Thông tin sữa giả, sữa kém chất lượng vừa được cơ quan chức năng phát hiện mới đây chưa hết xôn xao dư luận thì trên báo chí lại đăng tải vụ việc đường dây sản xuất thuốc giả lớn bị triệt phá.
Vấn nạn bao giờ được giải quyết?
Theo đó, ngày 16/4, Công an tỉnh Thanh Hóa triệt phá đường dây sản xuất, buôn bán thuốc tân dược giả với quy mô lớn, bắt giữ 14 đối tượng về tội "sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc phòng bệnh, thuốc chữa bệnh". Công an tỉnh Thanh Hóa đã thu thập đầy đủ tài liệu, chứng cứ, huy động lực lượng khám xét khẩn cấp 6 địa điểm là nơi sản xuất, cất giấu hàng hóa của các đối tượng trên địa bàn TP. Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh Vĩnh Phúc, Hưng Yên, An Giang, Đồng Tháp. Qua khám xét, lực lượng công an đã thu giữ 21 loại thuốc tân dược, thuốc chữa xương khớp giả.
Đáng lo là trong số các loại thuốc giả có cả thuốc kháng sinh là Tetracyclin. Khi dùng thuốc kháng sinh giả này, người bệnh có khi nguy hiểm đến tính mạng.
Thực tế, thực phẩm giả, rồi thuốc giả không chỉ là lần đầu được phát hiện. Riêng đường dây sản xuất thuốc giả nói trên, theo báo chí, đã tồn tại 4 năm và lượng hàng hóa tuồn ra thị trường có thể rất nhiều mới bị phát hiện.
Câu hỏi được đặt ra là triệt phá được tổ chức sản xuất hàng giả là tốt rồi, nhưng vấn nạn này có thể còn xảy ra dai dẳng đến bao giờ và cách nào để giảm thiểu? Giải quyết vấn đề cũng chính là để bảo vệ sức khỏe của người tiêu dùng, thậm chí là chất lượng nòi giống, vì sữa cho trẻ kém chất lượng có thể khiến trẻ suy dinh dưỡng thể thấp còi hoặc béo phì. Với thuốc chữa bệnh, thuốc giả đẩy người bệnh và gia đình họ không chỉ suy sụp về sức khỏe mà thậm chí còn rơi vào cảnh nợ nần, túng quẫn.
Nhiều năm nay, các cơ quan chức năng đã vào cuộc quyết liệt để triệt phá các tổ chức, cá nhân làm hàng giả, hàng kém chất lượng, đặc biệt là các loại sản phẩm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng. Các biện pháp chế tài cũng đã nghiêm khắc và đang có đề xuất tăng nặng. Vậy vấn đề tại sao hàng giả, hàng kém chất lượng vẫn có chỗ để tồn tại?
Cuối cùng, với người tiêu dùng, hầu hết trong số họ không nhận thức được hoặc vô tình tiếp tay cho hàng giả, hàng kém chất lượng khi mua chúng. Thế nhưng trách nhiệm của những người nổi tiếng ở đâu khi tiếp tay cho hàng giả, nhất là khi họ thậm chí cam đoan rằng chính bản thân họ đã dùng thuốc, dùng sữa và thấy có hiệu quả, để rồi khuyên người tiêu dùng mua sản phẩm giả, hoặc kém chất lượng?
Buôn bán hàng giả bị xử lý thế nào?
Luật gia Nguyễn Văn Bình, Đoàn Luật gia TP. Hà Nội phân tích: Với hành vi sản xuất, mua, bán hàng giả dù không biết nhưng theo quy định tại điều 11 nghị định 98/2020/NĐ-CP, người kinh doanh hàng giả tùy thuộc vào mức độ vi phạm sẽ bị xử phạt tương ứng.
Trường hợp cao nhất, người vi phạm có thể đối mặt với mức xử phạt 30-50 triệu đồng. Đặc biệt mức phạt có thể bị tăng gấp đôi nếu mua bán, nhập khẩu hàng giả là thực phẩm, phụ gia thực phẩm, chất bảo quản thực phẩm, chất hỗ trợ chế biến thực phẩm, thuốc, nguyên liệu làm thuốc, mỹ phẩm, hóa chất… theo quy định tại khoản 2, Điều 11.
Trường hợp đủ căn cứ xác định hành vi sản xuất, mua bán hàng giả gây ảnh hưởng nghiêm trọng, thì cơ quan điều tra sẽ tiến hành truy tố theo quy định về Tội Sản xuất, buôn bán hàng giả tại Điều 192 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017.
Mức xử phạt cao nhất cho người vi phạm tội danh này là từ 100 triệu đồng đến 1 tỷ đồng, hoặc 7-15 năm tù giam. Trường hợp là pháp nhân, mức xử phạt tiền có thể lên đến 6-9 tỷ đồng.
Người quảng cáo hàng giả có phải chịu trách nhiệm dân sự - hình sự không?
Tiến sỹ Luật học Nguyễn Phương Thảo cho biết: Điều 22 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 đã quy định rõ trách nhiệm của bên thứ ba trong việc cung cấp thông tin về hàng hóa, dịch vụ cho người tiêu dùng.
Trong trường hợp này, bên thứ ba được hiểu là những đơn vị, cá nhân đã ký hợp đồng quảng cáo sản phẩm cho doanh nghiệp tới người tiêu dùng.
Theo Tiến sỹ Thảo, trường hợp nếu hàng hóa mà người nổi tiếng, đơn vị truyền thông quảng cáo bị xác định là hàng giả, căn cứ khoản 5, Điều 34 nghị định số 38/2021/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo, người quảng cáo có thể bị xử phạt hành chính từ 60-80 triệu đồng nếu quảng cáo không đúng, hoặc gây nhầm lẫn hàng hóa, chất lượng, công dụng… của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đã đăng ký.
Giả sử trường hợp người quảng cáo nếu đã biết về sản phẩm mình quảng cáo là hàng giả nhưng vẫn cố tình quảng cáo, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tài sản của người tiêu dùng có thể bị xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự với vai trò đồng phạm của tội sản xuất, buôn bán hàng giả theo Điều 192, Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.
PV (t/h)
