Tại tọa đàm “Ngành gỗ và nội thất xuất khẩu TP. HCM - Tâm điểm sản xuất và xuất khẩu toàn cầu” diễn ra ngày 23/10 tại TP. HCM, ông Phùng Quốc Mẫn, Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP. HCM (HAWA) cho biết, trong hơn hai thập niên qua, ngành gỗ Việt Nam đã bứt phá ngoạn mục. Từ kim ngạch xuất khẩu chưa tới 200 triệu USD năm 1999 lên dự kiến 20 tỷ USD năm 2025, vươn lên thứ hai thế giới về xuất khẩu đồ gỗ nội thất, chỉ sau Trung Quốc.
Sản phẩm gỗ của Việt Nam đã xuất khẩu đến 166 quốc gia và vùng lãnh thổ. Ở chiều ngược lại, Viêt Nam nhập khẩu gỗ và sản phẩm gỗ từ 119 quốc gia. Riêng năm 2024, ngành Gỗ đã xuất siêu 14,5 tỷ USD - một con số ấn tượng, thể hiện năng lực cạnh tranh và khả năng thích ứng mạnh mẽ của doanh nghiệp Việt.
Sau khi hợp nhất địa giới, TP. HCM hiện chiếm gần một nửa kim ngạch xuất khẩu gỗ cả nước, đồng thời sở hữu chuỗi cung ứng khép kín từ sản xuất, chế biến đến logistics và cảng biển. Đây chính là nền tảng để Thành phố “định vị” vai trò trung tâm khu vực.
Góp ý một số sáng kiến và kiến nghị để ngành gỗ và nội thất TP. HCM phát triển bền vững, ông Nguyễn Liêm, Phó Chủ tịch phụ trách VIFOREST, Chủ tịch BIFA cho biết, hiện khách hàng không chỉ hỏi “giá bao nhiêu cho một sản phẩm”, mà còn hỏi nguyên liệu đến từ đâu, sản xuất thế nào, có xanh - có sạch - có trách nhiệm hay không. Điều đó có nghĩa là phát triển bền vững không còn là lựa chọn mà là điều kiện để tồn tại.
“Ngành gỗ Việt Nam nói chung và TP. HCM nói riêng đang đứng trước những cơ hội lớn, nhưng cũng đối diện với không ít thách thức trong giai đoạn chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và hội nhập sâu rộng vào chuỗi cung ứng toàn cầu” – ông Liêm phân tích.
Để hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình này, ông Nguyễn Liêm đưa ra 3 sáng kiến.
Thứ nhất, nghiên cứu hình thành Trung tâm hỗ trợ chuyển đổi xanh và chuyển đổi số ngành gỗ, nơi doanh nghiệp được tư vấn, kết nối chuyên gia, và tiếp cận các công nghệ phù hợp quy mô giúp chuyển đổi một cách thực chất và hiệu quả.
Thứ hai, triển khai chương trình “Nhà máy gỗ phát thải thấp”, thí điểm đo và giảm phát thải CO₂, hướng tới chứng nhận low-carbon factory.
Thứ ba, xây dựng cụm công nghiệp ngành gỗ xanh, với hạ tầng dùng chung: xử lý bụi, nước thải, năng lượng mặt trời, logistics… giúp doanh nghiệp nhỏ cũng có thể “xanh hóa” với chi phí hợp lý. 
Chia sẻ ở góc nhìn FDI, ông Thomas Luk, Giám đốc Starwood Furniture, kiến nghị Việt Nam áp dụng cơ chế “first sale” cho phép tính thuế nhập khẩu dựa trên giá bán lần đầu giữa nhà sản xuất và trung gian thay vì giá cuối cùng.
Giải pháp này nhằm giảm chi phí thuế quan và tăng lợi thế cạnh tranh tại Mỹ. Đồng thời, đề xuất sớm có chính sách cải tạo nhà máy cũ và bảo hiểm công nợ xuất khẩu, giúp doanh nghiệp yên tâm mở rộng quy mô sản xuất.
Phát biểu tại tọa đàm, Chủ tịch UBND TP. HCM Nguyễn Văn Được cho rằng, buổi tọa đàm là một trong những hoạt động cụ thể hóa chương trình hành động của Thành ủy và UBND TP. HCM nhằm triển khai Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố đi vào thực tiễn. Buổi tọa đàm giúp chính quyền và doanh nghiệp cùng nhìn nhận những thách thức và lắng nghe những hiến kế chính sách cũng như kiến tạo mới phù hợp với giai đoạn hiện nay.
Theo Chủ tịch UBND TP. HCM, trong 2 thập kỷ qua, ngành Gỗ Việt Nam nói chung và TP. HCM nói riêng khẳng định được vị thế khi tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Từ năm 1999, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam mới đạt chưa tới 200 triệu USD, thì đến năm 2025, con số đó được dự báo sẽ chạm mốc 20 tỷ USD. Việt Nam đứng thứ 2 thế giới về xuất khẩu đồ gỗ nội thất, chỉ sau Trung Quốc và nằm trong Top 6 ngành hàng xuất khẩu chủ lực của quốc gia.
TP. HCM chiếm gần 50% tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của cả nước. Ngành đồ gỗ nội thất của Thành phố không chỉ góp phần tăng trưởng, tạo việc làm cho người lao động mà còn là biểu tượng của năng lực sáng tạo, thể hiện bản lĩnh của doanh nghiệp Việt Nam dám vươn ra toàn cầu.
Ông Nguyễn Văn Được cho biết, TP. HCM sẽ quy hoạch, nâng cấp các tuyến đường liên vùng và kết nối cảng - khu công nghiệp - khu sản xuất, tạo thuận lợi cho chuỗi cung ứng nguyên liệu và hàng hóa xuất nhập khẩu cũng như nâng cao năng lực cạnh tranh và đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu quốc tế.
“Với chiến lược chuyển đổi kép - kết nối ba trụ cột: Doanh nghiệp - Hiệp hội - Chính quyền, TP. HCM đang tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành trung tâm sản xuất, xuất khẩu và sáng tạo đồ gỗ - nội thất hàng đầu thế giới. Đồng thời khẳng định, chính quyền Thành phố sẽ tiếp thu các kiến nghị của doanh nghiệp và đồng hành cùng doanh nghiệp hướng tới mục tiêu phát triển bền vững - cạnh tranh - hội nhập quốc tế cho ngành Gỗ và Nội thất TP. HCM nói riêng và Việt Nam nói chung” - Chủ tịch UBND TP. HCM nhấn mạnh.
Hoàng Bách(t/h)
