TS.BS Ngô Ngọc Quang Minh, Phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP.HCM), đã đưa ra một thông tin gây chú ý: RSV hiện đang là nguyên nhân thứ hai gây tử vong do các bệnh lý hô hấp ở trẻ em trên toàn cầu, chỉ đứng sau viêm phổi do phế cầu khuẩn. Đáng lo ngại hơn, mức độ nguy hiểm của RSV tăng lên gấp bội ở những trẻ có các yếu tố nguy cơ như sinh non, mắc bệnh tim bẩm sinh hoặc các bệnh phổi mãn tính.
Nhóm trẻ này có nguy cơ nhập viện và diễn tiến bệnh nặng cao gấp 3-5 lần so với trẻ khỏe mạnh. Trong bối cảnh hiện tại, virus RSV vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, các phương pháp điều trị chủ yếu tập trung vào việc hỗ trợ giảm nhẹ triệu chứng. Điều này càng làm nổi bật vai trò then chốt của công tác phòng ngừa, đặc biệt là đối với nhóm trẻ có nguy cơ cao.
Theo TS.BS Trần Anh Tuấn, Trưởng khoa Hô hấp Bệnh viện Nhi đồng 1, virus RSV đã được phát hiện gần 70 năm trước. Một thống kê đáng chú ý là gần như 100% trẻ em đều đã từng nhiễm loại virus này ít nhất một lần trong hai năm đầu đời. RSV có khả năng lây lan rất mạnh mẽ và không phân biệt lứa tuổi, từ trẻ nhỏ đến người lớn đều có thể mắc phải. Tuy nhiên, biểu hiện bệnh thường khác nhau giữa các đối tượng.
Ở người trưởng thành, nhiễm RSV thường chỉ gây ra các triệu chứng nhẹ tương tự như cảm lạnh thông thường. Nhưng đối với trẻ em dưới 2 tuổi, đặc biệt là trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, RSV có thể gây ra các bệnh lý nghiêm trọng như viêm tiểu phế quản hoặc viêm phổi nặng, đòi hỏi phải nhập viện điều trị, thậm chí có thể dẫn đến tử vong. Tiến sĩ Tuấn cảnh báo: "Ở trẻ em nói chung, 90% sẽ khỏi bệnh trong vòng 2-3 tuần. Nhưng với trẻ có yếu tố nguy cơ như sinh non, bệnh tim bẩm sinh hay phổi mãn tính, khả năng diễn tiến nặng, nhập viện, thở máy, thậm chí tử vong có thể tăng 3-10 lần".
Tại hội nghị, tiến sĩ Tuấn cũng dẫn lại một thống kê toàn cầu đáng lo ngại: mỗi năm có khoảng 33 triệu ca mắc RSV ở trẻ em dưới 5 tuổi. Trong số đó, hơn 3 triệu trường hợp cần phải nhập viện và khoảng 100.000 ca tử vong. Đáng chú ý, 97% trường hợp tử vong xảy ra ở các quốc gia có thu nhập trung bình và thấp, trong đó có Việt Nam. Chia sẻ thêm về tình hình tại Việt Nam, tiến sĩ Tuấn cho biết virus RSV không chỉ xuất hiện theo mùa mà có xu hướng lưu hành gần như quanh năm.
Ở khu vực miền Nam, dịch RSV thường đạt đỉnh vào mùa mưa (tháng 7 đến tháng 11), trong khi ở miền Bắc, thời điểm bùng phát thường rơi vào mùa đông - xuân (tập trung vào khoảng tháng 3). Các nghiên cứu được thực hiện tại TP. HCM, Hải Phòng và các tỉnh phía Bắc đều cho thấy RSV là nguyên nhân hàng đầu gây ra các đợt bùng phát viêm tiểu phế quản ở trẻ nhỏ.
Trong bối cảnh vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu cho RSV, tiến sĩ Tuấn khuyến cáo phụ huynh cần đặc biệt tăng cường các biện pháp phòng ngừa cho trẻ em, như duy trì vệ sinh tay thường xuyên và tránh tiếp xúc với những người đang mắc bệnh hô hấp. Bên cạnh đó, gia đình cũng có thể cân nhắc tiêm chủng cho phụ nữ mang thai hoặc sử dụng kháng thể đơn dòng dự phòng cho nhóm trẻ có nguy cơ cao. "Các kháng thể đơn dòng được xem là tia hy vọng mới trong công tác phòng ngừa RSV, giúp giảm gánh nặng nhập viện và tử vong ở trẻ nhỏ, đặc biệt là nhóm trẻ sinh non, bệnh tim bẩm sinh và bệnh phổi mãn tính", tiến sĩ Tuấn khẳng định.
Tâm An (t/h)
