Sau mỗi ca làm việc dưới lòng cống, không ít công nhân thoát nước trở về nhà trong tình trạng mùi dầu mỡ vẫn ám chặt trên người. Việc tắm rửa khi ấy không còn là sinh hoạt thường ngày, mà trở thành một quá trình kéo dài, lặp đi lặp lại nhiều lần. Anh Thắng, công nhân nạo vét cống nhiều năm tại thành phố, chia sẻ ngắn gọn nhưng ám ảnh: “Có đợt phải tắm hai ngày mới thấy sạch”. Với họ, đó là hệ quả quen thuộc của những ca xử lý cống tích tụ nhiều dầu mỡ.
Dầu mỡ không biến mất, mà tích tụ dưới lòng thành phố
Dầu mỡ từ bếp ăn gia đình, quán ăn, nhà hàng khi chảy xuống cống không tan đi hay trôi mất. Chúng bám vào thành ống, kết dính với tóc, rác thực phẩm và bùn thải, lâu ngày hình thành những mảng mỡ lớn, đen sệt, có nơi đông cứng lại thành khối đặc.
Khi lượng dầu mỡ đủ dày, máy móc gần như không còn tác dụng. Áp lực nước hay thiết bị hút chỉ xử lý được phần bề mặt. Cuối cùng, công nhân vẫn phải trực tiếp xuống cống, dùng tay và dụng cụ thô sơ để nạy, gỡ từng tảng mỡ nặng trịch, trơn nhớt và bốc mùi.
“Có chỗ mỡ đóng dày, vừa động vào là sụp xuống, dính đầy người", anh Thắng kể. Dầu mỡ bám vào đồ bảo hộ, thấm qua quần áo, dính vào da thịt và tóc tai. Kết thúc ca làm, dù đã tắm rửa nhiều lần, mùi hôi vẫn còn đeo bám, không dễ gì gột sạch.
Không gian làm việc dưới cống luôn chật hẹp, thiếu ánh sáng và nóng hầm hập. Những đoạn cống nhiều dầu mỡ đặc biệt trơn trượt, chỉ cần bước hụt là có thể ngã. Hơi nóng và mùi cay nồng bốc lên từ các khối mỡ tích tụ lâu ngày khiến nhiều công nhân choáng váng, khó chịu, nhưng công việc vẫn phải tiếp tục cho đến khi dòng chảy được khơi thông.
Cái giá của sự tiện tay và mong muốn rất giản dị
Những công nhân thoát nước không mong điều gì lớn lao. Điều họ mong mỏi rất giản dị: Người dân đừng tiếp tục đổ dầu mỡ, hóa chất độc hại hay rác thải trực tiếp xuống cống. Bởi khi hệ thống thoát nước bị nghẹt, nước không thoát kịp, thành phố dễ ngập, và chính họ là những người phải dầm mình hàng giờ để xử lý hậu quả.
Cống sinh ra để thoát nước, không phải để chứa dầu mỡ và rác sinh hoạt. Mỗi hành động tiện tay hôm nay đều để lại hệ lụy kéo dài cho hạ tầng đô thị và cho những con người đang làm việc dưới mặt đất.
Trong nhịp sống đô thị hối hả, hiếm ai để ý đến những công nhân lặng lẽ xuống cống mỗi ngày. Nhưng mỗi lần nước rút nhanh sau mưa, mỗi tuyến phố tránh được ngập úng, đều có phần đóng góp âm thầm của họ. Những ca làm việc kết thúc bằng mùi dầu mỡ không thể gột sạch ấy chính là cái giá để thành phố vận hành bình thường.
Minh Thắm
