liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản với 2.204 HTX, 517 Tổ hợp tác, 1.091 doanh nghiệp và 186.829 hộ nông dân tham gia. Đến nay, các địa phương đã phê duyệt 2.146 dự án, kế hoạch liên kết theo Nghị định số 98/2018/NĐ-CP, trong đó, trồng trọt 1.504 dự án, chăn nuôi 489 dự án, lâm nghiệp 61 dự án, thủy sản 92 dự án. Triển khai Chương trình hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, HTX giai đoạn 2021 - 2025; các HTX NN kiểu mới hiệu quả được nhân rộng; số lượng HTX, trang trại tiếp tục tăng, dần thích nghi với cơ chế thị trường; cả nước có 96 Liên hiệp HTX NN và gần 20.500 HTX nông nghiệp, trong đó khoảng 65% xếp loại khá, tốt và gần 2.500 HTX NN ứng dụng công nghệ cao (CNC), chuyển đổi số; 4.339 HTX bao tiêu nông sản. Cả nước có 19.660 trang trại, trong đó 1.034 trang trại đầu tư hệ thống điện năng lượng mặt trời, 56 trang trại tham gia hoạt động du lịch nông nghiệp, 4.235 trang trại có liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.

Phát triển doanh nghiệp: Lực lượng doanh nghiệp nông nghiệp ngày càng lớn mạnh và đang trở thành nòng cốt trong chuỗi giá trị nông sản. Năm 2023, thành lập mới 1.400 doanh nghiệp, nâng tổng số lên trên 16.100 doanh nghiệp, tăng 7,3% so với năm 2022. Bên cạnh sự đầu tư, phát triển của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, một số tập đoàn, doanh nghiệp lớn tiếp tục gia tăng đầu tư vào nông nghiệp, nhất là nông nghiệp ứng dụng CNC, như: Nafoods, TH, Dabaco Việt Nam, Masan, Lavifood, Công ty TPXK Đồng Giao, Thương mại và Đầu tư Biển Đông. Bên cạnh đó, tổ chức nhiều Hội nghị, làm việc để huy động, phát huy vai trò của các Hiệp hội ngành hàng trong xây dựng cơ chế chính sách, quy định về kiểm soát và tổ chức kiểm tra, chứng nhận chất lượng sản phẩm; nắm bắt cũng như tiếp nhận phản ánh của các doanh nghiệp để giải quyết các vướng mắc; nắm bắt nhu cầu, khả năng tiêu thụ của thị trường để góp phần điều chỉnh kế hoạch sản xuất.

Liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản theo chuỗi giá trị

Năm 2024, ngành nông nghiệp tiếp tục đổi mới và phát triển các hình thức tổ chức sản xuất, kinh doanh trong nông nghiệp; các hình thức hợp tác, liên kết sản xuất, tiêu thụ nông sản theo chuỗi giá trị, kết nối hệ thống tiêu thụ toàn cầu, cụ thể:

Tổ chức thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 khóa XIII về kinh tế tập thể và các Nghị quyết, đề án: (i) Nghị quyết số 106/NQ-CP của Chính phủ về phát triển hợp tác xã nông nghiệp phục vụ cơ cấu lại ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới; (ii) xây dựng và thực hiện Nghị định về chính sách khuyến khích phát triển kinh tế trang trại; (iii) Đề án nâng cao năng lực thích ứng với biến đổi khí hậu của HTX NN vùng ĐBSCL giai đoạn 2021 - 2025 (Quyết định số 845/QĐ-TTg ngày 19/7/2022). Phối hợp thực hiện Chương trình hỗ trợ phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã giai đoạn 2021 - 2025 theo Quyết định số 1804/QĐ-TTg ngày 13/11/2020; Đề án lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình hợp tác xã kiểu mới hiệu quả tại các địa phương trên cả nước giai đoạn 2021 - 2025 (Quyết định số 167/QĐ-TTg ngày 03/2/2021). Đồng thời, tiếp tục triển khai có hiệu quả cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào NN, NT theo Nghị định: Số 57/2018/NĐ-CP ngày 17/4/2018, số 55/2015/NĐ-CP ngày 09/6/2015, số 116/2018/NĐ-CP ngày 07/9/2018, số 98/2018/NĐ-CP... Hỗ trợ các HTX liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị thông qua sản xuất kinh doanh các sản phẩm chủ lực, ứng dụng CNC, áp dụng quy trình sản xuất có chứng nhận, kết nối thị trường. Dự kiến năm 2024, thành lập mới 1.200 HTX NN, nâng tổng số lên 21.700 HTX NN, trong đó trên 65% xếp loại tốt, khá. Hình thành các tổ hợp tác, trang trại liên kết với doanh nghiệp sản xuất, chế biến và tiêu thụ; dự kiến hết năm 2024 có trên 21.000 trang trại theo tiêu chí mới.

Đổi mới, nâng cao vai trò của các hội, hiệp hội trong tham gia trong xây dựng chính sách, điều hành thị trường, cung cấp thông tin, kết nối thị trường, làm cầu nối giữa doanh nghiệp và người sản xuất; tăng cường liên kết giữa các hợp tác xã, hình thành các hiệp hội ngành hàng, liên hiệp hợp tác xã; tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị ngành hàng, sản phẩm; phát triển các vùng sản xuất tập trung, gắn với công nghiệp chế biến, phát triển thương hiệu nông sản vùng, miền, địa phương phục vụ nhu cầu xuất khẩu.

Thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp cải thiện môi trường kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp theo Nghị quyết số 02/NQ-CP năm 2024 của Chính phủ. Khơi dậy tinh thần khởi nghiệp; thực hiện “đồng hành” và tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp đầu tư, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp CNC, nông nghiệp số, sạch, hữu cơ; phấn đấu thành lập mới 1.500 doanh nghiệp, nâng tổng số doanh nghiệp trực tiếp đầu tư vào nông nghiệp lên 17.900 doanh nghiệp.

Sắp xếp, đổi mới và phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của các doanh nghiệp nông nghiệp, các công ty nông, lâm nghiệp theo phương án và tiến độ đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương triển khai có hiệu quả Nghị quyết số 30-NQ/TW ngày 12/3/2014, Kết luận số 82-KL/TW ngày 29/7/2020 của Bộ Chính trị, Nghị định 118/NĐ-CP, Quyết định 984/QĐ-TTg ngày 23/6/2021 về tiếp tục sắp xếp, đổi mới và phát triển, nâng cao hiệu quả hoạt động của công ty nông, lâm nghiệp.

Nguyễn Xuân Trường (Trường ĐHCN Việt - Hung)