Sản xuất tàu thủy công nghệ mới: Vướng mắc do đâu?

Ảnh minh họa

Còn "trầy trật" vì "vướng" đăng kiểm

Tại Hội thảo “Triển khai thực hiện Chiến lược phát triển ngành cơ khí Việt Nam trong bối cảnh hội nhập và cách mạng 4.0” diễn ra mới đây, ông Vũ Văn Đảo, Tổng giám đốc Công ty CP xây lắp dầu khí miền Nam (Alpha ECC) cho biết, DN của ông cảm thấy “trầy trật” khi sản xuất tàu công nghệ mới bằng vật liệu polypropylen copolym (PPC), đã mất đến 6 năm mà không thể phát triển.

Theo ông Đảo, việc không thể phát triển được chỉ vì tàu sản xuất theo công nghệ tiên tiến châu Âu và lần đầu tiên sản xuất tại Việt Nam. Vướng mắc lớn nhất khi tàu muốn xuống được nước phải có đăng kiểm, trong khi độc quyền về đăng kiểm hiện nay là rào cản lớn nhất trong phát triển tàu thuyền và giao thông thủy tại Việt Nam.

“Tôi đã kiến nghị rất nhiều lần với Chính phủ cũng như các bộ ngành nhưng chưa có kết quả”, ông Đảo bày tỏ.

Từ những năm 2015, ông Đảo đã nhiều lần phản biện với Bộ GTVT, đó là Bộ cần phải xã hội hóa dịch vụ đăng kiểm. Các nước đều xã hội hóa đăng kiểm, DN cần là cơ quan đăng kiểm đến xử lý ngay. Còn ở Việt Nam, DN gọi thì cơ quan đăng kiểm nói không có quy chuẩn, tiêu chuẩn nên không thể đăng kiểm được vì con tàu này của DN “mới” quá.

Năm 2016, Cục đăng kiểm cùng với Bộ KHCN và các cơ quan khác bắt tay nhau xây dựng quy chuẩn. Đưa ra ý kiến góp ý, ông Đảo đã cho rằng, một công nghệ mới mới được phát minh ra thì nên “từ từ” xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn. Tuy nhiên, các bộ ngành đã “nhanh tay” xây dựng và thông qua, trong đó có quy định giới hạn tàu không cho chở quá 12 người, bất kể tàu đó to hay nhỏ.

“Bức xúc trước quy định này, tôi đã đặt câu hỏi, một con tàu chở được nhiều hay ít phụ thuộc vào kích thước, quy định tàu to cũng chở bằng tàu nhỏ trên thực tế có ai đi đóng tàu như vậy hay không?”, ông Đảo nói.

Từ sự cứng nhắc này đã gây ra không ít khó khăn cho DN. Theo ông Đảo, cần có những chuyên gia phản biện được quan điểm đó đúng hay sai, không thể để bộ ngành tùy tiện đưa ra những quy chuẩn gây bất lợi cho DN.

Cục đăng kiểm giữ nguyên quan điểm?     

Về tiêu chuẩn, quy chuẩn, trong luật đã quy định là phải tạo điều kiện cho DN sản xuất phát triển, chứ không phải cản trở sự phát triển của DN. Cụ thể, với Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 95:2016/BGTVT về Phân cấp và đóng phương tiện thủy nội địa chế tạo bằng vật liệu polypropylen copolyme (PPC), ông Đảo đánh giá là đang cản trở DN. Tiêu chuẩn là để áp dụng, quy chuẩn là giới hạn, nhưng việc một DN khoa học công nghệ làm ra một sản phẩm mới mà phải theo tiêu chuẩn, quy chuẩn là rất phi lý.

Vì nếu đã đã có tiêu chuẩn, quy chuẩn thì làm sao phải làm ra cái mới. DN khoa học công nghệ luôn tìm tòi, sáng tạo ra những cái mới, nếu áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn thì DN không thể sáng tạo.

“Rõ ràng đây là điều bất hợp lý nhưng Bộ KHCN chưa có được sức nặng để bảo vệ cho các thành viên của mình là các DN khoa học công nghệ phát triển”, ông Đảo nói.

Trước đó, cuối năm 2016, Bộ GTVT ban hành Thông tư số 43/2016/TT-BGTVT quy định quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về phân cấp và đóng phương tiện thủy nội địa bằng vật liệu PPC (polypropylene polystone copolyme), giới hạn chiều dài tối đa dưới 20 m, sức chở đến 12 người.

Sau khi ban hành, một số ý kiến cho rằng quy chuẩn này đã hạn chế đóng tàu cỡ lớn bằng vật liệu mới. Bộ GTVT khẳng định không cấm việc đóng tàu bằng vật liệu mới nói chung và vật liệu PPC nói riêng, nhưng phải đáp ứng các điều kiện bảo đảm an toàn tuyệt đối cho người và phương tiện.

Thực tế, các nước trên thế giới không sử dụng PPC để đóng tàu thương mại. Chỉ có một vài nước dùng vật liệu này đóng thuyền vui chơi giải trí hoặc công tác. Cục đăng kiểm Việt Nam đã cùng DN nghiên cứu, thử nghiệm vật liệu của 11 phương tiện thủy cỡ nhỏ và hai bến nổi đóng bằng PPC. Kết quả đánh giá cho thấy, PPC phù hợp để đóng phương tiện thủy nội địa có sức chở đến 12 người.

Phương tiện sức chở hơn 12 người thuộc nhóm phương tiện chở khách, tàu du lịch yêu cầu an toàn kỹ thuật và bảo vệ  môi trường cao hơn rất nhiều. Vật liệu dùng để chế tạo cũng phải bảo đảm an toàn cao nhất, phòng ngừa các rủi ro dẫn đến tai nạn, sự cố. Vì thế, Cục đăng kiểm vẫn giữ quan điểm chưa có kết quả thử nghiệm về an toàn thì không được cấp phép đóng tàu chở khách cỡ lớn bằng vật liệu PPC.

 Việt Anh